Ka Makaainana, Volume XI, Number 9, 27 Pepeluali 1899 — Page 7

ʻaoʻao PDF (855.18 KB)

This text was transcribed by:  Sanimata Kautai
This work is dedicated to:  Darlene R. Mahelona Baines

Ka Makaainana.

Ka Makaainana. HONOLULU, FEBERUARI 27, 1899

 

ka hoolala aku no ka mahelehele ana he $3,000,000 iwaena o na koa Kuba.  Malia @ hele aku o Misita Pota me Senoa Gon@zalese ke Kuesada no Remedioso e hui ai me Kenerala Makimo Gomeze no ka hoao e hoohulihuli mai i ka alibikaua nui o na Kuba e hookuu i kona mau koa e hoi a e haawi ae hoi i kana hooikaika ana i ke aupuni hooponopono kaua o Amerika Huipuia.  Ke kuka pu nei o Misita Pota a me Senoa Kuesada i keia po me ke Kiaaina-Kenerala.

            Ua oleloia nae hoi aohe o Kenerala Gomeze i ae i kela ma dala.  Aia ka a he $60,000,000, alaila oia ae.

Kakauinoaia ko Kuikahi Maluhia.

            Ma Wasinetona, la 10 nei, i kakauinoaia ai ke Kuikahi Maluhia e ka Peresidena a me Kuhina Nui He ma ka hora 2:35 o ia auwina la maloko o ke keena hoahu buke o ka Hale Mana Hooko, e like no hoi me ia i aponoia ai e ka Aha Senate.

            Aohe no he mau loina ano nui i hookoia a i lawelaweia, eia nae, na akoakoa ae kahi poe malaila ma ka ka Peresidena kono ana.  I ke kakau ana i ka palapala, ua noho ka Peresidena a me ke Kuhina Nui ma ke pakaukau poepoe o loko o ia keena.  He mau minute wale no a pau, a i ka pau ana, ua hoihoi hou iho o Kuhina He i ka palapala iloko o kona wa-hi velev@t@ a ua lawe aku no ke Keena o ko na Aina E no ka hoouna aku i Maderida.  Mawaho ae o ka Peresidena, malaila o Misasa Makiuile, Kuhina He me na kaikamahine, a me kahi poe e ae i koaoia.

O Iloilo ae ana Koe

            Wahi o kahi hoike kaokoa mai Wasinetona i ka nupepa La o Nu Ioka, la 8 nei, e olelo ana: Ke kali@a nei me ka manaoia ma ke Keena Kaua e loaa mai ana na lono ano nai mai Iloilo, a oiai hoi, aohe i hoikeia ae ke ano o na hoike i loaa mai ia Generala Otisi, a na luna oihana hoi i hookahua ai i ko lakou manao no ka hoolalelale ae o kahi mau hana hoopioloke malaila, ua manaoia nae hoi ua maopopo loa ke koiia aku o ko ia wahi haawi pio ae, a ina keia koi e hooleia ana e iele kaua aku no na koa a me na mokukaua i ke kulanakauhale a me kona mau papu.  Aohe mau ao a@ no ia mea i hoounaia aku ia Generala Otisi, a ina hoi oia e hana aku ana i kahi mea, nana kaokoa wale ana no ia, me ke kukakuka pu ole a hoopua olelo ole ia aku paha hoi mai ke Aupuni aku nei.

Hoike Oihana o ke Kaua ma Manila

            I ka po o ka Poalima, la 10 nei, i loaa ae ai ma Wasinetona ka hoike mahope iho mai ia Generala Otisi:

            "MANILA, Feb. 10. -- Akukana-Generala: Ua hoakoakoa mai na kipi me ka heluna nui hewahewa mawaena o Manila a me Kalukana, kahi i hoikeia mai ai aia ka o Aguinalado ilaila, a ua hooweliweli e kauoha mai i kahi ala hoohaunaele ia ae maloko o ke kulanakauhale nei.  I keia auwina la i hoohuli ai au i ka hema o ko Makaata mahele, aia ia ma ka akau aku o ka Muliwai Pasiga, a komo i Kalukana.  Mahani ko makou poino, a he nui hewahewa hoi ko na kipi.  no kakahiaka na hoakaka.

            "Ua panai mua ia ka lele kaua ana aku me kahi kiola poka ana no hapalua hora mai elua o ko Adimerala Diuwe mau moku.

