Ka Makaainana, Volume VII, Number 7, 15 Pepeluali 1897 — Page 3

Ka Makaainana.

HONOLULUL, OAHU, POAKAHI, FEBERUARI 15, 18979       3

 

NA PALAPALA.

  
   [Aole maluna iho o makou ke koikoi a na hala a ma na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, aia no maluna o na poe lakou i kakau mai.]

 

Ka Ninau Hoohiaina.

[Mai ka Helu 6]

   O ka olelo ana e kekahi loio e hoohui ia kakou me Amerika, i mea e loaa mai ai na pono ana e kuhihewa nei, he hana lalau loa ia a kekahi kanaka Hawaii i awiliwiliia me na manao kuhihewa.  Ua like ia ma ke haalele ana i kona pono kuokoa a ke kumukanawai i haawi mai ai o ka noho kuokoa ana o ke kauaka a aupuni paha, mamuli o na kanawai kuikahi lahui, a o ia ka pono oio kelakela no kea kana Hawaii, e ku ai kaena ana—“O Hawaii no e ka oi.”

   E nana i ka pono nu ii na au i hala, ua noho kuokoa ka lahui malalo o na kanawai o ka aina a me na kuikahi lahui.  Ua hoike aku na kanaka Hawaii i ko kea o holookoa i ka lakoi makaukau kalaiaina e like no me ko John Lota Kauluko.  Nana i paipaina poo o Kakela, Kole, Kamika; Kakina a me na hoa e ae o ka Ahaolelo.  Nui kena mahaloia, a ma ia ano i o-u iho ai na oihana kiekie o ke Aupuni maluna ona, a laa na Oihana Kuhina a me ka Ilamuku o ke Au@uai, Luna Leta Nui, Makai Nei o ka Mokupuni o Hawaii, Lunak@nawai o ka apana o Koolaupoko, Kakaaolelo a ka elele Khna i Iapane, a pela aku @ Mamuli ia o ka mana kuokoa a me ka ike kalaiaina, aka nae, o kona kahua kalaiaina i keia wa, he okoa loa; ke huki nei a haalele loa i ka moko kaulana ana i papahi ai in a kau i hala ae.

   O ka hoohui, he mea ia a loaa nui mai ai ke dala, wahi a J. Lota Kaulukou; aia ke a hoohui ia Hawaii nei me Amerika Huipuia, alaiala ka nui mai ke dala iloko o ka ainam a me ke kopala ka e hao ai, a i ole, ma ka @uka paha.  Me keia manao ana oaa pela, he kuhihewa ana ia me ka lalau loa.

   Penei ke hoakaka ana a ka mea e kakau aku nie, o Amerika ke aupuni nui o na oihana kalepa, pehea la e loaa mai ai ia mea he dala ia kakou a nui?

   Ina o hoohuiia aku kakou me Amerika Huipuia, alaila, e haawi mai ana anei o Amerika ia kakou i kuikahi kalepa dala, i mea e nui mai ai ke dala i o kakaou nei, a i ole ia, kukulu mai anei o Amerika i Hawaii ne ii hale hoohee dala e like me Ulakoheo o hoohei ne ii ka hao?   Ina aole pela, alaia, ma kahi hea e nui mai ai ke dala i Hawaii nei?  Penei paha ku , manao o ka loio J. Lota Kauiukou, o ka hoonui ia ana mai o ke kuikahi kalepa me Hawaii nei, o ia paha kaua e ma@ ne ii mea e nui mai ai dala i o kakaou nei.  Ma ia manao ana, he kiekie loa ke kuhihewa, no ka mea hoi, he kuikahi kalepa ko kakou ne Amerika i keia wa.

   O ka manao o ka mea e kakau nei, o na pono i hoakakaia maluna ae nei, e lilo ana ia mau pono mua i loaa mai ia kakou ma ke Kuikahi Panailiko i mea ole, no ka mea, o ka pono kuokoa ia haawiia mai malalo o na kuikahi, o ia ke kahua nui o loaa mai ai ka waiwai, ke dala, a me na pomaikai e ai he nui.  O ka manao ana aia a hoohui aku ia Hawaii nei me Amerika Huipuia, alaila ka nui mai ke dala ia kakou nei hao me ka hopala, he lalau ia me ke kuhihewa.   No’u iho, a o kakou no a pau e like me J. Lota Kaulukou, o ko kakou makemake ne ia o ka nui mai o ke dala iloko nei o ka aina, a e pono hoi e alakaiia ko kakou noonoo ma ke kahua kalaiaina naauao i mea e nui mai ai ke dala, e like me ia e makemakeia nei.

