Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 39, 22 February 1907 — Ka Moolelo Walohia o Hainakolo [ARTICLE]

Pii ae la ke Kanaka Naauao Maluna!

Ka Moolelo Walohia –o– Hainakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE MOKUNA I MAUNA KEA AME MAIKAI WAIPIO, HE ALO LUA NA PALI I ka wa e ku ana na'lii opio, ia wa i haule iho ai kekahi anuenue mawaena o Kuaikauakama ame Moanalihaikawaokele; a me he mea la he anuenue no ke ia e hookaawale ana ia Kuaikauakama mai a Moanalihaikawaokole mai. Ke hoike nei ka mana o ka pule a Aniani ma keia hookaawale ana o ke alamuku a Kane i ka mea nona ka "wai-lehua" oia la, mai ke alii mai i komo ole iloko o keia oihana. Ia wa i hele mai ai o Aniani me kekahi ahu kapa hinano, a waiho iho la ma kahi a Kuaikauakama, e ku ana; a olelo mai la oia imua o na'lii, oiai no lakou e moe ana: "E a'u mau alii hanau o ka aina, eia ke kapa hina no o Waipio nei. He kapa i kulia i ke kapu akua, ame ke kapu alii. Aia wale no ka noa o nei kapa a moe ia e ka ula-paa. He kapa hoao keia no kuu lei, ka milimili lani hoi a kakou, ka hiialo a hiikua a na alii o kakou, oia o Owakailunaikeaouli ame Nanailaniakama." Pau keia mau olelo ana a ua Kahuna nei, o kona wa ia i kahea ae ai i ka hanai, ia Hinaaiulunui ma ka pule: HELU 16. PULE ULONO NO HINA. 1 E Hina-mele-lani––e 2 E Hina-puku-ia-3 E Hina-i-ke ao melemele 4 E Hina-ai-ulu-nui 5 E Hina i uka 6 E Hina i kai 7 Hinaia mai ko kapu a moe i kauwewe 8 Eia la he ahu hinano ka paa luna, ka paa lalo, 9 Hele mai a moe i ke kai o ko haku kunane 10 E ku mai hoi— I ka pau ana o keia pule a ua kahuna nei, o ka manawa like no ia i puka mai ai o na wahi kahu wahine o Hina me na kahili hulu a ku ana ma kela ame keia kihi o ka aoao hikina o ke ahu hinano e waiho ana, alaila, lalau iho la ko laua mau lima akau i na kihi elua o ua kapa nei i ku ma ko laua aoao a hapai ae la iluna. A o ka wa no ia i puka mai ai o Hina me kona nani nenehiwa apau, puai ka ula wena ma kona mau papalina ili lahilahi ma kela ame keia aoao

ona, oia no oe o ke ahi enaena e lalapa ana. O keia paha ka heke o na ui i hoomakaleho nui ia i kela mau la koliuliu o Hawaii nei i hala. Oia hele no ia o ua Ui polo hinano nei o ka wai lele koiawe o Hiilawe a komo ana malalo o ke apo polo hinano. Ia wa, pane mai la o Moanalihaikawaokele ia Kuaikauakama: "Auhea oe, e ke aikane, e ae mai oe na'u e wehe i keia lihi o ke kapu o olua, i waiwai ai hoi kau kono ana ae nei ia'u e pii mai au i uka nei o Hiilawe e ike i ka la wai lehua o ke kaikuahine o kaua; he oki loa hoi ka lima lomaloma wale iho no maanei?" Pane aku la hoi o Kuaikauakama i ke aikane: "Heaha auanei la hoi! Nani ia na kou makemake no ia e ke alii, i koi mai la. Kulia ia iho i ka nuu ua kanaka." O ko Moanalihaikawaokele lalau iho la no ia i ka lihi o ke kapa "wai lehua" o na 'lii kapu o Waipio a paa ae la iluna. Ia paa ana ae no a Moanalihaikawaokele, o ka wa no ia a Kuaikauakama i alu iho ai a komo ana iloko o ke kapa hinano. Kuu nohoi kela lihi, kuu keia lihi o ke kapa; nalo o Hina me Ku iloko o ke ala o ka hinano. O ka wa no ia i alapine iho ai na leo hekili, alapine ka olaolapa ana o ka uwila. A eia hoi o Aniani ke ku nei i ka pule: HELU 17. PULE HOAO A ANIANI. 1 Eele mimo ka lani 2 Uweuwehe ke ao hookikii 3 Kikii ke ao opua lani—e 4 Ola-olapa ka uwila 5 Hakuikui, nei, nakolo ka hekili, 6 Ke wawa, kupinai nei o Kuhailinoe 7 O Haihailauahea— 8 O na wahine i ka puoko o ke ahi 9 O Imiimi, o Nalowale, o Loaa. 10 A loaa hoi ke hoa—e 11 Pupuu aku o ke anu a ka Hoolio 12 Ke iloli nei ka lani 13 Loaa ka hale kipa maha o Hako'ilani 14 Na ke aloha i kono 15 Hui olua—e 16 O ka haka moa keia, ke halakau nei ka lani 17 O haka, haka i ka lani 18 O nei o nakolokolo o uuina 19 O nakeke iluna o nehe ilalo 20 He nehe na ka ilili kakaa o Ikuwa 21 A wawa ia no he hale kanaka 22 Nawai e wawa ka hale alaneo 23 Pili olua—e 24 Moku ka pawa o ke ao 25 Ke moakaka mai nei ka hikina 26 Ua hiki hoi— 27 Ua kapu i ka po 28 A hoomaamaama i ke ao 29 Hoao e! Ua noa! 30 Lele wale ka pule a ke Kahuna 31 Na ao hoi 32 Amama! Ua noa! 33 Lele uli! Lele wi! 34 Lele wale ka pule