"OTIS."

Make ke Duke o Notumelani.

            Ma Ladana, Ianuari 2, i make ai ke Duke o Notumelani.  Oia ke Duke eono, nona ka inoa, o Algernon George Percy, hanau iloko o 1810 a loaa iaia ke kulana ma ka make ana o kona luaui iloko o 1887.  Oia ka Peresidena o ka Ahahui Waapa-hoola Alii Lahui a me ka Ahahui Roiala a Hope-Peresidena o ka Ahahui Alii o na Palapala.  Ua paniia aku oia e kana keiki, e Eala Percy, i hanauia iloko o 1848.  He Haku no ka Aha Adimerala ke Duke i make, Hope-Peresidena o ka Papa Kalepa a Haku Malama Sila Aupuni.

Kanawai Paahana Hawaii.

            Ma@ Wasinetona, @ 10 nei, ka hoikela @ o S@t@a Kaile, o ke Kamite Hoonaauao a Paahaua o ka Aha Senate, e hoike koke aku ma ka aoao kokua i ka bila o ka Hale e hoomaopopo ana no ka paholaia aku o na kanawai paahana ae'@ o keia'aina (Amerika Huipuia) ia Hawaii.  Me ka pupuahulu keia kanawai i hooholoia ai iloko o ka hale o lalo a e lawe koke ia mai ana hoi imua o ka Aha Senate.  Ia wa like no hoi ua makaukau o Senatoa Feabane, lunahoomalu o ke Komite Hoopae Limahana, e hoike aku i ka Pekina bila e pahola ana i na kauewai kue Pake a me aelike paa hana, a e hiki ae ana ia mau bila i ka Aha Senate i ka la apopo a i ka Poakahi paha.

Makana a ka Pope.

            Ua hoikeia ae ua hoouna aku o Pope Leo XIII i Enelani i ka huina o 400,000 lire Italia, ma ke ano o ia kahi mahele no kekahi waihona hoahu mau loa no ke kulanui hou a ka Pope i hookalina ai, malalo o ka inoa o Sana Bede, i hiki ai hoi i na kahunapule Anagelikana i huli ma ka Ekalesia Roma ke hoomau aku i ka lakou mau haawina no ka oi@ oa kahuna.  E lawelaweia ana ka waihona no ka manawa e ka Akibihopa o Wesemina.

Apono Ole i ko Samoa Kulana.

            Ua olelo ae ka mea kakau ma Berelina o ka nupepa Leta Puka-la o Ladana, penei: Aohe i apono o Emeperoa Uilama i ka hoomauia aku o ke ano hooponopono huikau ma Samoa a e anea@e ana oia e noi maopopo aku no kahi ahakuka mawaena o na Mana ekolu mahope iho o ka loaa ana aku iaia o ka hoike a Kauke J. Rafela, peresidena o ke aupuni kulanakauhale o Apia.

Ko Adimerala Cevera Uku.

            Mai Maderida, la 10 nei, ka hoikeia ua hooholo ka Aha Hookolokolo Koa Kiekie o ka noonoo ana no ka poino ana o ke aumokukaua Sepanaia ma Sanatiago de Cuba i Iulai 3 i hala, e hoopii ia Adimerala Cevera a me Kapena Emilio Diaze de Moreau, kapena mua o ka mokukaua Cirisitobala Colona i hoopoinoia, e pili ana me ia poino ana.

Puoho Kipi ma ke Konogo.

            Ua olelo ae ka nupepa Kuokoa o Burusela, Ianuari 31, ua loaa aku na lono hoohikilele loa mai ke Aupuni Konogo ma Aferika.  O kahi lonoia ua pau na koa o Mekia Lotea, ka lunahoomalu koa Belegiuma ma ke Ronogo luna, i ka hui me na kipi, na eha no ka hoi oia a ua paa pio.  Aohe mau lono maopopo loa i loaa mai i na luna oihana o ke Aupuni Konogo.

Powaia Kahi Kakiana Cuba.

            Ua loheia ae ma Havane, Ianuari 30, mai Tirinidada ua noi aku kekahi koa o ka Regimana Eh@ o Tenesi i ka P@alima i hala, oiai oia ua ona, i kekahi kakiana Kuba no kanapahi, a i ka wa ka hoi i haawiia aku ai, ua kau aku oia i ka nuku o kana pu-raifela i ke kino o ua Kuba la a na pepehi koke aka iaia.

