Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 37, 16 Iulai 1906 — EIA IHO KA OIAIO. [ARTICLE]

EIA IHO KA OIAIO.

He kakoo hou i ka poioki o ka Aha Hooko o ka aoao kalaiaina Kuo koa Home Rula.\ ma ko lakou hoole ana-i ka Iloohui Moho ame ke kukala hoole a_ka Peresidena Nui 0 ia aoao. Penei au i kakoo ai— 1 E kuahaua mai ana kt? Kia, i i> na i na Mahele Koho a puni ke Teritore; a ma ka'u hoomaopopo ana, e mahelehele hou ia 'ku ana kokahi ir.au Mahele Koho Balota ma na Kono, Ma ia wahi, e noi hou mai ana lee Kiaaina i ka Peres;'dena Nui o ka aoao Kuokoa Home Rula a pela nohoi ko na aoao Demokarata a Repubalika. E kauoha 'na, e hoomaopopo aku lakou i ka poe e noho ana maloko o ia mau Mnhele Hou i maheleia iho la, a pela pu e hoomaopopoia'i na <nah' a me na por komo hoa; oia hoi na poe opiopio iloko o kela Kau Koho Balota. Laula i hala aku la. No ka mea, ma ka Kula Koho Baiota, i hookahi kanaka mai kela me keia aoao kaTaiaina hiai; oia^na r"ula alakai koho balota i na Kau Ahaolelo i hala ae nei, a pela wau i nonoi mau ia mai ai e ke Kiaaina S. B. Dole ma ke kau koho balota mua loa i ka m. h; 1900. A— pela iho nei no o Geo. R. Carter i kona au iho nei, ma ko'u ano he Peresidena no ka aoao Home Rv!a; a pala iho la e komo mau ai kekahi poe Home Rula ma ka papainoa a ka Papa Nana Koho Balota no Elua Kau Kolio. Na ka Aha Senate e apono mai i ko lakou mau inoa (ka Papa Nanaj R oho Balota) Ina e niake a haalele mai paha kekahi lala o ua Pa-| i>a la, na ke Kiaaina e pani hou I iho i na hakahaka e ioaa'na. I hanaia keia rula i mea e loaa ai he kanaka no ka aoao Homo Eula iloko o ua papa la, i nv a h<>i nanaj e kiai a e malama hoi ine ka ma-j kaala i ka pono a pomaik.ii o na * I llome Rula. Pela no hoi kela mau j aoao pakahi no na kan.ka no kej kiai ana i ko lakou mau pono ina ka pahu balota. 0 ka lakou hana m:iivaho ae o Papa Nana, oia ke kiai ana no ka p'oe koho balota makapo a maka ha-po-po palia; ma ka hoopiha a kaha ana i ko lakou mau balota ā~ 1 oleia, ke koloheiā o na balota i ka manawa e koho ana, a i ka wa paha e helu ia ai. Na ia kanaka e hoike ac imua o na poe koho o kona aoao, ina lie Home Rula Demokarata, a aoao e ae paha ko ia kanaka. Pela mau ilio la i hanaia ai i na wa i la, a koe wale no ka wa i hoohui moho iho nei; oiai, iloko o ia manawa, ua hoonoho ia Elua Repubalika me Hookahi Demokarata ma -kekahi mau 'wahi. Malia paha o ninau mai kekahi poe o oukou: "Healia iho la hoi ka' mea i hanaia ai pela ma kekahi mau Mahele Koho Balota,. e hoonoho ana i Hookahi Demokarata a

Elua Repubalika i ka wa koho baloia?" Ae! Maikai ka ninuu. 0 ka'u haina o ke kumu i loaa ole ai he Home Rula ma ia maū mahelo; a —no ka mea, wahi a keK'iaaina: ''-Ua lawa oukou na Home lUila i kela Demokarata ho okahi nu-na e nana na hana a pau ma ka la koho; no ka mea, na lioohui molio hoi oukou na Home Rula n)e Ma ia ano hoohui-moho, tiaule ai ka n ma N u moho i waiho aku ai'imua o ke Kakauolelo a ke Kiaaina a me ke Kiaaina.pu i poe Lunakanawal Nana Koho Balota. Nolaila, he mea nui keia a oukou na Home Rula e nana mai ai no ko oukou pono: no ka mea, he mea nni keia, ka noh'o ana o kekahi Home Rula i Lnnaka'nawai ma ka la k.oho balota. Ma ia v ano oia kekahi Kia Hoomanao o ka ike ia mai o ka aoao Kuokoa Home Rula tna Amei'ika Huipuia iloko o ka Ahaolelo Lahui a me ka Peresidena Rus?avela, kona Aha Kuhina a me ka lahoi kanaka holookoa a no ka mea, o ka hoike a ke Kiaaina i ka Peresidena? ka moolelo o ka Ahaolelo o ke Teritori nei o Hawaii kekahi mea hoike i ka oiaio. He aoao Home Rula no ma ke

Teritori o Hawaii nei, ke olelo nei au i keia mau olelo me ki oiaio loa a na knkou e na Elome Rula Aloha Aina oiaio e noonoo no keia ninau ano nui o ka manawa. Oia kekahi kumu nui o ko'u kakoo i ka hoole hoohui moho a ka Aha Hooko a me ka Peresidena o ka aoao Kuokoa Home Rula, o neie loa oukou na Home Rula i ke kanaka ole nana e nana ko oukou pono koho balota tua ka manawa koho e hiki mai ana a mahope aku A ma U nele ana o oukou n-a Home Rula i ke kanaka nana ole ma loko o ka pahu balota, oia ka holoi lo'i ia ana aku o ka ao o Kuokoa Home i!ula mai ka ]>apalina aloha ak ) ou e Hawaii aloha aole oe e kapaia He nloha aina. 0 ka nalowale ana o ka aoao Home Rula mai na papalina aloha aku ou e Hawaii ma keia ano oia ka nalowale ana he aoao ko na kanaka Ilawaii po-'.oi-a nalowale pu ko lakou moolelo; He Lahui Hawaii. Aka, i na mau ke kuokoa o keia aoao loaa no ko lakou kanaka i loko o ka Papa nana koho balota. Loaa no kana Elele loaa no kana mau Senatoa na Lunamakaainana a me.na Luna aupuni o ke Kalana a mau no ka ike ia o ka-kou lie lahui oiwi no Hawaii ma ke ano kalaiaina a me ke ano noho ana aupuni. 1 na manao nui oukou o na oiwi o ka aina oiai o kakou no ka helu kiekie o ka balota 110 keaha i hoi ole ae a-i kakou ika pukuihookahi o ka pau aela no i'a o ka pilikia a na oukou no e okioki mai ma-o na Aha Elele Kalāha 'la a oukop o mea maanei o mea mao a pela wa'le aku o ka pau no ia o ka pilikia lilo no ia oukou na hana o

kelii a me keia Kalana a nawai e.. nema nnii; aka, lilo kakou i Kahauwlea i Hikauhi mo ikaumanamana nele no kakou i ka pono' a me na pomaikai oko kakou aina hanau. No keia mau kumu a~ me na. kamu i koe ke kakorv nei no wau i ka mana Hoiiko o ka aoāo Kuokoa. Home R'ttla » me kona Peresidena i" ka hoole i ka hoohnn. moho a puai hou aku no. Haku. D. Kai.AU£?K.AT vm. Honolulii", lulai 10, 1906'.