Ka Makaainana, Volume VII, Number 8, 22 Pepeluali 1897 — Page 8
This text was transcribed by: | Darryl |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Makaainana.
Honolulu, Oahu, Poakahi, Feberuari 22, 1897
Kuu ka Luhi o nei Ao.
MISASA MILEINA AHIA.
I kakahiaka Poaha iho la, ma kona wahi no ho mauka o Waikahalulu, mahope o ka waiho ma’i pokole ana, i aililoa ae ai ke aho o ka makuahine oiwi nona ka inoa maluna ae, i ke 57 o na makahiki ma keia ola ana. He hoa’loha oiaio a he kahu punahele loa oia no ke Aliiaimoku, a e ehaeha ana no hoi paha oia ke lohe aku. E kala i hala mua ai kana kane, ka luaui hoi o kana mau keiki lehulehu i haalele iho la mahope nei. Ia auwiua la iho no i maneleia aku ai kona kino koou a nalo ma ka ilina I Kawaiahao, mahalo o na lawelawe haipule ana a ka Rev. H. H. Paleka, a me ka hooponopono hoolewa ana a E. A. Wiliama. Aloha walohia no!
MISASA KAPEKA PINAO.
A i kahi manawa no hoi o ia Poaha like no i kuu mai ai ka luhi o ka mea nona ka inoa malupa ae, i ke 80 paha a keu o na makaihiki ma keia loa ana. O ka mea nona ka inoa e hea nei i ka uwapo o Hooliliamanu, oia kana kene mua, a he kaikuahine hiapo loa hoi oia no ka Mea Hanohano W. T. Matina, o Kau, i make mua. Oia no ka makuahine o J. Hanale, S Matina a me na keiki lehulehu e ae e ola nei. Makai o Honuakaha kona make ana, ma kahi o ia kaik@mahine, Misasa Hana Lilikalani, a mai laila ae no i hoolewaia ai a nalo ma ka pa ilina o Kawaiahao. O kakahiaka Poalima nei ka wa hoi o ke keiki, Hanale, aka, pio e kona lamaku, a haule hou oia. Ma ka Mauna Loa hoi o ka Poalua aku i hoea mai ai na moopuna kane. He ewe alii hanau oia no ka aina nei, a ua loihi no na la ma keia honua a me keia ola ana.
JOSIAH HAOLE
Ma Kalaupapa, Molokai, i ka La Pule i hala, la 14 nei, i make ai ka mea nona ka inoa maluna ae, i ke 50 a keu o na makahiki ma nei ola ana. He keiki kupa oia no Wailuku, Maui
Kakahiaka nui wale o ka Poakolu nei i ku mai ai ka mokumahu Warimu iloko o 7 la me 9 hora hola mai Vitoria. He elima ohua a me 80 tona ukana ana no nei awa. Mahope iho o ka uhao ana he 300 paha tona lauahu, ua holo loa aku oia no ka Hema ia ahiahi, hora 6 paha.
I lawa no ka hoi o S. K. Kamakaia a moku mai ia Misasa Lilia K. Piikoi Kamakaia mai, i ka Poaha iho la, ua punuku hou ae no oia iaia iho ia po me Misasa Ipuhao Kalua. Na Luna kahiko Wala laua i ue ae maloko o ka Luakini o ka hoomana Moremona i hooponopono hou ia. Emoole no ka hoi ua kanaka, a me he la no paha hou ua ike a ua pa leo mua, akahi ka like o ka manao iloko o ka wa pokole loa.
KELA A MEKEIA.
O keia o Waisetona la hanau.
He buke Banako Hale Leta ka i nalowale. E nana ae i ka hoolaha.
E hoea hou mai ana no ka ka mokukaua Adamu ma nei mua koke iho i o kakou nei.
He wahine Kepani kaawe ko nei kakahiaka, no luna ka mokukuna Kulamanu e ku nei makai o Ulakoheo.
Ua loheia mai u ahoopalau ka o Lota C. K. Lane ia Misi He lena Batalamana o Kauai. O ka pua@a aku koe a o ae.
La 9 nei i haalele aku ai ka mokumahu Beritania Kitigona ia Vitoria no nei awa, nolaila, he wa ku wale mai no kona.
He hookahakaha bataliona ko na ahiahi Poaha me Poalima nei, a ua nui no na poe i hele lei o ka ua.
Ua hoopukaia aenei ka hoopalau o W. A. Henshall, he loio haole malihini e hana nei ma ko A. S. Hakawela keena, ia Misi Helena g. Afona.
Ua wae ae ke Aupuni I kahua hooulu mea kanu hou, aia iuka O ke awawa o Nuuanu, makai iki mai o ka Pali, ma kahi kokoke ia Luakaha.
