Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 151, 22 May 1906 — KA Moolelo Hawaii Kahiko. [ARTICLE]

KA Moolelo Hawaii Kahiko.

(ANCIENT HISTORY OF HAWAII.) Hoomakaukauia e J. M. Poepoe no KA NA'I AUPUNI MOKUNA III. Ka Moolelo o ko Wakea ma Noho ana ma Kalihi—Ka Loaa ana o ke Akua Ulu o Kameha'ikana. He man la ka noho ana o Kaliu ame kona poe ohana mauka o ka waonahele o Kalihi, a hoi aku la lakou no ka huli ma Koolau, elike me ka Haumea i hoike mai ai. A mamua o ko kaua nee ana aku imua, e ka makamaka heluhelu, e hoomaopopo kaua ma keia wahi no kela inoa Kali'u. O ka inoa keia o kela apana aina nia ka aoao makai o ke alanui Kuakini, maluna aku o ke kahawai o Puehuehu; a ua oleloia, ua loaa ia inoa ia wahi mamuli o ka inoa o kela kanaka i hoikeia ae la ma ka iwi kuamoo o ka moolelo, oia hoi o Kaliu. Nolaila, ua loaa mai kela inoa, Kaliu mai ka wa mai o Wakea, a he inoa kahiko loa hoi keia. A o kekahi mea hoakaka aku ma keia wahi, oia ka mea e pili ana i ka ulu: O ka ulu wahi a keia moolelo oia kekahi kino o Haumea. A I ka wa kahiko o Hawaii nei, ua lilo ka ulu he akua no kekahi poe; a ua hoomanaia ma ka inoa o Kamehaikana. A penei ke mele Koihonua aka poe kahiko no Haumea ame kona kino kumu-ulu: "O Uliuli wahine ia o Nuumealani O Mehani Nuu manoanoa o Kuaihelani i Paliuii Liholiho eleele, panopano, lani ele, Kamehanalani o Kamehaikana 0 Kamehaikana akua o Kauakahi Akua wahine, o Kuihewa ke akua I ke oki nuu, i ke oki lani o Haiuli Haalele i ka houpo, huhu lili punalua Kau i ka moku o Lua, o Ahu-a-Lua noho i Wa-wa o (Wa-wau) Wahine akua a Wakea O Haumea wahine o uka o Kalihi Noho i Kalihi, hele i kai Komo i ka ulu, he ulu ia. Lo a ia kino hou ona, he ulu O ke kino ulu, o ka pahu ulu o lau ulu ia nei O ka lala ulu o Kamehaikana O Kamehaikana ia o ko inoa ulu a lau ulu He lau ke kino o ia wahine o Haumea O Haumoa nui a ke aiwaiwa