Ka Makaainana, Volume VII, Number 19, 10 May 1897 — Page 3
This text was transcribed by: | Arnold Hori |
This work is dedicated to: | Honokaa Hongwanji Mission; Hamakua, N. Hawaii |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 10, 1897. 3
NA MOKUPUNI.
Na Lono Huikau no ka Paeaina
Holookoa.
Hoau ia Loio Hou i ka Aha Apana
ma Kona Akau.
Imua o ka Lunakanawai Apana i hookolokoloia ai o Hanu (k) no ka ona ma ke alanui Aupuni. Ua ae ka mea ona ma ka hale no kona ona ana, a i ka lawe aoa mai nae hoi i na hoike, ua olelo mai lakou ma ka hale no o Hanu kahi i ona ai. Na lakou no i hopu a lawe i ka halepaahao. He poe makai ole keia, aole no hoi i haawi mai ka wahine mare ia lakou, aka, o lakou pu no ka i ona. Eia ka mea kupauaha, aole lawe @ai ka loio i ka hoike paie a o ke ku koke mai la no ia e noi i ka Aha e hookuu i ka mea i hoopiiia mai ma ka hoakaka i ke kanawai. Ia mauawa ua ike koke aku la wau pela ka ka manao o ke kanawai Ekolu no mahele o kahi i papaia ai ka mea ona, aole nae hoi o ka ona i kona hale ponoi kahi o i@. Ua hoopaneeia ka olelo hooholo a ka Aha a ka la 3 o Mei. Loihi no. E huli na pana i olelo naauao aole paha, a he hauoli nei wau ola o Kona nei i keia loio hou. Ua kamaaina no wau iaia i ka wa e noho ana i Luna Makai no Kona Akau. Kuhi wau ua hanalepo na mea hana, eia ka he kohu wai maoli ka ono o na olelo imua o ka Aha Apana Aole hoohewahewa ka Aha i ka wehewehe pono ia o ka manao o ke kanawai. Aole keia he akeua, aka, he ike pono maoli no. MAKAIKAI.
Kailua, Kona Akau, Hawaii, Aperila 26, 1897.
[Oiai, aole i hoike mai nei o Makaikai i ka inoa o ua loi hou l, aka, ke koho wale ae nei no makou o D. Makainai paha Ina oia io, he keu io aku la ka hoi a ka ike launa ole mai. L. H ]
No ka Ili ana o ka Mokmahu
Likelike--Hana Alanui Hou--Pake
Nalowale Honua, a pela aku
Eia hou no au ke panee aku nei imua ou, e kuu MAKAAINANA, i na lono like ole o kuu aina haahoo o Pili-o-Kalahikola, na puu halelua. Uwese lale oe, i o ae ana.
Ma ke ahiahi Poalima, Ape rila 23, hora 8 a oi, ua ikeia aku la ka mokumahu Likelike e hoopii pono mai ana, malalo mai o na pali kamaaina o ia wahi, o ia o Upolu a me Kokoiki. Ua hoi aku la kekahi mea no kona wahi, aia hoi, ua lohe mai la oia i keia mea kapalulu, i ka holo ana mai o nana, eia ka o ka mokumahu Likelike na iliia. Ua ili ka mokumahu Likelike i ka hapalua hora 9; o kona epaepa ua komo ma ke kowa pohaku, aole e hiki i kona enegini ke emi hope aku a na ka ikaika o kona mau pea i hika ae iaia, i hoohuli aku i kona ihu i ka hikina-hema. I kona wa i hoohuliia ai, ua ili oia o ka wati a ka malamamoku, pela kekahi oleloia, a he nui aku na lono e ae no keia ili ana o ka Likelike.
Ua ili oia ma Kokoiki, o Kapakai ke awa, mamua aku o ka hale o Kapukini, ma ka aoao hikina-akau, nona ia wahi kaulana, "ahu aku la ka hoka i kapakai." I ka wa i ili ai ua hooleleia mai he waapa a me na pono o ke kupakako a pau, na eke leta o Hamakua, a me ia mau awa maluna aku o ia wahi, na eke dala a me na ukana makamae a pau. Ua laweia mai no ke awa o Honoi pu, kokoke no paha e piha ko mile. Eha kuakai a ka waapa uo ke awa o Honoipu, a ma ia po i telepone ia ai i Mahukoua mai Honoipu mai i ke kupakako nui o Mahukona, a mai laia aku i ka hale hoohui telepone ma Puehuehu, no ke telepone ana i ko Honokaa hale hoohui. Ma ia po i holoke ae ai ke telepone ma na wahi a pau; e hai ana i keia mea hou po ka ili ana o ka Likelike i ka hapalua hora 9, komo ke kai hora 3 o ka wanaao, ao ae Poaono, o ka mokumahu Helene ka i hiki mua i ke kahua o ka mokumahu poino. Haalele o Helene ia Paauhau hora 11, hiki i Kokoiki nora 3, ua like me ekolu hora wale no kona wa holo a hiki ana. Ua hoolaukanakaia ae ia wahi i ka Poaono, La Pule a me ka Poakahi, a mahope mai o Kilauea Hou no ia kahua o ka mokumahu i poino aku la. O Misita C. L. Waita, i Waimea oia a mai laila i telepone mai ai, a maluna mai oia o ka mokumahu Noeau mai Kawaihae mai, oiai, ua lawe ae ia mokumahu he mau hoki a hoolele i Kawaihae.
