Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 82, 2 March 1906 — Lei Pua Lei Mamo Hilo i ka Lehua! HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA. [ARTICLE]

Lei Pua Lei Mamo Hilo i ka Lehua!

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA.

Ua lioike mai o Mr. Kamakau, o kekalii kanaka o Moa kona inoa, kokalii o na kana.ka i ike pono i kela kana ana a Kamehamelia nie na koa o Mani, a waiii a keia kanaka, ua olelo oia: 0 keia ke kaua i ikeia ai ke koa ame ka wiwo ole nohoi o Kahawai a'nie Kahuewa. I kekahi wa i puni ai o Kahahawai a nie na koa oMnui i na koa o Kamehameha, ua lilo na ihe a na koa o Kamehamelia i mea ole loa ia ame Kahuewa. 1 ko lnua wa e pale ai i ka laua mau pololu, i ka hilii lua ana iho, i ka j>a ana mai i ka laua mau pololu pale, ua kolili ka welau o ka pololu 'iue he hulu koo la no ke koae ka pulelo i ka niakani. A ma keia w-ahi, he mea pono ke hapai hou ia ke kamailio ana 110 kokahi mahele i komo iloko o keia- kaua helu elua a Kamehameha, ke kaua 1 kapaia o "Kaua-Awa,'' oia ka mahele e piii ana ia Kaiana, ke alakai o ka puali >lalii, a o keia mahele mai loko mai no ia oka moolelo nke Alii L. Peleioholani. Na Kamehameha i huonoho ia Kaiana me ka puali Mahi i uka o Kahaliukua. 110 ke paie ana aku i na koa o Keo-ia Kuaahuula, a<»le e hui mai me na koa o Keawemauhili; a, aole no hoi e hiki ke nee mai ma ke kua oko Kan ehameha mau koa, oiai lakou e nee ana no kai o Hilo. He niea oiaio. ma ka wa i lohe ai o Keoua Kuaahuuln, ua hala o Ka•nehameha me kona poe koa a pau no kai o Hilo mai uka aku o Ohaikea, na hoone.e' mai la oia (Keoua Kuaahuula) i kona mau koa oia ka puali Poniu no ka uhai ana mai maho|H? o Kamehamelia. . •\ka, i keia nee ana mai oia mahele koao'ua Keoua nei, ua halawai mai la lakoi. me ka pnalikoa Mahi o Kamehameha, malaio o Kaiana, ē ku pani aku ana ma ke alahele e ai i kai o Hilo a loaa hoi o Kamehameha. I kaihui nna o keia nmu juiali a i e!ua, ua hooukaia kekahi kau i ikaika loa mawaena o na aoao elua, elike nohoi me ka iknika a me Va hahana o ko kaua e hooukaia ana e Kamehamelia me na puaii okolu i.ialalo ona ina kai o Hilo. Ma keia k uia ana. ua hoonlu'eia na koa Poniu o Keoun. I ka lohe ana o Keoua i keia hoaulieeia o kona mau koa Poniu ena koa Mahi. malaio o Kaiana, u heie klno mai la oia e kaua ia Kaiana nia, a o kona pualikoa i hele mai ai iu& keia kaua ana, oia ka puali Pukeawe. I keia kaua ana o ke koena o na Mahi o Kamehameha m* 'na koena ko;i mua o ka puali Poniu a me ka mahole ko4 hou o Keou i, oia hoi 'ka puali Pukeawe» -u* hookuemi hope ia o Kaiahi a hiki i A : napo. (K lIOOMAUIA AK« AHA.)