Ka Makaainana, Volume VI, Number 9, 31 August 1896 — "HAEHAE KA MANU!" [ARTICLE]

"HAEHAE KA MANU!"

Ole loa kuhi mea i li-heia nihi nei ilo ka Pi Ki Keoui auakai imi dpJ'a, koe \u>le uq koua walaau ana i ko Kapalakiko poe uo k© auo o ktuiB huakai. Ua halp aku tu;> ku hikina na Mauna Pohaku o oaiuhj'i u.

Poinaikai koua ii.i'aku ma kela huli o na Mau-? i' Poi.aku. ina paha ua loaa pu iau ka | haawina i loaa ai iaKimo K,\;nn j hela, he aoaioia o kekshi pow ; uo j ke ake dala. Ke loke hou in j mtx\, ua hiki aku oin i Nu loka a ua haaiele iho i» ] a il a no Ladana. € pelo ai i ko iaiia poe dala.

Ho uku ?io paha ki\ loaa ma Nu no ha me., ua loaa ole ka lioi ia k.ulanakaobal.e he BĪ9 © $3 : 800,000, a pu no hoi me Bnruke!ina, he $1,500,000. Ano koko iiiai uei no keia ae-la, a pebe«. la oia i m-«u.ao ai e loaa tuai iino iu 'i O ke kumu ka o keia loaa ole, no ka hopohopoia no Ka nui o ka waiaania no ke aileva, oiai-nae hoi v aia nouaa ke guta ia mau bona e ukuia ai.

Ke hiki aku oia i Laelana, kahi o n* poe Pelekaiie aoa 1 hoino'loa ai, o ku msi ana 110 paha oia i ka lioka Heaha la kn mea a ko laila pm: e ae mai ai i kana pelo aku*, ina he 4 pa keneia walē no ke loaa ikn aua no ka A 6 pa-keneta e loaa nei i keia wa ? He-iha hoi ! »■ O kahi mealea loa nae hoi, mamua e kon?iJjolo aka oei ma kaaa hu&kai hi cfaia, ua ike oiei h'e mjōa wahvai e loaa wahaolelo oiwi ma kona aoao, a pela i oili iho nei ' kela huaelo a K a iii ak i m a. Na k a ti a keik i a hope ka maanei e uku nei, pela ko makou loh'e mai, a apoia ae si o Kamaki, a o Kapn akn ka kona paalalo. ! Ua ike hoi oia 1 ko laua nei inakHukau lna ma ka, limalima ana i na mea pili i ke dala, pela i pipili ai kana kepau iiuna o lana a loaa he'mau kauwa kupono loa e īioolohe ai i Wona leo a tpe kona makemnke, Wahi a ua huaelo la a Kamaki © hoopouopono nei o ka*oiii ana o ka Ppaono nei, " he hookahi a karou kauaka e kali ai o ka tpaciao no ka noho lanakila o ka aiua, oia o Ilon. P. 0 Jones ma kaua liuaka! imi i ka pomaikni noi dala nou e ka lahui Hawaii, a ke holomua kana hooiauua aaa ma ke kuamoo pili oihniia

uo nfi aono eiua, e ioaa uun .a.oe e Haw.,ii iahui, lu; kukua mu o ka hoopakela iloko n kou mau la ihhune me ke kaumaha a oa au Moi i uhauuH «i I kela Uui na huahelu kiekie o $2,446,00,0 " no keui paikiw.o ana ma ka piha haakei naaopopo loa, a loaa ai t{ (i f-WRi ke r*u .;b&uba?" No uo ka oi loa &ku, aolo loa irji).!QUti akiī E pnla ruai ana no pah{i lioika msiia o kraua* ua kolekole ,e no ianei.

kok: lo ka uwahl'.-'o Kuln, he obu/ J Ika inaina o ka ohiui palemo elhi'-ln o kakahiaka PfRO»O r.ei, no palapala R?y. J P. Lyttoa (Litoua), o iaweiawe haua nei inalalo o ka h.op:'» n Flonolulu raa ka luakini S«jdr Auaru, i kak&u ai i kekahi nupepa o kona wahi ma Misouri, Amenka Huipuia, ona i hele mai ai._ Ua hoike aku oia ua knhikuhiia uaai oia tna o kekahi palapala mai ka Bihopa mai e hele i ke. keeua o Ka Makaainana. Ia wohi hoomaikfcike no, pii ko lakou h kai.

| A mawaho ae hoi o kela ae la, i ua'kamailio aku oia no ka ma- | laaiaia ana okala 4 o īulai, a | tne na manao pili kalaiaina no | ko kakou kulana, i loaa koi paha iaia uiamuli ona mea aua i ike z\ nona iho maanei, e like la no | noi paha oie ka ike i loaa i na r poe malihini eaē e hoea mai | ana i o kaleou nei. Ika makou I nana ana mai ka mua a ka hop©i he keu a ka pololei a me kaoiaio I loa. Oi loaa'hoi ko lakou la liuama f 5Ce loaa ■ i»i mnk-ou be | kaawale, alaila, e hoao uo aiakou e unuhi aka. I