   Aole hoi o ke kuhikuhi kalaikii iwaho, he hemahema loa ia mau noonoo ana o ka loio J. Lota Kaulukou.  Eia iho no i kea lo ka hana e nui ai ke dala, o ia keia, o ka hoomau iho i ke kuokoa o Hawaii nei a wehe ae i ke pani o ka pahuhao, a haniai mai ke dala iloko o ka aina, ohi ka akau, ohi ka hema, hoi puolo i kahi alii, i ka ua mea he nui hewahewa o ka dala.

   I mea e oiaio ai keia a’u e pane nei, a wehe ae i ke pani o ka pahuhao nana e hoopaa ne ii ko kakaou pono, o ia no ke kanawai i kauia e ua loio kaulana nei, e J. Lota Kaulukou, nana i hoohaiki ko kakou pono nui, oia hoi, ke kanawai e keakea ana i ke komo nui ana mai o ke dala iloko o ka aina, o ia ke dala o na Aupuni a pau.  Ua nele loa ia kuleana kalapa dala iloko o kakou nei.  Nawai ia hana?  Na Hawaii ponoi no i hana ia hana malalo o ke kanawai e kaupale ana i ke komo nui ana mai o ke dala i o kakou nei.  Ina pela ka oieaio, alaila, e hoopau ae i keia kanawai i mea e pau ai keia pilikia, a no ka mea hoi, aole na Amerika i hana mai ia kakou e hiki ai ia kakou ke uhao aku ia Hawaii nei me Amerika, i mea e loaa mai ai kea dala.  Keu aku a ka lalau loa ina pela ka noonoo ana o ka loio kaulana Kaulukou.  Ua manao oia aia a hookuiia kakaou me Amerika, alaila, komo nui mai ke dala a me na waiwai kalopa i Hawaii nei.  Ke Islau a he kuhihewa ia, a e pono hoi e hele loa aku pela.

Aole i pau.

 

OULI HOAKA PO.

_________

Hoike Kakoo Paha no na Hana o ke Ao.

[Mai ka Kelu 6.]

   A malia he kaikoo ulawena paha ka mea e hoea mai ana, alia nae hoi la.  He mea pono ke nana ikeia ka hana a ka nalu.  O ka hana a ka nalu, o ia ka lumilumi ana i na mea a pau imua o kona alo a lilo i mea ole; lumilumi olelo, lumilumi hakaka, a pela aku.  Ina o ka helehelena ia o kekahi hana ke hoea mai, alaila, o ke au o ka manawa ka i ike i na mea e hoea mai ana, ina ua ku ka hoike a ka moe ilaila.  O ka nalu ka mea wawahi moku a pepehi kanaka, a o ka nalu ka mea uhi maluna o ka aina a hoopoino i kekahi mau mea.  Me ia mau helehelena ae la e nanaia aku ai na mea e hoea mai ana.  Ina paha he mea oiaio ke puana a na hualelo L. R. i kakauia ma ka papa pohaku ma na paia lani, heaha la auanei k aka nalu e po’u iho ana mahope?  Nolila, he kaikoo ma ke kai, he ooloku paha ma ka aina.  O ia anei hoii e-o ia p-ha; ha’o wale no ka hoi, ina he nalu kanawai koa.

   7—“Waapa.”  He mea pono ke nanaia ka hana a ka Waapa, a o ia keia:  He nui kana mau hana no ka pomaikai o ka kanaka, a ke lawe mai nei au i kekahi o kaua mau hana, o ia ka lawe ukana a lawe ohua no hoi, no ka lawe aku a lawe mai.  Ua hoike mai ka moe aohe ana ukane, aka, ua makiiia i ke kaula; a oiai, o ke kahua o keia waapa i manaoia, o ia no ka imi ana i ke ola ma ka hoolimalima i na ohua e kau ana a ukane paha, a pela e loaa ai he ola no ka mea non aka waapa.   O keia heleheleua imi ola ma ka hoolimalima, he helehelena anei ia no kahi hana e hoea mai ana, aole paha?  I@a ua manaoia na hoeueu a hoalaala ma kekahi wahi no ka imi ana i ke ola o kahi mea, a ua manaoia pela, ke hai mai nei ka inoa o ka mea nana ia hana, e mahuka aku ana oia.  O ka mahuka la pehea k aka inoa e hoike nei?  O ka mahua paha no ka huli aku i ka mehei, o ka mahuka paha uo ka holo aku a naolwale, o keia mau mea ao la a elua na ke au ia o ka manawa e hoike, mai, ina o ia iho la kekahi kana a ka moe ma ka iinoa Mahuka.