Ua pau no kekahi mau ukana i ka laweia, o ia ua pea, na waapa, a mai pau pu no paha me na kia e ole e hiki o Misita C. L. Waita, papaia ai aole e lawe. Eia ke ku nei ka Likelike he luahi na ke kai o Kokoiki, o ka hpe aia i ka holionu a me mua a paa iwaena. I ka Poakahi i noho ai ke kolonero ma Kokoiki, la 24. Ke hoomakaia nei kona wawahiia, ua laweia aku ke kaa-mahu holo honua a Kokoiki. Ma Kapaau i kudalaia ai ka Likelike e Hope Makai Nui C H. Puulaa e like me ka mana i waihoia aku iaia.
Ua pau kona olali hou aua ma na kai i kamaaina iaia o Alenuihaha a me keia mau pali hulaaua aua e ololi mau ai, a me na kai ewalu o Hawaii nei. Ua pau kona ike hou ia ana ma Honolulu, a aole no hoi i nahaha ka mokumahu Likelike, na puka wale no malalo ae; a ma ka aoao hikina-akau ua hookuuia hookahi wale no heleuma. Maluna aku o na mokumahu holo pili-aina kamaaina i huli hoi aku ai kona mau aliimoku a me na sela no Honolulu. He ku maoli no i ke aloha ke ike aku e uhi ana ke kai maluna ona.
Eia ke hana hou ia nei ke alanui hou, ma ka noho poo ana o P. P. Woods o Puunue. I keia mau la i oehuia aku ai kekahi mau kanaka hana, no ka loaa mau o kela ano ma'i mau i ke kanaka, he hua paanaau i na wa a pau a me ka luna, a ua hoonohoia aku he luna okoa malaile, he mea i kamaaina mua ia ano hana, he ekolu hapaha ko ka la.
O keia luna i pau ae la, ua hoomakaukau oia he opena lawaia eleuula o ke kai, he malolo, eia ka mea apiki, o kekahi poe hana alanui ua laweia aku i mau lawaia a ua poho wale ko lakou mau la hana, eia nae, aole i lawaia iki, ua ulu ae la he hoopaapaa me na poe ike lawaia, o ka hopepa ua palakai. aole i lawaia i ka Poaono nei. O na poe i hana ai i keia upena aohe pomaikai i loaa, ua moe ka iho o ka puaa. I noi aku ka hoi i ka luhi o ia hana pu ana, he ole ka maliuia mai, loaa no ka iala mau pohaku ala (dala), huli aku ka ihu o ka lio o Pohakea ka palena. O keia poe i hana iho la na poho wale na la hana no ia puni i ka mali leo ia mai, "kuhi au i ka pelo he oiaio." Uwese oe.
Ma ka hui o Hawi Mill, eia ke hoolelei a nei he kukui uwila no ka wili ana i ka po, oiai, he nui ino loa ke ko ma ia halewili. O Honoipo ke awa o ia hui a me Puehuehu. Ma ke kaula uwea me ke kapu e laweia ai ke ko a kau iluna o ka moku, aole me ka waapa.
Ma Halawa ua ulu ae la he hoopaapaa mawaena o kekahi Pake kanu uwala kahiki a me kekahi mau Kepani, o ka hopena aole i ike hou ia ke kino o kela Pake. Aia la i hea? Ua nokeia ka huli aole i loaa, a mahope paha e lohe hou ia aku ai uo kona kino.
La Pule, Mei 2 nei, i ku mai ai ka mokumahu Helenne ma Mahukona, a ua hooleleia mai na eke leta a me na keiki lauoho loloa o ka Aina Pua o Kina me na ukana. Ua kaalo ae la o Kilauea Hou a hoopii no na pali hulaana o Hamakua. Ua loaa koke aku no i ka mokumahu Helene e hookokoke aku ana i Naobaku. Uwese oe ia Helene.
He nui ka wela o ka la mamua aku nei, maloo na mea kanu a me ka mauu ai a na holoholona. I keia mau la ua haule wahi ua iki mai hoi Mau hoi ia. He ma-u ae la ia.
PUUWAIALOHA CLUB
Kohala, Hawaii, Mei 4, 1897.
Ka One o ka Poi Huihui.
Iwaena hoi o kekahi poe o kakou, ua nui ka onoia o ka poi uouo a huihui, oia hoi, i ono, mikomiko a i awaawa maikai a kupono, aole hoi o ke ano i awahia a i malailena. Aia ka ono a huihui maikai mau o ka poi a loaa he waihona maikai. Ma ka Hale Oiwi wale no e loaa ai na ipu lepo maikai i kupono no ka malama ana i ka poi, o na ano no a pau, e like me ke kulana e makemakeia ana. E aho keia ano ipu poi mamua ae o na umeke pohue, na pahu a me na ipu Kelemania (ipu lepo Pake). O ka hoao ae no ka pono.
