Ka Makaainana, Volume VI, Number 10, 7 September 1896 — Page 6
This text was transcribed by: | Lovey Slater |
This work is dedicated to: | Richard Gabriel Pilialoha Slater |
Ka Makaainana.
6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, SEPATEMABA 7, 1896
Na Kiko Olelo ana a na Mea
Elua iloko o ke Kino
Hookahi
Ninau. Pehea ia kou manao no ka pauku elua o ka Olelo Hooholo a Makarieli i lawe mai ai iloko ka Hale Ahaolelo Makaai nana o Amerika Huipuia, e i ana, “E apono ikaika aku kakou i ke kahuahana i hoopokaia o ka Peresidena o Amerika Huipuia,” a pela aku. Heaha la ua kahuahana la i hoopukaia e ka Peresidena o Amerika Huipuia?
Haina. Eia. E hoihoi i ke Aupuni kumu e like me kona ku mua ana i kinohi.
N Hoana ke ano o ia Aupuni kumu i ku mua loa ai i kinohi?
H He Aupuni Kumukanawai i hoomaluia e ka Moiwahine ke ku mua ana i kona wa i hookahuliia ai, o ia no hoi ke. Aupuni Moi o ko Hawaii Paeaina.
N Owai ka Moi i kela wa i hookahuliia ai?
H O ka Moiwahine Liliuokalani, he Moi oia malalo o ke Kumukanawai a me ka makemake o ka hapanui o ka lahui o ko Hawaii Paeaina.
N Aole ka o Liliuokalani i haalele i kona kuleana maoli i ka nohoalii.
H Aole oia i haalele i kona kuleana i ka nohoalii a me ke Aupuni, mamuli o kona manao ponoi iho.
N A pehea oia i haalele ai?
H Ua haalele oia me kona manao pihoihoi a me ka puiwa, heaha la ka mea e hanaia aku ana iaia.
N A pehea ka hoi e oleloia nei ua haalele maoli mai no oia i kona kuleana i ka nohoalii a me ke Aupuni, mamuli o kona kakauinoa ponoi ana?
H Ua hana mua ia kekahi palapala Haalele Kuleana Nohoalii e kahi mea e ae o ke Aupuni e ku nei, a hoowaihoia aku iloko o ka rumi paahao o ke Alii e nohopio ana ma ke ano e kakauinoaia iho ia e ka Moiwahine, a o ka manao maoli no ia i @. No ka mea ua upu mua ia ke kumu o ia mea; pela wale no e pau ai ko ke Alii kuleana i ke Aupuni a me @ nohoalii, o kona kakau mai iloko o kona wa pio.
N A pehea, ua kakauinoai a anei ua palapala la i hoowaihoia aku ai iloko o ke rumi paahao o ke Alii?
H Aole i kakauia ua palapala la, he palapala okoa no, he wa okoa mai ke kakau ana imua o kekahi mau ikemaka malalo paha o na aoia ana o ke Alii e kahi mea, a ina aole ke Alii e hoao e hana i kahi palapala. Haalele Kuleana Nohoalii, ina ai no na pio aloha aina iloko o ua e @ a ke kanawai, a i ole ia, ua pauaiia paha ke ola o kekahi mau pio no ke ka ula li, a pela i hoea mai ai he huikalaia no ke Alii a me na pio. A o ko lakou noho ana nee mawaho nei, he noho ana pio no aole, @ kaawale aku ke kapa paahao mai a lakou aku.
N A o keia mea nana i kakau mua i kela palapala Haalele Kuleana Nohoalii, no loko ponoi iho no anei ia o keia Aupuni e ku nei?
H Ae, he @wikua noo ia no keia Aupuni; manao au aole loa oe i poina nona, ina na hoomanao oe i ka loio o na holokahiki i ka wa i puhiia ai na moku okohala i ke ahi a mahope mai.
P Ae; ke hoomanao ae la au, ina nae oia ka’u e manao la, he Lunakanawai Kiekie oia, a i ke kau mai o Kipikona i komo mai ai, na laweia mai kekai olelohooholo hilinai ole no kekahi mau opihi i hoopaaia ma kona inoa, o ia paha ea?
H Oia ua mea la nana i kakau.
N Aole anei o kona kakauinoa ana, ua like ia me kona haalele maoli ana aku i kona kuleana i ka nohoalii a me ke Aupuni?
