Ka Makaainana, Volume VII, Number 22, 31 Mei 1897 — Page 5
This text was transcribed by: | Carol Wilcox |
This work is dedicated to: | Gaylord Wilcox |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 31, 1897.
no hoi, aohe a ****** *** ** pohopo a. Ua maopopo mua no, a aohe no hoi e kala makou i olelo ai, i kakoola mai hoi e na hoike maopopo mai Wasinetona mai, ua make kanu loa ia ia ni*au a me ia kumuhinu i heie a polopolona haalele loa. A*na ia hoi e mau ai no ka lana mau o ka manao no ko Hawaii nei pono. Umia ke aho!
Ano hoi, na ulu se he wahi ana paee **waena o kaia Aupuni oehaa a me Iapana, a me he la, e hele loa aku aua paha hoi i ka nui loa e pilikia ai ka kou. Poakahi, la 10 nei, * kipa ike aku ai o Komisina Akiama, Kapena Kurooka a me na alii o ka mokukana Naniwa. He mau la ka mahope mai i waiho aku ai ke Komisina, ma o Kuhina Noho Simamura la, i kana hana o ka hiki ana mai nei, e noii pono i na hana kipaku *emoku Kepani a e koi hoi i ke poho o na hui eemoku a me na moku mahu pu no ia ano hanalimanui.
Ua loihi no ua la o ka waiho aua iho nei no ka poo****ia, a iloko hoi o ia manuwa, ua nui na lone i lauaheaia ae. I ka auwina la Poakahi ibo la. La 24 nei, mawaena o na hora 2 me 3, ua loaa aku ka keia Aupuni pane i ke Kuhina Noho, oiai nae hoi oia e li*hu ana e bele no ka ahaike a ke Komisina Beritania.
Wahi o ka ke Kuhina hoike ae i kekahi mea kakau o ka nupepa Pi Ki Adavataisa o ka hele ana aku a niua* ia ahiahi iho a hoopukaia ae * kakahiaka Poalua, ua nui kona haohao no ka ke Aupuni ano o ka hana ana no ka mea ka, mamu o ka loaa ana aku o kela pane iaia, ua ike mua oia i ke ano nui maloko o k nupepa Hoku.
Ae, he kupaianaha no paha hoi keia ane hana kue rula a ke Kuhina o ko na Aina E *** ka hoike mua ana i ka ohua palemo liula. No ia wahi hana, ua nui ko ke Kuhina Kepani inaina, no ka mea, he hoike maopopo no kela i ka hoowahawaha. I lawa no paha a paa ka pane, na haawi koke ia ae no i kela nupepa no ka hoolaha koke ae.
O ke ano nui nae hoi o ua pane la, e hoele loa ana i ka Iapana koi, me ka olelo aku he kuleana kaokoa no ko Hawaii nei e hana kanawai ai no ka hoomala ana i na eemoku, ma ke keehina e like la me Amerika Huipuia i ka lahui Pake a ano lahui e ae e komo aku ana ilaila. A o kahi hoi a Iapana i hilinai ai ua uhakila ke kuikalu, ua hoole loa ia aku, a pela no hoi me ka hana limanui no ke kipakuia ana o na eemoku.
Ua hoakaka aku ae hoi e Iapana no kela olelo hooholo *ho nei a ka Aha K*ekie, he kue ana no ia i ka loaa o ka pono kaulike. A no ke kupono hoi e ioaa ona poho, ua manao ke Aupuni Hawaii aole i pili pono a i kupono hoi ia koi, me ka hoaano aku no hoi, ina ka e kue hou ia ana na kanawai hoopae limahana ma nei mua aku, e hana hou ia aku ana no e like me ia i hanaia iho nei, ke kipaku aku.
Eia *ae hoi, ma ko ke Kuhina Kepani aoao hoi, ua nui kona inaina no kela hana hoowahawaha, a ua olelo aohe i maopopo iaia kana mea e hana aku ai. Ina ka oia e haalele iho ana ia nei, alala, o ka hopena aku, aole i maopopo iaia. O ke ano no paha hoi o ia, he kukala kaua mai no ka hopena. Pehea, o ia paha?
