Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 116, 17 October 1906 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]
KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.
Ka Na=i Aupuni o Hawaii.
I ka hoea ana mai o Kalaimoku i Oaha nei, a mahope iho o na hooponopono ana mawaena o Kalaimoku ame ua poe haole nei, «a nolo aku la lakou no Kauai. A noa Kauai i ulu ae ai he kuee mawaena o ke Kapena Amerika me Kauka Scheffer. Aua kipaku aku a hoopau aku hoi o Kauka Scheffer i ua kapena la mai kona noho alii moku kiokie ana mai luna aku oka moku ana i holo aku ai mai Oahu aku nei. A ua kauoha keia Scheffer e hoihoi īa na moku Ike kaikuono o Hanalei. He hana akamai paha keia a Scheffer i hana ai, mamuli o kona kaaoha ana e ku na moku i Hanalei. He mea keia e hoike ana, ua manao maoli keia haole nona ke awawa o Hanalei. He mea oiaio nae, no ka makemake o Kaumualii e«kukulu o Sbheffer i papu kaua nona m a Wai< mea, ua oleloia, ua haawi o Kaumuahi i ke awawa o Hanalei no ua haole nei. I ka paa ana o ua papu nei ma Waimea, malalo o na hana ana a ua Scheffer nei, ua'hukiia ae la maluna oua papu la ka hae Kukini. A ua koi maoli aku hoi keia. haole ia Kaumualii e haawi mai iaia i ka hoolimalima o ka mokuponi holookoa no kek&hī mau makahiki. He nui na hana pono ole -a keia haole; a mamuli 0 kana mau hana pono ole, ua ala mai na manao maikai ole mawaena o na alii ame na KanaKa o Kauai. Ua hele aku la hoi keia mau hana hoohaunaeJe a lohe o Kamehameha e ,noho ana ma Hawaii; a ua kauoha mai la o Kamehameha īa Kaumualii e kipaku oia i kela haole. He mea oiaio, ua kipakuia o Scheffer e Kaumualii; a ua kau keia haole ame na kauaka Ilikini ana 1 lawe mai ai maluna o ka moku a haalele iho la ia Waimea, Kauai. 0 keia mau hana a Scheffer i hana ai ma Kauai, he mau hana no ia i apono ole ia e ke aapuni nana oia i hoouna mai i Hawaii nei, oia hoi'o Rus : a, ama kahi olelo ana, aole ia he hana ī aponoia e BaranoXf, ke alii kiaaina Rukini e noho ana ma Sitka, AJaska, Ma ka la 21 o Novemaba 1816. i ku mai ai keka hi moku Kukini, nona ka inoa o Rurck (Kuiiki) a o kona Kapena o Kotzebue. Ua ku keia moku ma Hawaii, ma .Kealakekuā, a malaila ī hai ai o Kame"hanieha me ke Kapena o ua Moku nei (E HOOMAUA AKI3 ANA.) -