Ka Nonanona, Volume IV, Number 10, 3 September 1844 — Page 53

KA NONANONA.
"E ka mea hiamoe, e hele oe i ka nonanona, e anana i kona aoao a e hoonaauao iho." SOLOMONA.
Buke 4. HONOLULU, OAHU, Sepatemaba 3, 1844. Pepa 10.

LU TERA.

                O Lutera keia. He kahuna pule hoole pope. Ua kaulana loa no ia. O Geremania ka aina kahi i noho ai o Lutera. Ua hanau ia i ka makahiki o ka Haku 1483, i ka la 10 o Novemaba, 360 mau makahiki mamua aku nei. I kona makahiki 19 hele o Lutera i ke kula nui ma Eraputa. Ia manawa, aole ia i manao i na mea o ka uhane. He naau kamalii kona, he lealea. Eia ke kumu o kona huli ana. Ua make koke iho la kekahi hoaaloha ona i ka uwila, oiai e hele pu ana laua me ia ma ke alanui. Noonoo iho o Lutera i kona pakele ana, a i ka hele ana'ku o kona hoa imua i ke alo o Iehova. Ia mau la, haawi iho la o Lutera ia ia iho i ka ka pope hana i lilo ai ia i kahuna pule ma ia aoao. Aole ia i ike i ka ke Akua olelo, no ka mea, ua huna ia, aole i kakauia, a paiia i ka olelo a lakou ma Geremania. Ma ia hope iho loaa ia Lutera kekahi Baibala kakau ia i ka olelo Latina, oia ka Roma olelo. Huli pinepine oia ia palapala me ka pihoihoi o kona naau. Ilaila maopopo ka pono ia ia, akaka loa kekahi mau hewa o na kahuna pope, aole nae i haalele koke oia ia lakou. Makau ia o pepehi mai lakou ia ia a make loa, e like me ka lakou i hana'i i na mea i huli ai mamuli o ka olelo a ke Akua ia manawa. Makemake loa o Lutera i kana Baibala. Ua heluhelu no ia i ka po a me ke ao; ma kona wahi mehameha i heluhelu ai ia. Aole ike na kahuna pope i kona huli ana i ka olelo a ke Akua, a me kona pule ana, ua hana malu. Aole kumu kanaka nana i ao mai ia ia, ua pau loa na kumu a me na kanaka mamuli o ka pope. Na ka Uhane Hemolele ia i ao mai ai, a hoohuli i kona naau ma ka aoao oiaio. Hele aku la kekahi kumu pope ma ko Lutera wahi e kuai me kanaka, o Tetezela kona inoa. Mai Roma mai no ia. He luna kuai no ka pope, no Leo X. Aole kuai waiwai maoli o Tetezela, ua kuai i ke ola no na uhane o kanaka, a me ke kala ana o ka hala i ka poe lawe hala.
                O ke kanaka mea waiwai ua haawi aku i ke kala, a ua haawi mai o Tetezela i palapala mai ka pope mai e ae aku ana i ua kanaka la e lawe hala, me ka hoopai ole ia mai, aole e hoopai ia me keia ao, aole hoi ma kela ao o na hewa mamua a ke kanaka i lawe ai, ua pau, a me na hewa e lawe aku ai oia a i ka wa e make ai ua hoopau ia i kela palapala! He mau hapawalu a moe kolohe no, a aihue no, a pepehi kanaka no aole hewa! I mai la o Tetezela, a lohea ke dala e kani ana maloko o kona wahi pahu, pau koke no ka hewa o ka mea nana i haawi mai. Ike iho la o Lutera i keia hoopuni-