Ka Makaainana, Volume VI, Number 15, 12 October 1896 — Page 6
This text was transcribed by: | Jean Howard |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Makaainana.
Honolulu, Oahu, Poakahi, Okatoba 12, 1896
IOSEPINE
--------KA--------
EMEPERESE UUWAI OLU
O FARANI
MOKUNA IV
NA HIONA O KA HALEPAAHAO
(Mai ka Helu 13.)
Ku koke ae la o Iosepine a komo aku iloko o ka rumi hookipa me ka puulu opio, a ua bikilele oia i kona ike ana aku ia loko o ia rumi ua hoohiwahiwaia me na lei maile, i wiliiia me na pua rose a me na lau nahele e ae o ke kuahiwi. E kakau ana hoi ma na paia o ka rumi na olelo kaulana a M. Bohane, i paiia. Ua kukuluia he kuahu i hoohiwahiwaia me na lau nahele like ole i haku lei ia me na pua; a maluna o keia kuahu e ku ana ke kii piha o Bohane. Ua hoolewalewaia ma na aoao o ka laau o ke kii he ekolu kalaun@ i hakuia me na r se ulaula me keokeo, a ma ke alo hoi o ke kii e ku ana ua ipu wai ala elua.
Ku poai ae la na keonimana opio a puni ke kuahu me ke anoano, a i ka haawiia ana o ka hoailona ua un@hi like ae la lakou i ka lakou mau pahikaua, hapai like ae la iluna, a lawe like ae la i keia hoohiki me ka eehia; “ E aloha i ko lakou mau makua, e kokua kekahi i kekahi, a e pale i ko la kou aina.” I keia manawa i hoomohala ae ai o Iukini i kekahi wahi hae uuku, a kau iho la ma ke poo o ke kii o kona makuakane. “Ano e apo like kakou ia ka@ ou iho,” “wahi a Iosepine,” a e hui i ko kakou wai@aka me ka hauoli,” a pela i ukaliia ai na hana o ka hookumuia ana o keia hui me ka hauoli a me ka lealea.
No ko Iosepiue ano oluolu o ke noho ana a me ke kamailio ana, ua nui na poe i ake e launa me ia. A i ka wa i nahola ae ai kona noonoo mai na kaumaha a me na inea ana i alo ai me kona mau hoa, ua hoomaka aku la ia o launa a komo pu iloko o ua anaina hoolaulea, oiai no hoi akahi no a hoala hou ia mai ia mau hui mahope iho o ka make ana iloko o ka poino o ka aina malalo o ka noho hoomaluia ana @ kela alii lokoino, Roberpia. I ka hoomaka hou ia ana o keia mau hui e hoala, ua mahaeia lakou iloko o na kul@ua elua. O ka mua, iloko hoi olaila i komo ai o Iosepine, ua malamaia e na poe o ke kulana alii a kaukau alii hoi. Iloko o keia mahele me ka hoomakaulii wale no e hiki ai ke malamaia kona ku ana, no ka mea, i ka wa i lauakila ai o Robepia, o na alii na poe i hoopilikia ioa ia a i hao wale ia ko lakou waiwai. Iloko nae o ko lakou ilihune, e mau ana no ke anoano a me ke ano ihiihi o ka lakou mau hana, no ka mea, i ka hoia ana o ko lakou waiwai, aole i haoia ko lakou kulana kapukapu, a i ko lakou wa i lanakila hou ai, e mau ana no ia kulana o lakou. O kekahi poai hoi, aia iloko o laila na poe kalepa a me na poe waiwai. Aia ma ka lakou mau anaina hoolaulea a pau, ua ikeia na mea nani o na ano a pau, a me he mea la, ua malamaia ia mau anaina no ka hoikeike a hookeiakela ana i ko lakou mau waiwai.