H Pela ka mea e manaoia nei; aka nae, he kanalua loa ka lahui ia mea me ka manaoio ole i kahi o ia ano, a ua hiki no ia kaua ke lohe aku i ka hoole mai o na kanaka a me ka i mai he hoopunipuni.
N Pehea hoi i kanalua ai ka lahui ia mea?
H Aia ke kanalua o ka lahui ma kona kakauinoa anaia Mrs Liliuokalani Dominis.
N A pehea ka ka pono e kakau ai i ka inoa?
H Penei ka poao e kakau ai, Liliuokalani Regina (Moi); aia ka a peia alaila, haalele io.
N Aole ka i hauaia pela?
H Aole loa ka Moiwahine i hana pela.
N A heaha ka like ole o Mrs Liliuokalani dominis me Liliuokalani Dominis me Liliuokalani Regina?
H Eia ka like ole: Ma ka inoa mua o Liliuokalani wahine mare a Dominis, a ma ka inoa hope hoi, Liliuokalani Moi. A o keia inoa hope la, aole ia i luna o ka Palapala Haalele Kuleana Nohoalii. Nolaila, o ka inoa Liliuokalani regina ka inoa kuleana i ka nohoalii, a me ke Aupumi a me ka hooko kanawai, aole o Liliuokalani, wahine mare a Dominis he inoa mana i ka hohoalii me ka Manahooko.
N Alaila, ua like aku la ia palapala i kakauinoaia aku la me keaha i ke Alii?
H Ua like uo ia palapala me ka waiwai ole i ke Alii a me ke Aupuni e ku nei. A ua hiki ia kaua ke ike me ka moakaka he moi no oia no ko Hawaii Paeaina i hoopaa ole ia i keia la.
N A heaha ae kekahi mea pili i keia mahele o ka Olelo Hooholo?
N O ko’u manao kau e niaau mai nei e i ?
H E hoi; ae hoi.
H Eia hou ka manao o keia Olelo Hooholoi. He koi aku i ke Aupuni repubalika e waiho mai ma ka lima o Amerika a me ua lako kaua pu i mea e ko ai ke “kahu @ hana i hoopukaia ai e ka Peresidena o Amerika Huipuia,” o ia hoi ka hoihoi Aupuni Moi a like me kona ku mua loa ana i kinohi me ka loli ole ae ma ke ana okoa ae.
(Aole i pau)
IOSEPINE
KA
EMEPERESE PUUWAI OLU
O FARANI
MOKUNA IV
NA HIONA O KA HALE PAAHAO
[Mai ka Helu 9]
Me keia mau haawina ehaeha a ka launa ole i loaa ia Iosepine i kela wanaao, pela no oia i hoomauia aku ai ma ia ano ia po hia a nui wale. Ka pouli anoano o ka rumi paahao, ke oi pu iho ia i kona mau noonoo a pau, a pela wale no i apaia ai o Iosepine a hiki i ka wehewehe ana mai o kaiao.
O kekahi mea hoi i oi loa aku ai o ka pilikia o kona noonoo, o ia no ka hele mau mai o na poe ake hana pono ole mai ke anaina mai o na po@ ia lakou ka luku ana a hoike mai me ka i ana, “he elua la i koe, e alakaiia aku ana oe imua o ka Aha Ninaninau, a mai laila ae i kahi e kaawale ai kou poo mai kou kino ae.”
O keia mau mea a pau a Iosepine e lohe nei, he mea ole wa no ia iaia, ua oi aku kona olioli ia mau mea mamua o kona ola ana e hoonaukiuki ai i kona noonoo a nalowale wale ae la no ke aloha o na keiki, a ua oi loa kona pono e haalele iho i ka laua mau keiki o ola makua ole ma keia ao mauieule, he ao hoi i piha me na ino he nui, ka uwe kumakena ana aka, aole no nae na hai, na ka hoakanaka no i ka hoakanaka.
He la okoa i hale ae ma ia hope iho, hoea mai la i ona la kekahi mea m@ ka papainoa i o Iosepine la, a o ko Iosepine inoa io no kahi i paa no ka make aku i kahi la ae. Puni koke mai la oia i kona mau hoaloha aole i kana mai me na waimaka he nui. Ia la hookahi no i komo mai ai he lunapaahao manao nonohua, a kai-ku ae la i kona mau wahi pono @ me ka pane ana iho i ke ia maa olelo kaka-na:
“Aole loa e hooluolu ana iho kou pauku kino (waliwali) maluna o keia wahi moe, oiai, ko koke loa e hoomaha aku kou poo maluna o ka uluna pahu o ka pahi okipoo.”
