Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 37, 9 Ianuali 1906 — Onaona ka Maile, ka Hala o Keaau. KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

Onaona ka Maile, ka Hala o Keaau.

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni [Na-i Aupuni] o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hoomauia. 3. Hakau (w), kaikamahine a Moana (w) ame Heulu (k), keiki a Umiulaikaahumanu (w) me Kapahiahuakane (k). Hanau mai nana ame Kalaniopuu, o Kawelaokalaninui (k). 4. O Kalaniwahineuli (w), ke kaikamahine a Heulu k. me Kahikiokalani w. Nana ame Kalaniopuu, hanau mai o Kaieipaihala, oia ke kupanakane kua-lua o Enia Kaleleonalani. 5. Kanekapolei w. ke kaikamahine a Kauakahiakua k. o ka ohana alii Moi o Maui, me Umia'emoku w. Me keia wahine, hanau mai o Keoua Kuaahuula k. a m e Keoua Peeale k. 6. Mu'olehua (w.) ke kaikamahine a Kaaioaapiilani k. me Ka neikalieilani w. o ka papa alii o o Kauai, Nana mai a me Kalaniopuu, hanau mai o Manoua w., ke kupunawahine o Asa Kaeo, a he kupunawahine kua-lua hoi no Peter Kaeo Kekuaokalani ame Albert K Kunuiakea. 7. Kekupuohi w., ke kaikamahine a Moana w. me Kukalohe k. Aohe keiki a Kalaniopuu me keia waiune. *** *** *** E hoomaopopoia, ma ka Aberahama Fornander hoike no na wahine ame na keiki a Kalaniopuu, aole i ikeia o Hakau w. kekahi wahine ana. No ka mea hoi e pili ana ia Kamakolunuiokalani w., ua hoike ae o Aberahama Fornander, aole oia i ike i ka inoa o kona mau makua: O ka wahine helu 4 a Kalaniopuu

ma ka Aberahama hoonohonoho ana, oia o Mulehu. Aole no i mao popo iaia kona mau makua. Aia hoi ma ka mea i hoikeia ae la ma keia niau-lani o ka moolelo o Kamehameha, ua hoike mai ke alii S. L. Peleiholani i ka mea ka kau, o ka inoa pololei o keia wahine a Aberahama Fornander i hoike ai ma ka inoa o "Mulehu," oia no o "Mu'olehua," ka helu eono o na wahine a Kalaniopuu. Aka, ke waihoia aku nei nae keia mau like ole na ka poe paa kuauhau e hoike hou mai i ka mea pololei. O ka wahine helu eono a Kala niopuu, wahi a Aberahama Fornander, oia o Kekupuohi (oia na hoi o Kekuohi). Aole no i maopopo iaia kona mau makua. A ma ka hoonohonoho ana a ka mea kakau i hoikeia ae la, o keia ka wahine helu ehiku a Kalaniopun; a o ke kaikamahine nohoi ia a Moana w. me Kukalohe.

Aohe hewa i ka poe paa kuauhau alii ke hooponopono mai i keia mau wahi paewaewa i hoikeia ae la.

O kahi e loaa ai o ka Aberahama Fomander mookuauhau i hoikeia ae la, aia no ma na aoao 204 me 205 o kana buke "Ka Lahui Polunesia," Buke II.

Ma ka wa i make ai o Kalaniopuu, e like me ia i hoikeia ae nei, e noho ana o Kamehameha ia wa ma Kohala. Nolaila, ma keia wahi kakou e nana ai i na mea e pili ana ia Kamehameha, iaia i Hiki ai ma Kohala; a noho hoi malaila a hoea wale i ka make ana o ke alii Kalaniopuu. Ua maopopo loa mamuli o ka hooili ana o Kalaniopuu i ke aupuni maluna o kana keiki hiapo, oia o Kiwalao, aohe wahi kaulana aina i hooilia mai maluna o Kamehameha; a o kahi kalana poimai kai wale no i loaa iaia, oia ke akua o "Kaili." Aole i pau.

Hi* hana knnukaiiiakua k« Kahiliauluiū Xovl«y t aolio wn o iwuouoai KaN'a'i Avitx t u:i kukuluia inaiuu» o ka (H^haku.