No nei hana hoi a kela ohua palemo, ua hoike akea ia ae e ka elele nana ka palapala pane i lawe aku i ke Kuhiha, ua hiki aku oia i ka hora 2:30 o ia au wana la. A ke olelo nui nei hoi i hewa mua no ka ia lapana, i ka huaipau i na nupepa Amerika mai ke keena Kuhina ma Wasinetona, a pela no ka hoi i na nupepe Kepani ma Iapana mamua ae o ka holo ana mai nei o ka elele. Ua hooleiho nei hoi kekahi mea kakau nupepa Kepani i ka o*aio ole o kela oleloia no lakou
Hookahi no mea i maopopo loa, ua hoowahawahaia ke Kuhina Kepani, no ka hoohalike me na nupepa Amerika, a he wahi kanaaho wale no ia e hou hewa aenei. E hoomanaoia o ke ano hana no ia o Kahina i kipakuia mai ai mai Wasinetona, no ka huaipau e i na nupepa mamua ae o ka loaa ana o kana hoike aku i ke Aupuni ona i hoounaia ai i Kuhina
A no ko lakou nei ma ae piha makau a ‘hopohopo paha hoi, eia ka ke lawe hele nei i kekahi palapala iwaena o na poe kalepa no ke kakoo aku i ka keia Aupuni hana kipaku Kepani Pehea ana la lakou ma ia mea? Maha ua manao nui he mea ia e poho ai no lakou a me ka lakou hana limanui a haihai kuikahi. O ka kakou hoi ia e naua aku i ka hopena a me ka puana hailoaa mai o na hana.
Ke hoomano hou mai nei no o H.P. Paule a me ka olelo ae ne koua naauao ka ke kumu i kikooia aku ai oia ilalo o Waialua. O ka naauao io no ia, hele mai a luaa nei, huhewa ae me kona lolewawae ahinahina imua o ka Aha, he hoike maopopo loa no l
kona hoowahawaha. Malia paha no kona hoohiki ole ana.
No kona inu sake (?) hoi, aole loa makou i hoike i ka mea oiaio ole oiai, he *iona **a k**** o ka hele ana mai. A no kana ninau hoi o ka hewa hea la. Ka oi aku, o ka ona a o ka moekolohe paha? Ea, hu io no ka hoi ka naauao o ua kanaka, a nee ka hemolele la. Mai oi loa ina i waiho malie oia a na ka mea hala ole e pehi i ka pohaku *ua.
He hewa ino ka ona, he hoolilo i ke kanaka i holoholona. A he karaima koikoi hoi ka moekolohe, he kue i ko ke Akua kanawai. Eia nae hoi, aole makou i hemolele, a o*ai hoi, he hailuku pilikino kela ia makou, o ka makou wale no e olelo aku, aole ka lehulehu i hoopoinoia e makou ma ia hana. Ua lealea makou, a he ai alii no hoi ia mai na kupuna mai. O kou hewa ma kou haoowahawaha ana i ka Aha, ua kue oe i ko ka lehulehu hanohano.
Ona io no ka hoi kela ipu nui momona o ka loaa ana mai i kakahiaka Poalua iho la mai ko Kamoiliili poe wahine mai o ka hui hookuonoono. Mahalo. O ka oi loa aku nae hoi, i kela wahine naua i lawe mai ma kona kaa. E ole io no e noi ku a e ohumu akea, loaa mai ai hoi ko makou hoomanaoia mai.
Ia oukou ka paha hoi e ola ai na iwi. A ke kalokalo sensei hoi makou, he hele a ku ka oukou hana e ake nei e hapai, e uhaiia oukou me na haawina pomaikai mau; a i no aumakua hoi, e ike mai i ka oukou mau pulapula a e aloha mai. Amama, ua noa!
Makaikai i ka Piladelepia
He kono akea ka Adimerala Biadalia me ke kapena o ka mokukaua Piladelepia i ko ka lehulehu kipa makaikai aku iluna ona i ka auwina la o keia Poaono iho, Iune 5, mai na hora 2 a 5. O kakou oiwi ka oi loa aku o ka makemakeia, a no ko ka moku mau waapa no e lawe aku a hoihoi mai. A mamuli hoi ao ka ahaaina no ka pomai kai o ka Home Makuahine Kapiolani e malamaia ana ia au wina la, ua hoopaneeia ke kipa ike a makaikai aku ia luna o ka Piladelepia a i kela Polono aku, Iune 12, ma na manawa no e like me ia i koikeia maluna ae. O ko kakou wa keia e ike ai i kekahi mokukaua o ke ano hou loa.