Ua laha koke ae ia keia mau mea a pau, kokoke mai la ka hora o ka luku@ana aia ma ka ipuka, aka, me keia mau haawi na o ka ehaeha i ili iho malna o Iosepine aole loa oia i noho hamau iki, aka ua lilo iho la no ia i mea hauoli loa no @ u.
Huli ae la oia me kona mau nanaina mohala maluna o a poe a paa e waimaka wai la iaia, a me na manao ohaoha o ka hauoli, a me ka puapuai mai o kona wau helehelena o ke kulana kapukapu, ua pane mai la oia:
“Aole loa he kumu kupono o kakou e kaumaha ai no’u, e o’u mau hoa’loha, aole loa au e lilo ana i luahi na ka make wale ana iloko o na lima o na poe manaoino, no ka mea, ua palapalaia ma ke kanawai o ka Hopena, i keia hora, e lilo auanei au i Moiwahine no Farani holookoa a pau”
I ka lohe ana o ka lehulehu holookoa i keia mau olelo a Iosepine, ua manao iho la lakou ua ano hele loa aku ko Iosepine noonoo i ke olalau, a nolaila, ua hooi loa ao la ko lakou uwe ana me ka ehaeha.
Aole i pau.
C. B. DWIGHT
[KALE KUAIKA.
Mea Hana Pohaku Kaekae Alanui, na He
Kupapau a me na Kia Hoomanao Mabala
E loaa no oia ma kona wahi noho ma Koiuiu, Honolulu nei. Telepona Helu
833- 17 lmk
BUKE BANAKO NAOWALE
Owau, o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ka ona nona kekahi Buke Banako Hale Leta i nalowale, a i ole, lawe maoli ia paha mai ko’u wahi noho aku ma Kaopuaua, Honolulu, Oahu; ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a mau mea paha e loaa ana ua Buke nei, kona ka Helu 7962, ma ka inoa o Luacy Kalei, e hoihoiia ae ma ke keena o Ka Makaai nana, a i ole, ma ke keena loio o as. K. Kaulia , ma Honolulu, Oahu, a e loaa no he uku makana i ka mea nana e hoihoi mai i ua Buke nei.
Owau iho no, LUACY KALEI.
Honolulu, Augate 17, 1896
aug 17 4mw
HALEKUAI LAHUI KALAHIKI
Helu 405, Alanui Moi, ma Waikiki aku o Alanui Nuuanu ma ka aoao mauka, ke keena mua o ka "Hawaii Holomua.”
Ma ia halekuai o na oiwi e loaa ai na anoi a me na paihi o na ano hou loa e laa
Na Kalako, Na Keokeo,
Na Makalena, Na Kinamu
Na Huluhulu, Na Lihilihi
Na Kamaa o na Kane, Wahine, me Keiki, a pela aku.
Oluolu no ke kuai ana. Aohe hewa ke kipa mai e ikemaka, a aohe no hoi he kunu kunuia no ka hoikeike ana i na mea kuai. M. PALAU, Luna Nui
@
HELE HOOLUOLU
O. R.L. CO.
MA NA POAONO A ME NA LA PULE
E haalele mai no na Kaamahu i na hora 9:15 A. M. a me 1:45 P. M, a hoea hou mai i Honolulu nei ma na hora @ a me 5:35 P. M.
Na Palapala Uku Puni
Papa 1. Papa 2.
Manana $ .75 $ .50
Mahiko o Ewa 1.00 .75
Waianae 1.50 1.25
F. C. Smith,
Agena Ohua a Palapala Nui
feb 10 @
AHI
[PAIKII]
Helu @ Alanui Nuuanu
Painu Owau no nei, o ko oukoa @ kamaaina kahiko loa. E kipa mai, he emi loa na kii o na ano a pau ma ko’u hale paik@.
Na Lako Hale Oluolu a makepono loa ke kuai ana o na Moe, Noho, Koki, Pahu lole, Pahu ume, Pahu ku, Pahu kupapau. Pela, Uluna, Moena, a pelu aku. Emi loa.
E loaa ae kumukuai maikai kupono no ke @ a me ke Kepau.
iua @ @