Ka Makaainana, Volume VII, Number 9, 1 March 1897 — Page 1

Page PDF (917.66 KB)

Ka Makaainana.
BUKE VII----Ano Hou Honolulu, Oahu, Maraki 1 1897. HELU 9

Halawai Kihapai Eklesia.

                Ahiahi Poaha nei, maloko o ka hale Kula Sabati o ka Ekalesia o Sana Anaru, i malamaia ae ai he halawai ana o na hoahanau malalo o ka hoomalu ana a ka Haku Bihopa o Honolulu, mahope iho o ka pule wehe. Ua koho hou ia no na luna o ka makahiki i pau: Edmond Stiles (Eli Kaila), Puuku a ke Kahu; Hanale Kamika, Puuku a na Hoahanau. Eia iho na poe hookipa o loko o ka luakini, Pierre Jones (P. Keoni), Paalua D. Kellett, Keoni Holo a me Ferede W. Wude. Ua heluheluia ae ka hoike a na Puuku no na loaa a me na lilo i aneane e piha he $2,300, ua koe nae he $1.78 ma ka waihona, a ua aponoia.
           
Imua o ia halawai i hoike ae ai ka Bihopa no kona manao e haalele mai i ka aina nei no ka Ahakuka Ekalesia Nui e malamaia i na la hope o Iune ae ma Ladana, Enelani, a ma ka Hema aku nei oia e holo ai me ka ukali pu aku o kana wahine i Aperila 8 ae, a e hiki mai ana hoi ka Rev. John Osborne, kahu o ka luakini o Sana Kelemeneke, o Toronoto, Kanada, ma ka mokumahu Kina o ka la 11 ae, i hope nona maanei oiai kona wa e kaawale aku ai. He olelo hooholo ka i hooholo lokahi ia e apono a e mahalo ana i keia wae ana a ka Bihopa (Eia na hoahanau ke noonoo nei e haawi aku i aha-ike a hookipa nona ke hiki mai.)
           
Elua mau olelo hooholo e ae i hooholo lokahi ia, hookahi, e mahalo ana i ka hana a me ke ano o ke ola ana o ka mea malama luakini, Ekela Hailama, o ka noho a lawelawe hoopono ana i ka hana no kanakolu makahiki a hala aku la oia iwaena no o ka hana i Dekemaba 10, 1896; a o ka lua iho, e pili ana no na haawina hanai kahu.
           
Mahope iho o kekahi mau olelo e ae, a me ka pule hookuu mai ka Bihopa, ua hoopaneeia ka halawai.

Eke Le ta i Haaleleia.

                Aia a ua hala aku ka mokumahu Miowera i ka auwina la Poaha nei, ikeia ua poina iho oia i ke eke leta o ka mokukaua Icaruso iluna o ka uwapo. E hoopuka ana oia i ka nuku i ka wa i ikeia ai a ua eleu koke ae o Kalalena Papai a kau i ka waapa huelo-boti a hooikaika ka hoe no waho. I na keiki e hoe ana, hoea ana ka mokumahu Keoni Kamaki a nee ke alualu i ka moku nui. Noke mau kona oeoe i ke kani a loheia mai, ua akakuu iho ka holo o ka moku nui a pili aku ke Keoni Kamaki a kau kela eke leta haule, ua holo loa aku na mokumahu a elua no ko laua mau awa like ole. Hoi mai ka waapa me ka hana nui o ka hoe pono mai i ka makani.

Anaina Pule Budisa.

                O ka makamua loa paha hoi o keia ano anaina pule i malama akea ia ma o kakou nei, o ia ko ke ahiahi Poaono nei iwaho o ka Paka Kuokoa, Pawaa. He anaina pule hoomanao keia no ka Emeperese Kanemake o Iapana o ka make koke ana mai nei, a ilaila kaoo o na Kepani kahi i kakahe ai i ka auwina la a me ke ahiahi molehulehu loa iho. E hoomanaoia o keia ke ano hoomana kahiko o Iapana, a ua kauliilii no ka hoi e like la me ka hoomana Karistiano. No Iapana mai nei no ke kahunapule, a ua kokuaia hoi oia ma ia hana e eha poe kahunapule e ae e noho nei maanei. Lehulehu no na Kepani i hele aku. Ua hoohiwahiwaia o loko o ka hale a ua hele a paihi. Me na palapala e hiki ai na poe makaikai ke hele aku a komo, i loaa mua hoi mai ke kahunapule mai.

