Ka Nonanona, Volume IV, Number 21, 4 Pepeluali 1845 — Page 102

103 KA NONANONA. (FEBERUARI,

ke i aku nei au ua oiaio a pau loa.
                A e malama pono ia oe e ke Akua oiaio.  POMARE.

                Kahi hoomoana ai o Vaiaau, mokupuni o Raiatea, keia la iwakaluakumamalima o Sepatemaba, i ka makahiki 1844.

                E nana pu kakou i keia palapala a Pomare, maluna iho; pomaikai kakou i kona hoike lea ana i ka hana a ka poe Farani ma kela pae aina, He mea keia e naauao ai kakou. Ina he oiaio keia olelo a Pomare, alaila maopopo keia mau manao.
                1. O ka noho ana o na haole hewa ma kekahi pae aina, he kumu ia o ke ino a me ka pilikia nui wale; pela ma na wahi a pau, pela ma Borabora. O ke kanaka ino, hooke wale i na kanawai pono, inu rama, kuai rama, moe kolohe, makau ole i na hana ino. he mai lepera keia iloko o ke aupuni; he poe nahesa keia iwaena o na kanaka, e hoolaha ana i ka haunaele ma o a maanei.
                Aole anei pela ma Borabora? Ina nae he haole noho malie a me ka hana maikai, pomaikai ke aupuni ia ia.
                2. Akaka ma keia palapala a Pomare, ke ano o ka aoao pope; he aoao ino ia; pae malu kela mau kumu pope iuka ma Borabora, me ka ae ole ia e na'lii, a me ke kue i ke kanawai o ka aina. Nolaila kekahi pilikia o kela aupuni e noho nei no ka hookiekie wale o kela mau kumu Katolika. Ke ano no nae ia o ka aoao pope ma na aina a pau.
                3. Kupanaha loa ka hana ana a na'lii manuwa Farani ma Bolabola; aole wahi pono iki; mai ka mua a i ka hope, he kekee.
                Pomaikai maoli keia aupuni o Hawaii nei i kona pakele ana: mai haule ia iloko o ka lima kaumaha o Farani mamua aku nei. E hoomaikai i ke Akua no kona lokomaikai.
                4. Nohea kela pilikia o Pomare a me kona aupuni? He mea hiki wale anei? Aole loa: no ke Akua no, a eia paha kona mea i haawi aku ai, e hoao i ka manaoio o kona poe ponoi malaila, a e hoopai i ka poe hewa o kela pae aina. He mea mau keia i ke Akua, e hana pela; a ua nui kuu makau, o haawi hou mai ke Akua i ka popilikia maluna o Hawaii nei, no ka nui loa o ka hewa. E pono e noonoo nui na'lii i keia, a me na kanaka a pau, o ike auanei ke Akua i ko kakou haaheo, a me ka hookiekie, hoakamai, a me ka moekolohe, a hahau mai ia kakou e like me ko Bolabola.

MANUWA AMERIKA.

                Eia ke ku nei ka manuwa Amerika, o Brandywine (Baraniwaina) kona inoa; no Kina mai keia moku. O Pareka kona alii, he Komakoa ia. He moku nui a me ka hanohano keia, kokoke 500 kanaka maluna iho. Ua kani aloha keia manuwa i ke aupuni: o kekahi mau manuwa Amerika i ku maanei mamua, aole kani, no ka pilikia iwaena o keia aupuni a me ko Amerika.

PONO OLE.

                Pono ole ka hakaka o ke kane me kana wahine; o ka noho kuikahi me ke aloha ka pono, e uumi i ka huhu.
                Pono ole ka hele pu o na keikikane me na kaikamahine i ka auau pu; he mea hilahila loa ia, a me ka hoowalewale, oia kekahi kumu o ka moe kolohe, a me na olelo pelapela, a me ka makau ole i ka hele wale. Mai hele pu na kaikamahine me na keiki kane i ka auau.
                Pono ole hoi ka auau pu o na kane me na wahine; he mea ia e hilahila ai.
                Pono ole ka wahine ke auau ma kahi kanaka; o ikea kona olohelohe. Hoopailua na wahine naauao i keia hana a na wahine o Hawaii nei. Eia ma Honolulu aina, auau pinepine i na wahine ma kahawai kokoke loa i ke alanui.