Ma kekahi o na hale keaka ua hoomaikeikeia kekahi o na hana i hanaia i ka wa o Iosepine i paa pio ai, i ke kau weliweli hoi i kau iho ai maluna o na mea a pau. O kekahi o na hui nui a hiehie o ia kau hooulu anaina hoolaulea ua kapaia “Ke anaina o na Poe Opio.” Aole e aeia kekahi mea e komo iloko o keia hui ke ole oia i pili i kekahi mea i okiia ke poo, a i make paha malalo o Robepia a me kona poe U@ kapa lakou i kekahi mau paikini o ko lakou mau aahu ma kekahi inea e pili ana no na hana i hanaia maluna o lakou. Ua kap@ lakou i kekahi ano o ka pu ana o ko lakou lauoho “a la gilatine.” (ma ke ano oki pao). Ua hoohalikeia keia pu ana o ko lakou lauoho e like me ka hana ana a na poe oki poo, i o’e ai e hihia ka maka o ke koi i ka lauoho i ka wa e okiiia ai o ke po@. A peia iho la lakou i hoomanao ai i na hana ku i ka weliweli @in@ ka hoomainoino o na la i hala ae ma na himeni, hulahula hoomakeaka, a pela aku
Oiai keia mau aha hoolaulea e malamaia nei, ke hoolala hou nei na poe o ke kulanakauhale pouoi o Parisa e ala a e kipi i ka aoao e noho mana ana. Ua ala ae lakou me ka ikaika a me ka helu@a nui, he mau tausani, i lako me na mea kaua mai na pu-liilii a hiki i na pu kuniahi. He 500 wale no ka heluna o na paio a@a aku me na poe kipi. Ua hoike ae o Menona, ka alihi@aua ma ka aoao o ke aupuni, i kona nawaliwali e hiki ole ai ke pale aku i ka enemi, a haawi ae la ia i kona mana a me kona kulana ia B r @a. Ua loaa koke i keia kenerala ka noonoo a hoopuka ae la ia me ka i ana; “Ua ike au i ke kanaka nana kakou e pale! He wahi kanaka Kosi ka uuku wale no oia, aole nae ona ike i ka makau i ka hana e haawiia aku ana nana e hana, ina no ka make a no ke ola.”
Aole i pau.
NA AINA MAMAO
--------------
Mau Lono Huikau na kela a me keia Wahi Like Ole.
-----------
Manao Hooponopono Hou ia Tureke
Ma na manao alakai o kekahi mau nupepa alakai o Ladana, Enelani, o Sepatemaba 16 me 17, ua hoikeia ae he mea pono e hoala hou ia ae i kuikahi pukolu (Darei@una) mawaena o Enelani, Italia a me Amerika Huipuia, no ke kue like ana aku hoi i na hana hiena a kue me ka hoomainoino i na poe Karistiano e hanaia la e Tureke, a e kakoe like hoi ia mau mana ekolu i ka maluhia. No keaha hoi e hiki ole ai ia lakou ekolu ke hana ae pela? Iwaena o na aupuni o ke ao nei, ua hiki i ka lahuikanaka Amerika ke hoomaopopo iho i ke kumu nana e kono aku i ka lahuikanaka Pelekane e kaua, i mea hoi e kinai ai i na hana hookaumaha, a i ole ia, hoopakele ae paha hoi i na poe i hoopilikiaia. Ua ikaika loa keia manao ma Enelani a ma Europa.
Oiai hoi, ua makaukau loa na aumokukaua Beritania e onou aku a komo iloko o ke D@danele a puka i ka Boseporuso, ua olelo ia ae o ko Enelani mau moku aku mamua e hana ai i ka hapa a mahope aku hoi ko Amerika mau moku e malama ai i ka maluhia. Ina no hoi aole, alaila, o Beritania Nui hookahi no ke nai aku, eia nae, ua halawai aku oia me ke kuia, oia hoi, he aelike kana i hana ai me Rusia, Geremania a me Farani aole oia e hana hookahi aku ia Tureke, a i kona wa hoi e hoomaka ai e hana mamuli o kekahi kumu wale no, ua like no ia me kona kaua aku ia lakou a pau, a he kukala kaua no hoi ke manaoia aku ana ke hana aku oia pela, wahi ae a ka hoike a John Lowles, M.P. , Sepatemaba 21, a mamuli hoi o kona hoomanaia ana e ke Keena o ko na Aina E o Enelani e hoike aku ia mea. Ina ua kuokoa o Enelani e hana hookahi aku ma neia mea, he mau la pokole loa wale no ke alo ae a loli o Tureke. A in@ no he hookahi wale no poka ana e ki ai, e manaoia no ia iloko o ia w@ koke no e ulu ae ai he kaua me Europa.
