Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 89, 15 Kepakemapa 1906 — Moolelo Hawaii Kahiko. [ARTICLE]

Moolelo Hawaii Kahiko.

Hoomakaukauia e J. M. Poepoe no KA NA'I AUPUNI MOKUNA III. Haalele iho la ua Makuakaumana nei i ke kii ae pae puka ana e noho ana, hoi aku la oia iloko o ka hale. Lalau ka hulilau ma ka paia o ka hale. Hemo ke kanoa, ka apu awa a me kahi pauku awa nohoi; hohola kahi pakaukau: a mama iho la ia he mau wahi mana awa a komo i ke kanoa. Hoka iho la nohoi a kihee i ka apu awa. Iaia e kihee ana i ka awa i ke ka ke kawewe la na hua pule ma kona waha. Oia hele no ia a pau ka pule ana a ua Makuakaumana nei ku ana ka punohu i Hawaii; a poha hou ana he punohu i Tahiti. A o ka wa no ia i pipi'o iho ai ka lihilihi o ke anuenue ma luna o ka apu- awa. Alaila, pane ae la oia: 'He i'a kii keia au e Paao e hoi aku au a loaa oe i ke apaapaa o Kohala; mai laila ae moea kaua o ka moana loa a hoea i Tahiti. He huakai imi haku keia au e ke kahuna.' Pau keia mau olelo a ua o Makuakaumana o kona inu ae la no ia i ke apu awa ona a pau. Ia wa nohoi hoea ana ka elele i hoounaia mai ai mai kai mai. Haawi ke aloha, pa nohoi kahea a Makuakaumana e komo ka elele iloko o kona wahi pupupu hale; a ia wa oia i ninau mai ai i ka elele, "Heaha nei huakaio ka hiki ana mai o koa-uka nei o keia kakahiaka nui? Hoike aku la nohoi ua elele nei i na mea apau e pili ana i ka palaoa pae ame ka pono a pono ole paha o na kanaka ke pepehi i ka i'a. Ninau o Makuakaumana i ka elele; Pehea ka nui o ia palaoa?' "Aia no ke poo o ka ia i ka hohonu kahi i waiho ai; a o ka hiu eia i uka nei o ka aina. He nui mai auanei kela a lohe i ke ao. He kuahiwi maoli paha kela e moe la mai uka aku nei o ka aina a hoea i ke kai." "No kau ninau i ui mai la ia'u ea i hai aku au ia oe. Aohe kena he ia maoli aka he kanaka kena. No laila mai hana ino oukou i ka i'a, o pilikia ka aina, wahi a Makuakaumana nei i pane aku ai i ka elele. Alaila, pane hou mai la ka elele: Eia paha ka mea apiki haalele aku nei au ia kai a pii mai la e hoomaka ana kamaliiwahine ame kamaliikane e pinana iluna o ua palaoa nei a e mea nui ana e lele kawa Pehea la ia?