Ka Nonanona, Volume I, Number 1, 6 July 1841 — Untitled [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ua hoololi hou ia ke kanawai hooponoponono Kula. Eia ilalo nei kau wahi hapalua Eia Kanawai; ma kela popa paha pau i ka paila. koʻu manao, ua oi aku ka maikai o keia, mamua o kela kanawai kula o kela makahiki. Holo lea paha keia; aole nae akaka loa ka manao o na kanaka. Aole hewa o kea kanawai mamua he maikai no, aka, ua hoole loa ia e ka poe pople Oia hookahi ka mea e pilikiaʻi ma Iahu nei. He nui loa ka mokuahana mamua iho nei, no ka poe mamuli o ka pope. O ke ano no nae ia o kela aoao, o ka hookiekie, a me ka mokuahana. MOKUNA VII. KANAWAI HOOPONOPONO KULA> O ka manao, a me ka ihe, oia ke kumu e pono ai ke puni, Aole e malu maikai ka aina, aole hoi e kuapanui, ke ao olu ia na kanaka ma ka palapala, a @ na mea e poino ai. Ina aole e noia na kamalii, e @ loa no ka naaupo, poho ole na keiki alii, a pono e na keiki a pau, nolaila, ua kauia keia kanawai. 1. Ina e noho ana kekahi poe kanaka na keiki, ua umikumamalima keiki a keu @ paha, he poe keiki pono ke hele i ke @, a ua noho lakou ma kahi kokoke, ma kulanakauhale hookahi paha, a i ole ia@ a ke ahupuaa hookahi paha, pono ia lakou imi i kumu kulan o lakou. Penei hoi lakou e hanaʻi.

E kala, aku ka lunaauhau o ia wahi, a e hai hoi i ka manawa, a me kahi e akoakoaʻi na makuahine a pau o ia ahupuaa, a oia okana paha, a oia kulanakauhale paha, a na lakou e koho i mau mea ekolu o lakou, i lunakula no ia wahi. Ina uuku iho na kamalii o kekahi kulanakauhale i ka umikumamalima, alaila, hui ko lakou poe makua, me kekahi poe e ae e kokoke ana. 2. Alaila,e hele kela poe luna i ke kahu kula, i oleloia malalo, a e imi pu lakou i kumu kula no ia wahi. Ina uuku na kamalii, hookahi no kumu, ina mahuahua na kamalii, elua no kumu, a i nui loana keiki, ekolu kumu a keu aku paha, aia no ia lakou e like me ko lakou manao like ana. 2. A loaa ke kumu, alaila, e olelo pu lakou i ka uku, o ke kahu kula o ia wahi, o ke kumu a me na luna kula. Ina i nele ke kumu i ka aina, a manao like lakou, o ka aina kekahi mea e pono ai, alaila e imi ke kahu kula i aina kaawale, a e haawiia kela aina i ke kumu, aole no e haawi lilo loa. I ka wa e pau ai kona noho ana, alaila, hoi mai ka aina i ke alii. A ina lako ole ke kumu ma ka aina wale no, alaila, e imi lakou i kekahi uku e aku, e like me ko lakou ike ana he pono. E imi lakou maloko o ka waiwai o ka poalua, a o ka waiwai o ka makahiki paha kekahi, aole o ke dala o ke kino. E hiki no i ke kahu kala ke lawe i ka aina o na konohiki, o ka aina kaawale noi, e olelo pu nae me a konohiki, a holo ka olelo ia laua. 4. Eia kekahi pono, e lokomaikai aku na keiki i ka lakou kumu kula, a e kokua lakaou ia ia i ka hana maluna o kona aina, e like me ko lakou oluolu like, a me ko lakou manao maikai ana. 5. Eia kekahi uku na na kumu kula. Aole lakou e hele i ka paahao, a me ka hana a pau a naʻlii, a me na konohiki. Aole hoi lakou e hookupu dala o ke kino, i ko lakou wa e malama ana i ke kula. Pela no hoi ka lakou wahine. 6. Aole pono ke uku like ia na kumu a pau. O ke kumu akamai loa a ikaika loa ka hana ana, a nui ka poe haumana, pono e uku nui ia olu. A o ka mea i @ mai kona akamai, a me ka ikakika o kana hana ana, e emi pu no me kona uku. Aole nae i kapaia kekahi i kumu ma keia kanawai, ke loaa ole ia ia ka palapala kmu, me ke kahu kula mai. 7. Ina ike aku na luna kula ua nui ka waiwai o ka aina a ke alii i haawi ai i ke kumu kula, ua oi aku mamua o ka lakou i