Ka Nonanona, Volume I, Number 1, 6 July 1841 — Page 3
1841.] KA NONANONA 3
KAHI MELE.
1 Na kamalii mai o a o,
Na kamalii paani,
Na kamalii i naauao,
Na kamalii Hawaii.
2 Aloha nui ia oukou,
Aloha ahiahi,
Aloha awakea no,
Aloha kakahiaka.
3 Aloha maoli no kakou,
Aloha i ke kula,
Aloha na haumana a pau,
Aloha i ke kumu.
4 Aloha i na lii a pau,
Aloha Kauikeaouli,
Aloha i na hoahanau,
Aloha i na haole.
Yankee Doodle.
Ua hoololi hou i ke kanawai hooponopono Kula. Eia ilalo nei kau wahi hapalua o ia Kanawai; ma kela pepa paha pau i ka paiia.
I ko'u manao, ua oi aku ka maikai o keia, mamua o kela kanawai kula o kela makahiki. Holo lea paha keia; aole nae akaka loa ka manao o na kanaka. Aole hewa o kela kanawai mamua, he maikai no, aka, ua hoole loa ia e ka poe popoe. Oia hookahi ka mea e pilikia'i ma Oahu nei. He nui loa ka mokuahana mamua iho nei, no ka poe mamuli o ka pope. O ke ano no nae ia o kela aoao, o ka hookiekie, a me ka mokuahana.
MOKUNA VII.
KANAWAI HOOPONOPONO KULA.
O ka naauao, a me ka ike, oia ke kumu e pono ai ke aupuni. Aole e malu maikai ka aina, aole hoi e kuapapanui, ke ao ole ia na kanaka ma ka palapala, a me na mea e pono ai. Ina aole e aoia na kamalii, e mau loa no ka naaupo, pono ole na keiki alii, a pono ole na keiki a pau, nolaila, ua kauia keia kanawai.
1. Ina e noho ana kekahi poe kanaka mea keiki, ua umukumamalima keiki a keu aku paha, he poe keiki pono ke hele i ke kula, a ua noho lakou ma kahi kokoke, ma ke kulanakauhale hookahi paha, a i ole ia, ma ke ahupuaa hookahi paha, pono ia lakou e imi i kumu kula no lakou. Penei hoi lakou e hana'i.
E kala aku ka lunaauhau o ia wahi, a e hai hoi i ka manawa, a me kahi e akoakoa'i na makuakane a pau o ia ahupuaa, a oia okana paha, a oia kulanakauhale paha, a na lakou e koho i mau mea ekolu o lakou, i lunakula no ia wahi. Ina uuku iho na kamalii o kekahi kulanakauhale i ka umikumamalima, alaila, hui ko lakou poe makua, me kekahi poe e ae e kokoke ana.
2. Alaila, e hele kela poe luna i ke kahu kula i oleloia malalo, a e imi pu lakou i kumu kula no ia wahi. Ina uuku na kamalii, hookahi no kumu, ina mahuahua na kamalii, elua no kumu, a i nui loa na keiki, ekolu kumu a keu aku paha, aia no ia lakou, e like me ko lakou manao like ana.
3. A loaa ke kumu, alaila, e olelo pu lakou i ka uku, o ke kahu kula o ia wahi, o ke kumu a me na luna kula. Ina i nele ke kumu i ka aina, a manao like lakou, o ka aina kekahi mea e pono ai, alaila e imi ke kahu kula i aina kaawale, a e haawiia kela aina i ke kumu, aole no e haawi lilo loa. I ka wa e pau ai kona noho kumu ana, alaila, hoi mai ka aina i ke alii. A ina lako ole ke kumu ma ka aina wale no, alaila, e imi lakou i kekahi uku e aku, e like me ko lakou ike ana he pono. E imi lakou maloko o ka waiwai o ka poalua, a o ka waiwai o ka makahiki paha kekahi, aole o ke dala o ke kino.
E hiki no i ke kahu kula ke lawe i ka aina o na konohiki, o ka aina kaawale hoi, e olelo pu nae me na konohiki, a holo ka olelo ia laua.
4. Eia kekahi pono, e lokomaikai aku na keiki i ka lakou kumu kula, a e kokua lakou ia ia i ka hana maluna o kona aina, e like me ko lakou oluolu like, a me ko lakou manao maikai ana.
5. Eia kekahi uku na na kumu kula. Aole lakou e hele i ka paahao, a me ka hana a pau a na'lii, a me na konohiki. Aole hoi lakou e hookupu dala o ke kino, i ko lakou wa e malama ana i ke kula. Pela no hoi ka lakou wahine.
6. Aole pono ke uku like ia na kumu a pau. O ke kumu akamai loa a ikaika loa ka hana ana, a nui ka poe haumana, pono e uku nui ia oia. A o ka mea i emi mai kona akamai, a me ka ikaika o kana hana ana, e emi pu no me kona uku. Aole nae i kapaia kekahi i kumu ma keia kanawai, ke loaa ole ia ia ka palapala kumu, mai ke kahu kula mai.
7. Ina ike aku na lunakula ua nui ka waiwai o ka aina a ke alii i haawi ai i ke kumu kula, ua oi aku mamua o ka lakou i