Ua nei a ae o C. T. Ai a me Uilama Kele I ka Papa Ola no kahi I hakahaka mauli o ko S. Ku hoopauia ana, eia nae, ua lilo e ia D. Nahoolewa.
E pa@iia ana no na keena oihana Aupuni i keia la. Lawa ole no ka hoi i na la hoomah@. Oia, ho ae, aia no ka pono o ka nui o na la hana ole.
He aha ike ko luna o ka mokukaua Amerika Aleti i nei auwina la mai ka hora 3 a ka hora 5, no ka hanohano o ka la hanau o ka Makua o kona Aina.
Pakale he wahine Kepani mai hookui me kekahi kaa paikikala i ka auwina la Poaha nei, ma kekahi kihi o na alanui Moi me Alakea, e ole wale no e kani e ka bele.
Ke laha la ka ma’i samola poki ma Iapana, a ua manao ka agena o ka Papa Ola ma Iokohama e hoomaluia na eemoku a me na moku malaila mai ka elima a ka 14 la.
Wanaao Poaono nei, hora 2, i hoea mai ai ka mokumahu Kulanakauahale o P@kina mai Kapalakiko mai, a ia au moe iho, hora 10 paha, i niau loa aku ai no ke Komohana.
E puka ae ana he nupepa Pake hou i kahi la o keia pule, a i ole ia nupepa i ko makou halepai, malalo o ka inea Karonikala Pake Honolulu.
Ua lele hookahakaha paikau hou mai no ko ka mokukaua Icaruso poe ia uka nei i kakahiaka Poaha nei, a ma kahi no i hookahakaha mua ai i ka pule mua a e like no hoi me na hana ia wa, pela no ia i nei hana ana.
Nui ka ka @uo o ka moana mai Kauai mai i ka po Poaono nei a ao ae nehinei, pela ka loheia mai, a ua haule iho kekahi mau ohua o ka mokumahu Malulaoi mai ua wahi moe mai a eha, oia o Misasa Lala K. Mahelona a me kekahi inoa moopuna ana.
Mamuli o ke omaimai o ko Koelo loio i ke kaheaia aua o koaa hihia i kakahiaka Poalima nei, nolaila, ua hoopanee hou ia no ka Poaha iho.
Poakolu iho ka mokumahu Miowera mai ka Hema no ka Akau, a Poalima aku hoi ka mokumahu Belegica mai ke Komohana no ka Hikina.
Eia iho ka inoa ano hou o ka Ahalui Hooulu a Hoola Lahui i hoopukaia ae ma ka nupepa Hoku o ka Poaha nei, o ka Aha hui “Nooulu a No@la Laliu.” Hoomakeaka no hoi.
Ke nawe malie nei no ka hihia oki mare o Wile Kaimana ma. Ahiahi Poakolu nei i pau ai ka ke kan@ hoopii a hoomaka hoi ka ka wahine i kahi kakahiaka ae. I keia mau la i@o paha e pau ai. Ma ka aoao o ke kane, o Akoni Rosa aku nei kahi loio.
Po Poalima nei i komoia ai ka hale-lio hou o W. G. Iwini iwaho o Waikiki. He @eu keia a ka hale nani, i kupono maoli no no kahi poe e noho ai. Lehulehu na poe ana a me kana wahine i hoolaulea ai maloko o ia hale ia po.
Imua o ke @iure haole i ka Poaha nei i hookolokoloia ai ka hihia eluia o @k h@ haole pou pou, ona o ka hale aoao Saratoga, o a alua no kona hookuuia Elima wale no minute o ke kiure iwaho a ko no hou mai ana me ka lakou olelo hooholo.
Ma ka ha hale (inu rama) Kukai o na Poe Kalepa, hiki akau o na alanui Moi me Nuuanu, e loaa ai na Waina Kaleponi maikai loa, hapaha (25 keneta) no ka omole, a $1.00 no ke galani. Pela no hoi me ka Sake maikai loa. No ka Barani maikai, $1 no ka omole. E hoomanao i keia *8-4
Ma ka hookuku kiki pololei ana mawaena o na Makai a me ke Komepani B i ka Poaono, la 6 nei, ua lilo ke eo i na koa, he 414 ia 388, ma ke kahua o Ka kaako. I ka Poaono nei, ma ko na Makai kahua makai o Iwelei, ua poino hou no lakou i na koa, ne 407 ia 393.
Ua ulu ae he hakaka mawaena o elima poe luina a me ka malamamoku o ke kiapa Beritania Samanata e ku nei makai iho o ka Hale Makeke kahiko. Hoo kahi o keia poe luina i oki aku a moku ka opu o ka malamamoku. Ke paaia nei keia poe iluna o ka moku no k@ noii aku o ka Hope Kanikela Pelekane.