Na Hunahuna Laulaha.

            Ua puoho ae na ala kipi kue Dareifusa ma Maseile, Farani.

            Ua puoho ae ka fiva gula ma ka apaua o Mariui, Kaleponi.

            E hoopapa palepale ana o O'Roka a me Boba Fitisimona.

            He 15 poe o Loso Anagelese, Kaleponi, i loohia i ka ma'i samola-poki.

            Ua hoea ae ka mokukaua Iowa ma Kapalakiko i ka la 7 nei, iloko o 17 la holo mai Nu Ioka.

            E pau aku ana ka koa Sepania ma Manila i ka hoo@aia no k@ aina ma ke alawai-oki aku o Sueza.

            Ua hooweliweli aku o Generala Otisi e hopu ia Aguinalado aia a hookuu oia i na poe Sepania pio.

            Ua hoole loa o Adimerala Diuwe i ka laweia o kona ino i ma ke ano he moho no ke kulana Peresidena.  Aole loa oia e ae malalo o kahi mau kumu e holo balota.

            Ma Sofia, Ianuari 31, i make ai o Kama'liiwahine Marie Luise Pama Fedinana o Bulegaria, he numonia ka ma'i.  I kahi ahiahi aku i hanau ai oia he kaikamahine.

            He aelike hookuku hakaka ka i hanaia mawaena o Toma Sake a me Kale Mikila no 20 puni ma ke Kalabu B@lineboroke, Ladana, no kahi eke makana o $11,000.  E hui ana laua i Mei 29 ae.

            Ma ke kauoha a ka Peresidena i ke Kuhina Moana, ua hooliloia o Kapena R.P. Leary (Liere) i Kiaaina K@ no ka Mokupuni o Guama.  Oia ke kapena o ka mokukaua Kapalakiko i ka wa iho nei o ke kaua.

            Ua hoike ae ka mea kakau ma Roma o ka nupepa Karonikala Puka-la o Ladana ua lohe oia mai kahi wahi maikai ua ao aku ka hoi o Dona Calosa i kona poe agena ma Sepania e hooki i ka hoeueu ana nona a no kona pono.

Halekuai o Kukima

            Ma Ewa o Alanui Nuuanu.  Helu kahiko maluna o ka papainoa 50.  Helu hou maluna ae o ka Puka-komo, 210.

            E Hooliloia aku ana na Waiwai a pau, e laa na Kalakoa Keokeo, Kukaenalo, Alapia, Huluhipa, a pela aku me ka mau no o kumukuai emi loa i like ole me ko na halekuai e ae.

            Na Paleili o na Kane me Wahine, na Papele Kane, Wahine me Keiki, na Kamaa Kane, Wahine me Keiki, na Paa Lole Piha o Ka@e, a pela aku a he nui loa hoi ke helu papa aku.  Emi a emi loa, aohe lua ma ka emi.

            Oiai hoi, ua hala ae n@i na la kulaia a ua pau hoi ka wa o ke Kuai Hoopau ana i malama'a iho nei no Hookahi Malama ma keia Halekuai, e hoomanao mai no na hoa loha he oinolu a he emi mau no kumukuai maanei ke kipaia mai.  E hoa mua mai no ka pono i ikemaka i ka oiaio a me ka pololei.

Goo Kim.

nov.28-3m.

ED. A. WILLIAMS

Helu 514, Alanui Papu, ma Ewa iho o Pa Aloha.

He mea kuai lako hale o na ano a pau loa.

            He mea Hana Fahu Kupapau a Hoo ponopono Hoolewa.

            E hoolakeia no na Kaa Kupapau, na Kaa pio a me na Kaa-ohana.

            Ina ao o ninau iaia, e loaa no na Poha ku Kia Hoomanao no na He Kupapau.

            O ka Ialoa kekahi hana hiki loa iaia aia ia malalo o ka lawelawe ponoi ana a Ed A. Williams, F.D. he mea i puka pono mai ka Kalaka Kula o ka, Ialoa Maikai anailoko o Mei, 1894.

NA TELEPONA

Kaena, Heha 129 - Kauhale a me Kahea p@

Hala 813.