Moku Loa o Wile Daimana Ma.

                Ua hoomauia mai no ka hoolohe ana i na hoike ma kela hihia oki kaulana o Dimond vs. Dimond i ka Poakahi i hala a pau i ke ahiahi Poalua. Poakolu ae hoi i noke ai na loio ma ka paio ana imua o ka Aha, me ka manaolana i na la mahope mai e haawi ai o Lunakanawai Kaapuni Kaaka i kana olelo hooholo; eia nae hoi, ua hoopahaohao loa ia ka lehulehu i kona haawi koke no i kana olelo hooholo i ke ahiahi molehulehu o ia Poakolu, i lawa no a pau na paio ana a na loio. O kana olelo hooholo e apono ana i ka ke kane hoopii, e ae ana i ke oki, a me ka haawi aku iaia ka malama ana o ka laua kaikamahine hookahi. Ua hoohalahala aku na loio o ka wahine i keia olelo hooholo i ka Aha Kiekie.

           
Kakahiaka nui wale o ka Poaha nei i hoopuohoia mai ai ka mokumahu Miowe ra, mai ka Hema no ka Akau, a pili mai i ka uwapo i ka hora 6:30. Ua hue ae oia he 100 pena eke, 40 tona ukana huikau a me 350 tona lanahu. He hookahi wale no ohua no nei. Ua halawai mai oia me ka ino i ka moana a hiki i ke awakea o ka la 24, ikaika loa ka pa kikiao ana o ka makani. Hora 4 o ia auwina la iho i holo loa aku ai.
           
Poakahi i hala i hoomakaia ai ka hookolokolo ana ia C. J. Sherwood (Kimo), no ke kuai waiona me ka laikini ole iwaho o ka hale auau ma Waikiki. Ia ahiahi iho no i pau ai ma kona ahewaia ana e 9 kue ia ekolu poe kiure. Ua hoopaiia oia i kahi la ae e uku i $300 a me na koina, a ua hoohalahala aku kona mau loio i ka Aha Kiekie. Kupaianaha no, o na hoike like no ma na hihia elua o kahi poupou o Saratoga mai, o ia like no ma nei hihia, eia nae, ua pakele kahi poupou a kopiia hoi nei.

Poe Eemoku Kepani Hou.

                Kakahiaka nui wale o ka Poaono nei i hoea mai ai ka mokumahu Sinisiu Maru mai Iapana me 620 poe eemoku Kepani, he 220 poe i kepaia a he 400 "poe haumana." No kekahi mau kumu maopopo ole, aole ka moku i aeia e komo mai iloko o ka nuku a ua papa loa ia na launa ana mai uka aku nei a me ko ka moku poe. Ua lono wale ia ae no ua holo mai ua moku la me ka ae pono ole ia mai e ke Aupani. No ka ma'i ahulau paha o Iapana, a no keaha la, aole i maopopo, a o Loio Kuhina no ka manawa Kupa no paha ka i ike, a i ole, he hana paha keia e lilo aku ai i hana pili Aupuni a like paha me ko ka Maderasa ai. Aohe na eemoku i aeia e lele mai, ole loa no hoi ka hooleleia ae Kahakaaulana ma ke ano hoomalu, aka, i nei kakahiaka nui wale i hooleleia ae ai no laila malalo o ka hoomaluia.

Kohokoho Kukulu Hale Hou.

