Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 56, 31 January 1906 — Ka Oka'i Pua Hinalo i ka Wai e! KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]
Ka Oka'i Pua [Illegible] i ka Wai e!
KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.
Ka Na=i Aupuni o Hawaii.
KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA
Hoēmauia. —Ma ka Helu 54 o Ka Na'i Aupuni i [puka ai, ua komo hewa ka "M. H. 1002," ka makahiki e noho ana aina ana o Mr. Cbas. K. Notle} r ma ke Keena Ana Aina, a o"ka makahiki hoi ia i aaanaoia ai, oia kona. wa i holo ai i Kona. 0 ka pololei, oia ka M. H. 1890. p Lunahooponopono. Ma ka wa i hemo aku ai o Keeaumoku mai luna aku o Ahia, a eu ae la ia e ku iluna oia ka wa i hiliia ae ai kona mau wawae i k£ pololu a hina iho la oia ilalo. A iho makawalu mai la na ma-ka-ihe a na koa o Kiwalao a ku iho la o ua o Keeaumoku. O Kahai a me Nuhi, wahi a S. M., Kamakau, hā kanaka na laua i houhou ia Keeaumoku me ka pahoa, oiai oia e waiho ana ilalo. O keia Hahai, oia no ke kaikaiha o ke alii o Kanekoa o liamakua, i mua ia ae nei, o laua kekahi mau alii i haaalele i ko Kamehameha aoao a holo ma ko Kiwalao aoao. O Nuhi hoi. he alii oia no Waimea. Hawaii, a oia ka makuakane o Laanui, a oia no hoi ke kupiinakaiH' o ke kamaliiwahine Mrs. Klika|R i ka Kekaaniau. A o kekahi wahi kanaka hoi o Kinikona inoa, he wahi kanaka leo a-a, oia kai hou aku i kana j>ololu a ku iho la ma ke kua o Kee auinoku, a hookani ae la ka leo a-a o u\ wahi kanaka nei i kela hunoielo; • Ku āku la ka'u laau i ka aama kna l<»nalena! Maanei e hoike ae ka ka^au
i keis mahele manao: Me he mm la o le kumu o ka puka ana okela mau huaolelo i kahi kanaka a*ai hoikeia ae la, "he aama kua lenalena'? o Keeaumoku, mamuli ia o kela inoa "Papai-aheahe»" ka welau mua aku o kona inoa, oia o Keeaumoku Papai-aheahe. E hoomaopopoia, oia mea he papa i ahiahi (aheahe) oia no ka "aama." He pana olelo.. ana keia< "aama kualenalena," o ka manao maoli no nae t e hoike ana: He kanaka koa, a he makua ua «o $ ua kamaaina i ka oihana kaua. 0 kekahi mau kanaka e ae i oleloia o laua kekahi mea nana i pahupahu ia Keeaumoku i na m&ka ihe, oia o Ahulili a me Kaai« lauoho, a na laua hoi i kela OMO kaulana: | "Ku aku la ka maua laau i ka I aama kua lenalenā." | 1 keia wa e waiho nei o Keeauilalo, ua hele a nawaliwaii, ia wa i holo mai ai o Kiwalao me ka palepale ana ae i kona mau lima i na koa mamua o kona alahele, me ke kahea ana mai i ka poe e pahoa nei a e maka-ihe nei ia Keeaumoku. "E ka o-o ana ika iaau! E malama i ka niho o paumaele i kekoko!!' 7 Da lohe pono aku la o Keeaumoku ika leo o Kiwalao. Ma ka miiu o na olelo i puka mai ai mai a o mai—«feahfeis ka o-o ana ika luau } " a pela aku, ua manao ae la o Keeaumoku i kona ola a pakele hoi. Aka, iaia nae i lohe aku ai i ka pane hou ana mai o Kiwalao, "e mal&ma i ka niho," oia hoi ka niho palaoa ana e lei ana, a o ka inoa o ua niho paiaoa !>ei, oia o Nalukoki. A ia wa i kani iho ai ke m make a Keeaumoku, a olelo ae la: "Kahaha! O ka uiho pa|Uoa ka hoi kana i aloha ai; aoU ka he aioha i ka hulu makua/* - I ka wa i ike mai ai o AamanaI wa i keia pilikia o KMauuioku, ua ! hoouka koke mai la huna | kaua ma kahi o KeeaumoHu e p*-j pehiia ana. / ! (Aolaipal)
G na iuaiuo A KA NA*I 1 hook*hi k«hi k« m«n«o. | l