Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 144, 17 November 1906 — Ke Koho Balota Hou Ana a me ka Helu Balota Hou ma ke Kalana o Oahu! [ARTICLE]

Ke Koho Balota Hou Ana a me ka Helu Balota Hou ma ke Kalana o Oahu!

He mau kumumanao ku kaawale keia i kahi a'me'ke kahi; a pela r»o me na hopena e ukali pili po'olei- ana i kela a me ke ; a o Jaua. Aka, ma ke ano aui no nae, he koho b<-41 ota hou no ka hopena e e hoea aku ai kela a me keia 0 nei mau kumumanao elua, ke ae ia kekahi o ia mau koi a hoopii hou. He nui a lehuiehu na ninau e'komoana ma kela a me keia o nei mau kumumaoao; e like me na hana kue kanawai i lawelawe īa e kekahi Papa Nana Koho Balota m,a ke Kelana o Oahu nei, ma ka la koho baiota aku nei; ke kiola ;a a me ka helu ole ia ana o kekahi mau balota e na Papa Nana; ke koho ana o kekahi poe o na mahe'e e ae ma kekahi mau mahele koho e ae; ke kipe ana i na poe koho, a ft.ela wale aku. Aka. o mau kumu aeo nui i hoikeia ae la a me kekahi mau kumu e ae ] aha i hoomaopopoia ma ke Hanawai Kyrairna, e hele kai like ana no lakon; a e hele kakaawale ana no hoi lakoo do ke kakoo ar.a i ke kulana hoopii i hookumuia e ka aoao hoopii a kee koho ba!ota hoi i ka aoao i hoopii ia. Aole i nele ko kakou mau kanawai i ka hoike ana raai i kekahi mau alahele e hookoia ai kek&hi o keia mao alahele hoopii a kue koho balota e hoohaoaia aku a/. E hoomaopopoia hoi ina keia wahi, he ekolu mahele balota ī kolioia ai e ka pe e koho balot* i keia kau koho īho la: (1) Ka Bilota Elele Lahui; (2) Ka Bilota Ahaoielo Teritore o Hawaii; (3) Ka Balota Luna Aupuni Ka lana me Apana. Ma na Kanawai hoakaka e pili ana i kela a me keia mahele koho 1 hoikeia ae la, ua hoikeia me ka maopopo loa, na ka Hale o na Lnnamakaainana o ka Ahaolelo Nui ma Wasinetooa e hooponopouo a e uaiia ī na kinaunau a me na pono oie o ea koho balota ana o na hoa o loko o ia Hale. Na ka Ahaolelo Teritore hoi o Hawaii nei ka mana e "hoo maopopo no na koho ana, na h:otke k-oho- balo tia T -a—me ke

Uupono o kona poe lala." (Kanawai Kumu, Pauku 14). "Ua kaupale mas keia pauku i ka hiki. ana i ke Kah-anolelo o ke Ter!tore a- me na Alra | Hookolokolo, e hooholo.no |ke kupono a kupono ole o [kahi mea holo moho balota no ka.Ahaolelo; koe wi.le no ma na kumu maopopo e hiki ai i na Aha Hookolokulo. k.e noii aku ia mea." [Harr : s v. Cooper, 14 H. 148; in Re Contested Elect!on, 15 H 829, 332.); oiai nae, mamua 0 ka wa i lo«a mai ai o ke Kan'awai Kamu ia Hawan nei, he mana kaokoa kai loaa 1 ka' Aha Ku kie ma n;i h ihia a ma na iunau hoopaapaa koho balota a paa i kue ia, Aka nae, he maaa no ko ka Aha Kiekie e hoohiha ī na hoopii no ka helu hou ana i na balota mamuli o ka hoopii mandamus. Mattoon v. Ber,nftrd, 8 H. 733). Aia hoi ma lalo o ke Kanawai Kalana e> iku nei ī keia wa e hoopono jponoia ai a e rula īa ai na ihoohalahala a me .na kue ana 'i na koho bak.ta kalana ana 0 ke koho balota maheie elua a me ekolu a makou i hoike ae la, he mau. mahele '.ia i hiki ke laweiawe ia maloko o ko kakou Ahaolelo a me ko kakou Aha Kiekie. A oiai, aole i loaa ia makou na mea hoike lawa pono i keia wa, e hiki ai ia makou ke aia ka; i ko makou manao hoa kaka no ke kulana hoopii ki;e koho b/Jota e lawelawe aku ai, e iike me na mea e houpuopuia mai neie kekahi mau hoa paonioni holo balo ta; nolaila. aohe hiki ia ma kou ke hoike maopopo ae i ko makou manuo ma keia ni nau. Aka, he mea moakaka no 'nae, no kela a me keia kumamanao kanawai i hoo e loaa ana no he kahua e ku ai ka ninaa, e ulu ai he imi ana i ka aoao i \pono a i pono ole ma kekahi ninau a kumumanao kanawai i hoopaapaaia. He mea mau no nae ma keia ano ninau, ke alakai nui ia ana o na olelo hooholo a na Aha Hookolokolo e ka u.hano' hoopili a kalele aoao politika, i'kulike me. ko ka

aoao iaia ka mana alakai au 'pani o loko'o ka aioa; a aia wale n'o ka palupalu o keia aoo uhane, maaiuli o ka aioa kaka maoli a hiki ole ke.kau wawe iho i ke kumu hoopii i kaleleia ai ka hoohalahal.* a kae koho balota ana ;