Ka Nonanona, Volume IV, Number 24, 18 March 1845 — Page 115
115 KA NONANONA. (MARCH,
Ua hoi mai nei ke Kanikele Beritania, mai Bolabola mai, i ka la 15: ma ka manuwa Beritania kona holo ana mai; i kona pae ana, kani nui na pu aloha.
Aole pau ka pilikia ma Bolabola; nui loa ka haunaele. Aia no o Pomare ma Raiatea, e noho ana me he pio la; Aole ona launa me ka poe Farani. Ua laweia kona aupuni e lakou, a ua haawiia ia Parita kona hope, a me kona enemi.
Pilikia loa na misionari Beritania malaila i ka poe Farani, no ka lauwili o ka hana ana, a me na kapu oolea.
KA MAKE O KA NONANONA.
Auhea oukou, e o'u mau hoaloha a pau loa; e hoolohe mai oukou i keia olelo a'u; no ka mea, o ka'u olelo hope loa keia imua o oukou. Eha makahiki o ko'u ola ana a ua elemekule loa au e noho nei, ua palupalu, nawaliwali, a me ke kolopupu, a o kuu hele aku koe iloko o ka luakupapau, e like me ko'u mau kupuna hanohano, o Lama Hawaii, a me Kumu Hawaii. Aloha ino ko laua mau inoa maikai! Ke hoomaha nei laua i ka laua hana ana me ka maluhia. Pela auanei hoi au, no ka mea, ua pau ka'u hana ana, ke make nei au. Nolaila, eia kau mau kauoha hope ia oukou, e o'u mau hoaloha, a me na makamaka.
1. Mai uwe a kakumakena i ko'u make ana; aole pono ia; he naaupo a me ka lapuwale, ka uwe walaau nui a eha ka puu, e like me ko Hawaii. E pau ia hana.
2. Ina i aloha oukou ia'u, ea, e malama i na olelo maikai a'u i hoike aku ai; oia ke aloha oiaio. Ua lohe oukou i ka'u mau olelo he nui wale i keia mau makahiki eha, i hala ae nei. Ua hele pinepine au iloko o ko oukou hale me ka launa pu, a me ke kamailio pu me oukou. Na'u ponoi kekahi olelo; na hai hekahi olelo, a owau ka mea hoike aku. Aole o'u manao ua hemolele loa ka'u hana ana; aole loa. Auhea ke kanaka hemolele? Ua hewa io no kekahi hana ana a'u, a ke mihi nei hoi au i keia la, imua o oukou, me ka noi aku ia oukou, e kala mai i kuu hewa, a e hoopau ae. O na olelo maikai a'u, na olelo ku i ka naauao, oia ka oukou e malama a e hooko aku.
3. Mai kiola loa i kou mau iwi kupapau, a haawi wale aku paha i na elelu, a waiho liilii paha ma na paia hale; mai haawi i na keiki i mea paani, e haehae wale, e hana i pea paha e lele iluna i ka lani; makau au i kahi kiekie; ma ka honua ko'u wahi kamaaina. Mai hoolilo hoi ia'u i wahi puolo, i wahi palapala paha, a me na mea like, no ka mea, ua like ia me ka hoomainoino i ko'u mau iwi kupapau, a me ka hoowahawaha loa i ka'u hana.
Eia ka pono, e hoiliilii i ko'u mau iwi, a e hookui paa loa i buke hookahi, me ke kaula a me ke kuikele, a e waiho loa ia'u iloko o ko oukou hale. Alaila mau loa kuu launa ana me oukou, a me kuu paipai ana ia oukou ma na hana maikai; alaila hoi, aole au e make a nalo loa: me he mea la e ola ana no, a e olelo ana no. Pela kekahi mau Kumu Hawaii, a me na Lama Hawaii; kakaikahi nae.
4. Eia kekahi; ua uku pono mai kekahi poe i ka'u hana; a o kekahi poe, aole uku mai. Hana wale no au, aole uku; poho ka'u pepa, a me ka inika, a me ka pai ana, poho loa. Nolaila kekahi kaumaha o kuu naau i kuu wa make nei. Pehea la e kaa i keia aie?
5. Eia kekahi; e ike auanei oukou i ko'u panihakahaka a me kuu hooilina. E hookipa nui ia ia me ke aloha; e hoolohe i kana ao ana: e uku pono i kana hana, i ole ia e make i ka pololi a me ka hele wale. Mai lawe me ka manao e hana wale ia, me ka uku ole; mai lawe wale hoi a heluhelu ole, e lie like me kekahi poe nana i lawe ke Kumu Hawaii, a me Lama Hawaii, a me a'u no hoi. Lawe wale no, aole heluhelu; a ua pau i ke kiola wale ia. Mai hana pela.
Aloha oukou a pau loa; aloha na'lii, aloha na kanaka; aloha na hoahanau; aloha nui; aloha mau loa. Eia au ke make nei; pau ka'u mau kauoha.
Owai ka mea nana e haku i wahi mele kanikau no'u, i malamaia ko'u inoa maikai?
NONANONA.