Ua hui aenei o R. W. Wilikoki me kona kaikoeke Italia Seberero, a he mau apana aina ke laua e hoolaha nei ma keia helu no ke kuai. Ke makemake, ea, e ui ae no ka pono ia laua.
Ilalo o Honouliuli, Ewa, ma ka hale wiliko, hookahi paahaua Kepani i hihia i ka mikiai a komo i ka nau a palahe pu oia me ka manaonao i ka auwine la Poana, la 20 nei. Ua hooholo ke kiure koronero i poino no oia iaia iho, i kona hoohemahema. I kahi auwina la ae no hoi, ua hihia hou no he Kepani okea ia mikini like no, a he wawae hoi kona i palahe a okilea ie.
Kokua no ka Home Kapiolani.
Peakolu iho la i malamaia ai he halawai ana o ka Papa Kahu ma ka Home Makuahine Kapiolani, me ka mauaoia e hoopanee i ka ahaaiana i manaoia no keia auwina la Poaono iho. Eia nae, mahope iho o ka noonooia ana, ua hooholoia no aole e hoepanee, aka, e hoohana aku no. Nolaila, ua hoike aku ka Puuku, Misasa F. W. Makapolena, e auamo no oia i kekahi mahele nui o na lilo hana, i mea hol e holomua ai ka hana i manaoia. He eono ana pakaukau no na mea-ai Hawaii a he hookahi hoi no na mea-ai haole.
Eia iho na wahine o komo lawelawe aku ana: No na pakaukau Hawaii-Ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, Misi Luke Pibode, Misasa A. Dreier, Misasa C. A. Balaunu, Misasa Nele Nunana a me Misasa J. Kaae. A no na pakaukau haole hoi, o Misasa S. C. Alani a me Misasa A. Iega.
O na pakakau e ae hoi, e hoomaluia, ana ke kope inu e Misasa Keo Kaaka, ka aika-kilima e Misasa E.S. Cunuha, ka waimomona lemi e Misasa Piea Keoni, ke ko-omoomo e Misasa E. F. Bihopa, a na Misi Helena Paka hone hoolawa pono ae i na poke pua omau kuka a me na lei.
Me he la i ka nana aku, e nui ana no ka lealea ke heleia aku. O ka makou nae hoi i ko kakou poe a pau e hiki ana, e hele aku no e haawi i na kekua ana, oiai, no kakou no keia pomaikai, aole loa aku hoi a no hai.
Na Oki Mare o Nei Kau.
Poahe, la 20 nei, i hoopau ai o Isabela E. Davis i kana hoopii oki mare no ka haalele o ke kane, F. A. Davis, a ua hookomo ae he kumu hoopii hou. Ua unuhi ae no hoi o Kimo Holo nui i kana hoopii kue ia Maleka L. Holo, me ke kauehaia nae hoi e ka Aha e uku ae he $50 uo ka ioio o ka wahine
A ma ka hoopii hoi a Irene Long kue ia Carlo A. Long, ua kauoha ka Aha i ke kane e uku ae i $100 no ko ka wahine loio, $20 uku maisma mau oiai ka hihia e mau ana, a me $22 no na koina. Ua kaakea ko ke kane loio i ka nui loa o kela uku loie, eia nae, ua okoa ae ko ka Aha manao.
I ka Poaono mai hoi, ua ae o Lunakanawai Kaaka i na noi oki mare mahope iho: Wm. H. Winchester mai a Halia Winchester, Malia Naylor mai ia H. S. Naylor, Ane Kaina mai ia Akaka (Puke), a o Julia Miranda mai ia Francisco Miranda.
A i ka Poalima nei hoi, ma ka hoopii oki a Eliza A. Hickey kue ia W. P. Hickey, ua ae o Luaakanawai Pere i ke noi no ka hanaina, a ua haawiia na keiki i ka wahine. Ua kauohaia ke kane e uka i $25 no ka malama, i mea e ola ai ka ohana, a hiki i ka wa a ka Aha e kanoha hou aku ai. O ua hihia e ae i *eia, oia ko Alfred A. Todd mai ia Luiga M. Todd, a me Osuye mai ia Tenushima.