O ka lo@e hoi e pili ana i ko Amerika Huipuia hui pu aku me Beritania Nui a me Italia, ua hoole loa ia ae ia ma Wasinetona, Sepatemaba 21. Ua manao no o Amerika e hoomau aku i kona kulana ku i ka wa a aole hoi e komo keakea aku ma na hana pili ia Europa mawaho ae o ke kiai a hoopakele ana i kona poe maka@inana a e hana kaokoa loa ne hoi mai kekahi mana e ae. E like la me ka kaua kipi ma Berazila, ua ku kaawale mai no oia me ka hoo@ohoia aku no hoi o kekahi mau mokukaua ma kahi kokoke i kahi o na poe Amerika e noho ana i mea e hooia aku ai no ko lakou hoopakeleia.
Nui Loa ka Huikau o Kulana
Ua liuliu loa na aumokukaua Rukini o ke Kai Eleele no ke kaua. Aia kekahi mahele ke holoholo la mawaho ae o Okatega, ma ka nuku o ka Muliwai Nipa, he kanaha mile mai Odesa, pela ka lono i loaa ae ma Ladana i Sepatemaba 21, a ua loaa aku na kauoha ina e loaa aku he telegarama i ke poo alakai mai ia M. Nelidofa, Amebasedoa Rukini i Tureke, alaila, e hui koke aku oia me kekahi mahele aku o na aumokukaua, e haalele ana ia Sebasetopolo a holo pololei no ka Boseporuso. Ua hoike pu ae no ia lono ua makaukau loa na pualikaua a pau o Rusia Hema no ke kaua koke aku.
Ma ka manao hoi o kekahi mau nupepe alakai o Italia, a i hoopukaia ae no hoi ma na nupepa o Ladana i Sepatemaba 21, no ka haalele ana iho o na aumokukaua o Italia no ka Levana, ua oleloia o ke keehi@a mua ia no ka hookikina ana aku ia Tureke e haawi ae i na h@o ponopono hou ana i manaoia e pili ana i na poe Amenia, a ua laweia hoi e Italia, me kona kakooia aku e Amerika Huipuia a me Beritania Nui. Ua pakuiia i keia ae la ina e hoole ana ke Suletana i ka haawi ana ao i na hoomaemae ana i manaoia, alaila, e hoopauia no oia, a e hana like aku ana ko Italia mau moku me ko Beritania Nui a me Amerika Huipuia.
Hoike Kamahao no na Hana Hiena
Ua hoikeia ae e kukau hou ia aku ana he mau palapala pili aupuni no na hana hiena i na poe Amenia, a mai ia mau palapala mai paha hoi e hoike maopopo lea ia aku ai ua hookumu a hoomakaia keia mau hana ma loko o ka halealii (Yildia Kieah) a ua aponoia e ke Suletana. I mea hoi e kaohi aku aia ka pi@ ae a ikaika loa o ka poai Tureke opio, a i ole ia, poai homaemae ma kahi olelo ana, a aole loa hoi no ka maka’u i kahi hoao kue ino mai o na poe Amenia o kipi, i lukuia ai hoi na poe hope i mea ao aku i na poe mua i ka haawina a lakou e manao ae @ loaa aku ana ia lakou ina lakou e hoomau aku ana i ka lakou mau hoeueu a ohumuhumu ana e kipi. E hoike aku ana no hoi ia mau palarala ua hoomaopopo