Auwina la o nehinei i haalele mai ai ka mokukaua Beritania Icaruso ia Kou nei no Kealakeakua, Kona Hema, Hawaii no ka hoomaemae ana i ke kia hoomanao o Kapena Kuke. O ke Komisina Beritania kahi i kau aku nei maluna ona no ia awa. Ke pau malaila, e holo loa aku ana oia no ke Mokupuni Kuke, ma ka Hema loa aku nei o kakou. Ua uhao mua iho nei oia he 130 tona lanahu.
O ka lono kuwaho ano nui i loaa mai nei ma ka mokumahu Kulanakauhale o Pekina, aia ke ao omamalu kaua ke kau la maluna o Europa, mawaenaana o Helene a me Tureka. Na kahi uuku ka o Europa e hoohaehae a ku nana ae hoi na poe oolea nunui. Ua oleloia @@ohe ae o Helene e hoounaia akku na pualikoa Tureke i ke Mokupuni o Kerete e kinaiai i ko laila kipi, o ke kumu mai ka ia Nana aku kakou.
I ke kakahiaka o ka la apopo, hora 10, e holu aku ai ke Kinau no kona mau awa maa @ @@ o Maui a me Hawaii.
He watigula na kekahi, wahine ka i haule a nalowale, maluna paha o kekahi kaa panee i ka hora
10 a.m. o ka La Pule, Ianuari 31, ma alanui Papu a holo iwaho o alanui Beritania, lele ma alanui Piikoi a hoi no kauhale ma alanui Iana aku. O ka mea e loaa ai a hoihoi ae ia Misi Parisa, ma ka Hale Oiwi, e loaa no he uku makana.
Ua haawi ahaaina hoomanao la hanau ae o J. Kulia no kana keiki uuku loa i ka Poalua iho la ilalo o Moanalua. Lehulehu no hoa’loha i hele aku e nuu i kona lokomaikai a ua lawa. A i ka Poaono nei hoi, ilalo no o ia wahi like, he la hanau no ka Nohoanu (w) moopuna, wahine a S. Keliikipi. Ilaila ka Puali Puhiohe Lahui. Piha o laila i na poe hele aku. He aha hulahula ka ko ia po iho.
He lio ka i holo mai me ke kaa i kakahiaka nui Poaha nei, mai ka pa noho mai o Kimo Pelekane mauka o Kapalama, aohe mea o luna, a e ole o Makai C. Opunui, paa ai i ka hopuia ma ke kihi o na alanui Liliha me Moi me ka loaa poino ole. Mahope mai o D Aikanaka Dowsett o ke alualu ana mai maluna o kekahi kaapio. Ua haawi makana ia ae ka ka makai no ka hooko i kekahi hana ana
I ke kapena o ke kiana Alabati i hoi aku ai ia luna o kona moku i ka po Poalua nei, ua pakika oia a haule iloko o ke kai. Mamuli o kona hookui oolea ana me ka aoao o ka moku, ua ano pau loa kona aho a me kona ike, a e ole e lele kokua ia aku e F. Godefere, kona hoa o ka hele pu ana aku, pakele ai oia. Awakea Poaha nei oia i holo aku ai ma kona moku no Kapalakiko, oiai, ua ano oluolu iki ae no oia.
He nupepa ko Kailua, Kona, Hawaii, i nei wa, a i ka Poaono, la 13 nei, ka puka ana o kona inoa o “Kona Echo,” oia hoi, ko Kona Kupinai. He wahi nupepa kakaulima keia i paiia iluna o ka pohaku e like me na nupepa Pake me Kepani o kakou nei a ua kohu buke no ka hanaia ana, he mau aoao ma ka olelo. E@eiani, a ma ka olelo Kepaui aku ka hapanui loa. He Kepani ka lunahooponopono, eia o H. S. Hayahi, a pela no hoi me ka luna hoohana, oia o T. Shibayama.
He haole malihini omaimai o 26 paha makahiki ka i make iloko o ke kai iwaho o Waikiki i ke awakea Poalima nei, nona ka inoa o E. T. French. Ma Saua Susi oia kahi i noho ai, paina kakahiaka a pau, hele e auau, a mamahaoia ua loaaia oia i ka mai’i huki a piholo ai. Me ka hana nui a loaa kona kino make e waiho ana iluna o ke one i ke kowa e puka loa ai iwaho, i koia paha e ke au. O kona kupunawahine kona pilikaua hookahi me ia maanei, o ka holo ana mai nei e hoolaualaua. E ialoaia ana kona kino e E. a.Wiliama a hoihoiia aku no kona home i keia Auseteralia ae
BUKE BANAKO NALOWALE.
Ua walowalo aku he Buke Banako Hale Leta ma ka inoa o JOHN KALUHI, ma ke ano kahu no Maraoa Kahai, a nona hoi ka Helu 2407. O ka mea e loaa ai, e loaa no he uku makana ke hoihoi mai me keia Keena.