Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 60, 11 ʻAukake 1906 — Ka Papa Konane Politika a ka Aoao Kuokoa Home Rula. Ke Kahua Hana Nana e Hooni i ke Alahao Kalaiaina o Haawaii. [ARTICLE]

Ka Papa Konane Politika a ka Aoao Kuokoa Home Rula.

Ke Kahua Hana Nana e Hooni i ke Alahao Kalaiaina o Haawaii.

Jut.(-inrhi .c >!<■s'ph Mt>/:in>hrri Poepoe ?><> /v lut£oo >\)>a i fca Ehie Lahei ('horles Kitltiliaiil(i)>i Noila/., va A'.'e/e o ka'Aha Eleh' Nv..i o ka .•li>'t<> Kimk'ia īlome Ritla, oma ia Aoao A'alniauia, Hoomauia.

0 ka mahelo kahua haua ekahi i hoikeia ae nei, o hookaawale loa ana i ke kino poliiika o ka Aouo Home lloia nia .Ilawaii nei, »o!e e hoo~ pili aku mo kn Aoao Eopuha hka, a i ole ia. roo ka Aoao Denu)k•, ]alx hoi, he kuin■ i csh>ka> ka'ahih.a kahiko lo.: : a n o k o ia Aoi o K a 1 a 5 i n • ~. Llū hoomahai.i kei.i loi.ua alakai iii s ka M. 11. l-)00, La wa mnn !o«> i loua ai ke koieuiu> koho i>aloL: i keiu lauaikanaka malalo o ko Hoo nohoaohō Ai'.pnni Terit.:i*3 o liawaii nei, eiike roe. ia i haawiia mai ai e . ka Ahaolelo Lahul o Amenka Ilaiia. Oia nohoi ka wa ī kuiiuloia ai ke k a h u a h a. o a k o h o b a 1 o t a m u a loa o ke'a Aoao Kalaiaina; a 0 ka nianawa oohoi ia, aole i iilo ka mea e kakau nei i keia monao i iala no ka Aoaō Kalaiama Kuokoa Home B,uia, Ma ia Kahuahana (M, H. 1900) o ka Aoao Kuokoa Home Rula i hoopukaia ai, e loaa ai naolelo i ano like ne keia: O ka Aoao Kalaiaina o Am'e rika Iluipuia e kakoo ana i ke kumuhana e hoohlo ia Ha waii nei i Mc laina, oia ka keia Aoao Kalaiaiua e kakoo aku ai. Noiaila, ua hookumu mua ka Aoao Kuokoa Ilome ,T\ula 1 ka nniiaoio hookukaokoa ioa iaia iho aai loko mai o ka har»a johu i kau ar.sa ku i kona kiiio polītika me kekahi o ke!a mau Aoao Kalaiaiua o Amerika II ipuia; a oia hana ana pela .nhlalo no ;a o kekahi kumu maopopo. Oia hoi, elike me ka loihi o ko Ilawaii nei ku an'a he. Teritore no An erika Iluipuia, me b hoōikaika ole ana o kekahi o na Aoao Kalaiaina nui i hoikf'a ae la, oia ka \Q p o Kepii'palika ame ka Aoao Demokarata. a hooliln in Hawaii nei 1 Mokuama; pela

auanei ka loihi o ke Kuokoa ana o ka Aoao Hoipe Rula ma Hawaii nt f i ma kona kino >jlitiki*. - Ō ka makaīiiki 1900. ka makahiki" i hoohan'auia oi keia kuaiu alakai o ka Aoao ' m ina K nokoa Home 11 un\ Ao'ei keia noho ana iho l:a Aha Eiele ma ka la 00 ?ku hi o lulai. • • : 1 na makalnki 1900 nei ka | looliumuia ana o keia kaliua 1 'iLi.kai o ka Ac;;o; a ina ka ' A'na Elele Kaokoa īlome Ru••la o .Uawaii Hikina rr«a ka | A. D. 1904, ke ole au e knbi« l hewa, i hapai hon ia ai keia Ikumu alakai e hookukaokoa ana i keia Aoao Kalaiaina mai loko mai o na A0a0... Kalaiaina Repubalika a Demokarata hoi. A ke ole au e koh® hewa, ua kulike loa no na olelo o ke kahua hana a ka Aha Ele le o Hawaii Hikina; me ko keia Kahuahana holopuni a ka Aha Eiele Nui i hooholo iho nei ma ka la 30 o lulai aku la. Nolaila. i ka hapai ana o ka Aha Elele Nui (Kookoa Ho me Kula) i keia manao alakai, he hooia wale ana no ia o keia Aha Ēlele i ka manao alakai mua oia ano i kukulu moa ia e kemAoao Kalaiaina ma ka M. H. 1900, ka mana wa hoi, aole au he lala a he Ihoanoia Aoao Kalaiaina, a pela pu hoi me ka Eleie Lahui Charles Notley, Ilon. J. W. Kalua, D. H. Kāliaulelio ame ka hapa nui no paha o kuu mau hoa elale i akoakoa mai- ma ka ia ioo aku nei o lulai, maloko o na paia nani o Kahiliaulani Ha'.l. Ma ka wi i puka maa ai kela Kahaahaua a keia Aoao Kalaiaina, ma ka A. D. 1900, e ku ana oo.ka nupepa "haole" nana na olelo a'a i hoike naua ae nei, uo ke kukulu ana o keia Aoao Kalaiaina i 'kē kaha a laina pili ili (color line) maw'aena o keia Aoao

Kalaiuina ame. na makaainaua Aiuei'ika ili-keokeo; aka, ma ia makaliiki nae, aole.loa ua makamiika nupepa nei i olelo ae, he haua kaha kapae ili iaaua Home H-a'la'i baua ai maloko o ka lakou kahua-haila politika oia ma-' kahiki [1900J, a iua na hoike iDiui ua hoi'iloha uupepa nei he aiauao oia tiuo; alaiia, ua alo ae ia U(M"ke aua mai ka ike ana a kou mau maka heluhelu i ua nupepa 'la' ia makahiki. O ka mauao nui a o ke kahua uui i ku ai keia kumaiuamio o loko o ke Kahuahana a ka Aoao Kuokoa Hooie Kuia; a pela uo i ūaiia a'i na noouoo o ka Elele L.iliui" Ch 'Kauiliaulani Not,.ey ame na hea Eleie apilu o'u e kakoo i ! ; eia kua;u aUikai, ei t ko lakou n'i.,naoio aua E ku.paa e na Home Rula no ka pono kaulike o ka Lahui Hawaii.