Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 63, 8 February 1906 — Ka Pouli Piha o ka Mahina! HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na-i Aupuni o Hawaii. KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA. [ARTICLE]

Ka Pouli Piha o ka Mahina!

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na-i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA.

E WANAO'A ana na pololu ma ko lakou mau hokua—na laau ihe laumeki e paa ia ana ma ko lakou mau lima— na kaula maa pohaku ke makaukau la e hoolele mai i na a-la me he mau poka kila la e ahai ana i ka make—na ko'i pahoa, me he mau maka ko'i kila la ma na lima o na Naita kaulana o Europa—na kaula ikoi e like 'la me na kipuka ili palamimo a na keiki Paniolo o Mekiko; a ua huipu ae me keia mau luhiehu o ke kahua kaua kahiko o Hawaii nei, na papale hulumanu o na 'lii e hoohehelo ana i ka onohi o ka la —na ahumanu hooluu like ole e owaka ana i ka maka oia mau kini e muia ana i Mokuohai, he mea e ka apoapo oili ana ae o ka houpo o ke kanaka Hawaii o keia au, i ka nui pepeekue maoli o na manao pili paa o kela a me keia koa e ku ana ma ka aoao ana i koho ai no ke kakoo ana. He paio ana keia o ka Hawaii a me ka Hawaii, ka hoahanau i ka hoahanau, ka makua i ke keiki, ka makuahine hoi i ke kaikamahine, a, no ke kumu, ua makee a ua aloha kela ame keia o lakou i ka aoao alii a lakou i hoopili ae ai, oiai, ua holo ma ke mele--"O ke alii wale no ka'u makemake O ka * maua me lakou nei ae, O ko makou lealea no ia U––a i—ke—a." A ma ka wa i lele ai na ikoi—lele na ihe laumeki—pua-o na pololu—maa ia na a-la–haehae ia ke kino kanaka e na lima pukani o ka lawakua—ua puia ae la ka lewa i na leo ahiu o ka hooho kaua—ua oho ae la na leo kaniuhu ame ka uwe ana o ka poe i loohia i na palapu ehaeha oia mau oehuehu ana. Ke nee la na huna lele o ke kaua—ke oni 'la imua a i hope na mamaka kaua—ke oili ae la na huna paa o ke kaua no mua o ke kahua, a ke nee hou aku la i hope—ke wawalo 'la ka leo kupinai o na kanaka ma ka aina e like me ka wawalo ana a ka leo o ke kai e po'i ana ma na kuaau o Keei. Ua pii ka ehu kakahiaka—ua ko ke au iluna, a no Kiwalao ka lanakila; a i ka iho ana i ke ehu ahiahi—ua ko ke au ilalo, no KA NA'I AUPUNI ka lanakila. *** *** *** Ano, ma keia wahi, e nana ai kakou no ka huakai hele a Keawemauhili me Ululani, kana wahine ame ka laua kaikamahine, o Kapiolani, ia lakou e hele 'la i ka ulu ama'u a me ka ulunahele o uka o Kaumalumalu. Eia o Keawemauhili ke pii nei, a o ka wahine aku ho hoi e hii ana ia Kapiolani. Ke hao mai la ke anu a ka hau—ke pa kololio mai la ka makani huihui iniki ili—ke hoohihia mai la na lau nahele ooi i ke alahele. O ke kane no mamua o waele ai i ka lau ama'u, o ka wahine aku no mahope e hii ana i ka laua lei aloha me ka hoomanawanui.