   E manao hou ia ka hana a ka waapa, a o ia keia:  He kino heokauwaia kona e kona haku; ma kana wai e makemake ai, malaila pu kona waapa no ke kahi mea; ina no ka piha in a ukaoa, aole ka waapa e i mai ana ua piha ia, o kona haku wale no ka i ike ia mea.  Ina o ia kekahi hana a ka waapa me kona haku, malia peia ana no kekahi kahu e hooko ai i kahi hana na kana kauwa e hooko i na kauoha koikoi me he uka@ a la.  Ae e ka manawa, ua ike anei oe in a mea huna iloko ou?  Hainia ae.  Aka hoi, ina ua aui ae ka hoike a ka waapa no na mea hoea mai, na mea pae mai e like me na mokukaua, ua lako kaua, a pela aku.  Ina pela ana kea no, he mau helehelena uluaoa ia iloko o ka aina, ke ku ka moe ma ia ano.

Aole i pau.

--------------

   He haole malihini no Kanada ka i hopuia e Makaikiu d.Kaapa ma ke ano hoohuoi mo ka hoopae opiuma, o Kapena Blake kona inoa, eia nae, aohe mea i loaa pono aku.  Ua laweia kona pahu a me ko kona kokoolua a ka Halewai, a he neo ka mea i loaa iho i ka huliia ana.  Imua o ka Aha Aapana i ka Poalua, la w nei, i hooopau wale ia ai kona hihia mahope o kekahi mau hoopaneenee ana, a o ka opuima paha hoi nei, ua uwahi aku la.

   Mamuli o ke kiola, pahupahu ana mai o kekahi poe keiki haole mai loko mai o ka halekuai Pake ma ke kihi mena o na alanui Moi a @e Maunakea, ua holo puiwa aku ka lio o kekahi p=kaapio Pake, hookui me ka pou telepone hou ma ke kihi ae mauka, holo a hookui me ke kihi o kahi aoao hele wawae pohaku a hala loa ilao, me ka uhai aku no o ke kahukaa mahope aku.  Ua paa mai ilalo o Kuwali me ka pono ole.  No ke ahiahi La Konohi no nei hana.

----------------

Kuai Waiwai Paa ma ke Akea

   Amuli o ka mana i loaa ia’u mai ka Aha Kaapuni, Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Paeaina, a ma ko’u ano he kahu malama waiwai no ka’u mau keiki elua, o George a me Almira McIntyre, he mau keiki oo ole, nolaila, ma keia ke hoolahaia aku nei ka lono, o ka Poaklou, Peberuari 24, HOra 12 Awakea, ma ke alomauka o Aliiolani Hale, ma Honolulu, Oahu, o ia kahi a me ka manawa e kuai akea ia aku ai o ke kuleana huikau o ua mau keiki oo ole la iloko o na apana aina i hoakakeia malalo iho penei:

   Kuleana hookahi hapalima (1-5) iloko o kela apana aina kahuahale ma kea lo makai o ko Sam’i C. Dwight aina, ma Leleo, Honolulu, nona ka ili he 97.9ana; a me ka Kuleana hookahi-hapalima (1-5) iloko o kela apana aina kalo me kauahale, ma Haukaukoi, Kapalama, Honolulu, makai o ko NancySumner Ellis aina, kokoe i alanui Liliha, non aka ili he 586.S anana.

   Ua hoakakaia keia mau apana aina ma ka Palapala Sila Nui 2258, Kuleana Helu 2133, ma ka inoa o Kaluahi.

   O na lilo a pau no na palapala, ma ka aoao no ia o na poe koho.  E ninau ia Henry Smith, Kakauolelo ma Aliiolani Hale, no na mea e ae a pau.

George McIntyre,

Kahu Malama Waiwai e George a me Almira McIntyre, he mau keiki oo ole.    Fby S—3 ts.

 

S K PUA,

He Agena no na Waiwai Paa

He Mea hali i na Kuleana Aina i mea e maopopo ai;

He Mea Oh i na Aie i hiki ole ke Ohiia e na Poe no lakou na Aie, a

He Mea Hana i na Ano Palapala Pili Kanawai a pau,

Keena Hana:--Ma ke keena e R. W. Wilikoki, Alanui Kenia.                           Aug. @1-lmk.