                Poalua iho la i puka ae ai na kohokoho no ke kukulu ana i mau hale pohaku a uinihepa hou no Kimo Kama bela, ma alanui Papu, mai ke kahea aku o ka halekuai o Painapa Ma i pau ai i ke ahi a hui aku me na hale ona mauka. E hoakeaia ae ana ke alanui ma ia wahi. Ua haawiia ka hana ia Ferede Harisona, a penei iho na kohokoho i waihoia ae:
P. High.................. $24,500 00
G. W. Lincoln................. 24,260 00
F. H. Redward.............. 22,675 00
A. Ha rrison................ 20,000 00
F. Harrison.............. 19,000 00
H. Paezig............... 18,900 00
J. F. Bowler.............. 17,434 50
E. B. Thomas........... 16,790 35
           
I lawa no a lilo ka hana iaia, ua hoomaka koke ia ae ka wawahi ana i na hale kahiko o ia kahua a me ka hookaawale aku hoi no kahi e.

           
Kakahiaka Poakolu nei i ku mai ai ke kiapa Hawaii Rosalie, o ke Dona Adolofa mamua, malalo o Kapena Nisene. E holo ana oia mai Potalana no Auseteralia Komohana me kekahi piha papa, aka, no ka halawai ana mai nei me ka ino a nui ka liu, ua hookomo mai oia maanei no ka hana hou ia, aka, i ka nanaia ana iho nei hoi e kekahi poe ike holomoku, ua hooholoia ua hiki ole oia ke holo moana hou aku a ua pau hoi ka waiwai o ka hoomaemae hou ana aku iaia. E hooliloia aku ana oia ma ke kuai kudala ma nei mua koke iho. He poe luina opio Hawaii kekahi o luna ona o ke kepa ana ianei a hole ai mamua aku nei.

Hoalohaloha no Iosia Haole.

Ua pae pinepine no,
Ka leo no ko keia ao,
"He lepo oe no laila mai.
Malaila no e hoi hou ai."


Auwe ko kakou make e!
Mahea la hoi e malu ai?
Aole anei he ola
hou,
He ola loa no kakou?

           
M RS. L KAUWILAOKALANI, kaikamahine aloha nui loa a ko makou kaikunane iloko o ka Haku Iesu Karisto.
           
Ua hala o papa Io sia Haole, ma ke kakahiaka poniponi wale o ke Sabati, Feberuari 14, hora 7, mai keia aina ehaeha aku o ka Panalaau, mai ke alo aku hoi o makou kona mau hoa kaikuahine, a me na hoa'loha, na makamaka hoi ona ma keia aoao aku o ka muliwai eleele o ka Make.
           
Auwe! Auwe!! Walohia wale.
           
O makou o ka Hui Wahine Imi Pono Karistiano o ka Ekalesia o Kalaupapa, Molokai, ma o ko makou komite la. A no ka mea hoi, ua loaa ia makou ke kaumaha, ka luuluu, no ka hala ana o ka uhane, ka hoapili o ke kino, mai kou papa aloha nui aku, he paahana ikaika me ka eleu no na hana a ka Haku ma keia Kihapai, e lawelawe pu ana me makou, a hala aku la me ka manao kupaa naue ole.
           
Pau kana hana maanei, kuu ka luhi, a hoi ka lepo i ka lepo, a hoi hoi ka uhane i ka Mea nana i haawi mai. Walohia ehaeha wale!
           
Na ia mau mea, a me na mea e ae he nui i kono mai ia makou, e akoakoa ae, me ka walohia me na manao mokumokuahua, e hooholo i keia mau mea malalo iho:
           
AKAHI— Ke komo pu aku nei makou me oe iloko o ka luuluu a me ke kaumaha, e auamo pu ana i na ehaeha no kou makuakane i hala aku me ke aloha;
           
ALUA—Ke nonoi ae nei makou i ka Mana Lani e hoomana mai ia oe;
           
AKOLU— Ke pule nei makou i ka Makua o na Makua a pau, e malama mai ia oe, a e kiai ia oe ma Kona malu aloha, ma ke alanui e pono ai kou noho ana ma keia ao, a me na ala maikai ma Kona Inoa.
           
O ka malu o ka Haku me oe. Alo-ha. O makou no me ka haahaa. M RS. S. PAALUA KAAI, MRS. LALE KAINUWAI, MRS. SALOME KAMAKAHIKI.
           
Hanaia i keia la 25 o Feberuari, A. D. 1897.