A i ole no hoi ia, eia iho no na lako pola e kohu pono ai o ka poi iluna o na pakaukau, na pa o na ano a pau, na lako aniani huikau, na ipu kukui, a pela aku, he nui loa ke helu papa aku. E loaa no malaila ke peua a me ka aila, ua hulu peua, a pela aku. Mai no a hoopoina iki i
KA HALE OIWI.
MA KE KAUOHA.
Olelo Hoolaha.
O na poe a pau e makemake ana e loaa ka mana koho no ke kau koho balota e malamala ana ma ka Poakolu hope o Sepatemaba o keia makahiki, ke kauohaia aku nei lakou e hele ae e hoopaa i na inoa imua o ka Papa Hoopaa Inoa Nuilo ka Mokupuni o Oahu ma ke Keena Ahaolelo kahiko ma Aliiolani Hale.
O na po @ @u e paa nei i ko lakou mau palapala @ookaa auhau o ka makahiki 1896, ke kauohaia aku nei e lawe pu mai.
E noho ana na Papa i kela a me keia la, mai ka hora 9 a m. a hiki 1 ka hora 12 m., a mai ka 6 a hiki i ka hora 9 p. m.
HENRY DAVIS
Lunahoomalu,
J. M. CAMARA.
R. H. BAKER,
Papa Hoopaa Inoa Nui o ka Mokupuni o Oahu
apr 26--3ts
Ua Maopopo Loa!
E pii ino mau ana ka makou lawelawe ana ma ka oihana kalepa kamaa iloko o nei makahiki mamua ae o ka makahiki i hala, a oi ae no hoi i ko na halekuai kamaa e ae, no ka mea, ua maopopo loa ia maku ko oukou mau iini mamuli o ka lawelawe loihi ana me keia hana a mamuli no hoi kahi o ke kamaaina loa iho. Ke pii nei ka nui o ka hana a pii pu no hoi ma na limahana i hiki pono ai ke lawelawe a ke hooko aku i ko oukou mau makemake a pau.
Oiai no hoi na poe e ae e ku nana ana, eia makou ke hou aku nei no mua me na waiwai hou loa o kela a me keia ano, aole loa hoi ma na apulu kahiko a ma na kumukuai pii kahiko. E hoao mai no ka pono ia makou a e ike i ke ano o ka makou lawelawe ana me oukou. Hookahi hoao ana, e lilo no oukou i poe kuai mau a i poe hoa'loha pilipaa loa hoi no ka manawa mau loa.
Hui Kamaa o na Poe Hana
D. B. KAMIKA,
Luna Nui.
Alanui Papu, makai mai o ke kihi o Monikahaae.
jry. 25---tf.
Kauka Amana
(CHOW KOCK SUN, M. D.),
Helu 109, - - Alanui Maunakea,
(Quong Sing Tong.)
Oia no kekahi o na kauka o ka Halemai Pake ma Keoneula, Kapalama, i hookohu pono ia no kona makaukau ma na hana lapaau ma'i o kona aina.
Ua makaukau loa oia e lawelawe i na ano ma'
i a pau o ke kino, e laa ke koko ino, ka hano, ke kaokao, na ano eha a pau, na ma'i lele, na ma'i kunu, na ha'i, na palapu, a pela aku, me ka eleu a me ka ike i loaa iaia no ka hoopalekana ana O na ano ma'i no a p@, aohe mea koe, nele iaia. E he wa ole no hoi ke ui ae kona ike, malia o loaa ne he wahi pono. Oluolu loa ma ke kuka ana a emi no hoi ma ka auhau ana.
MANAWA HANA: Mai ka hora 9 a. m. a ka hora 2 p. m., a mai ka hora 3:30 p. m. a po a ao.
E hoomanao nona a mai no na poe a pau e heluhelu ana i keia hoolaha a hoopoina iki nona. He kokua a he pale oiaio oia no ka manawa popilikia.
apr. 26--6m.
HALEKUAI LAHUI KALAHIKI
Helu 403, Alanui Moi, ma Waikiki aku o Alanui Nuuanu, ma ka aoao mauka, ke keena mua o ka "Hawaii Holomua."
Ma ia halekuai o na oiwi e loaa ai na ano. a me na paihi o na ano hou loa, e laa
Na Kalakoa, Na Keokeo,
Na Makalena, Na Kinamu,
Na Huluhulu, Na Liihiilihi.
Na Kamaa o na Kane, Wahine me Keiki a pela aku.
Oluolu no ke kuai ana. Aohe hewa ke ipa mai e ikemaka, a aohe no hoi he kuuu uauia no ka hoikeike ana i na mea kuai.
M. PALAU, Luna Nui.
@k 1@-@f