0 kahi mea n»e hoi i hilu loa ai, aohe ua 'ohua palemo ia . i hoike ae i kahi i ole ai, eia uae, ua uui na olelo no ka wahahe©, a pela āku, a ioaa hoi h@ haumana kupono hou loa m ka Bihopa. Ē lik'e no uae ke auo mau o na paio ana a ia aoao, he haiiuku ma ke *mo a haīhili, pela no ia i nei houa ana, i ua leāhunapule la a me ka Biho-pa-pu. Kohu ole oo lioi la. 0 ke ano iho la no ua« hoi ia o na haua a kamalir, loi loa np.e j>aha hoi ka inaina i ka hoikeia ana «a kiahikuhiia mai oia (ka R©v, J. F. Li|©na) e Up* tnai i o makon nei.

Po Poaono i hala i hopuia ai ka Paali Hoola e Makai H»una uo ko lakou hanakuli me na pahu, ua mea kaui e ae, ka haiol«lo a uie ka himeni iwaena. kouu o na alanui Hote!« me * * Papu, ma Monikahano, $ lin nu lui nui ia ae a ka Haleivai. In lakeu i hiki aku ai ilnila, iUi!a 0 Kapena Poo Paka, a uana hoi 1 hookuu imi nuu kekahi uiau olelo t T a hooko kela

īu-.kai i ku liaīia i kauoLu»ia iaia He oi€u poa<j <;le ioa palia e lauakila ia poe īua.ka lakon mau aaa rua Dn alaaui o ka po, a e papaia hoi na poe e a@. 0 ka potio iiiaoli no ka hooko k&ulike ia o ke kaa&wai malu»a o na poe ā pau, a aoie hoi paha e hooko kapakahi ia.

Noke oaau .no hoi pu luakāi i ka hopuhopu i. na Pakr. ua Kea nje oa Hi\waii uo ka lea.U«a hoohala naaur.wa o ka La Pule a ine na lae ae iua ka a atjT) iilwaiwai e ae uo na huuahuna hilii. P«shea aku uoi na poe pili nunui ma ua wahi o na haole, aohe kii aku o ua poe makai la e hopuhopu? Ua manaoia paha peia e palukuia aku ai a 1i1.0.i poe : hele, pule, a i ole paha hoi ia, noho malie e hein. helu nupepa a huke paha.

O ka oi ioa s>u o na poe hopuhopu nui loa ia, o na Pake paahana o kekahi mau kahua mahiai, Kupaianaha no hoi la! Aole ka paha hoi e hiki ia lakou ke hoohala wanawA ileko o ka aoho maluhia me ke keakea ole ia aku. mahope iho o ka paaua ana a maluhiluhi? 0 ka hiamoe wale no ka paha ka hoomaha i mauaoia? Ke ole © luaoioe, alaiia» e hoie nui paha i ka pule a e h@luhelu buke moolelo pah&.

Aia ma kahi okoa ā® 9 keft h«lu he hoike no ke ki pu ia ana mai aei 0 kek?.h! Pake e ke kahi makai, oiai oia e hoāo ana e kooko aku i kaaa hana, ma Kamalo, Molokai, Ke hoahewa loa aku nei makou £10 nei aao r hana iwaena 0 ua a ke liftr sku nei i mea maimaua loa, ; Ua ana kakou i noi ano han.a ā e pono loa hoi e heokiia, E like i no hoi me na koa» pela no hoi" ! uie na B3Ākai.

Ke palahaUha I>a ae nei ka. ka A. P. A , oia hei, ka Ahahui Hoolepope Amerika.. He kue loa keia ahahui i»a p'ct tolika a pau, e like uo hoi nae ka iuakou i hoaiai kal iko ai. Aohe na® hoi he hoihor-i Hilo a ua kue loa ka nup*--pa naoiu kahiko o laila i k$ ki inlu a hoalaia aku o ia ano ahahui moonihoawa malaila.

E lilo aku aua nei i'ahohui '' ■!■ s ,«e kue Hawaii, :io ka a«ia o &a oiwi © kom:> ak«. 0 ko «a poe Maleka ano 10 ie, he.kun loa lakou 1 na lal; n hauliuli n ka iU, a a loa uo hoi kakou ia auo o lal ou ma o kakou n*i, A o ko m Hawaii ae 4 ol<aiā a v no, ho niff ftfwa 010 loa ia no kakou i ko uu\k maao t ko* wale uo paha hoi kabi «aai o ko kakou kui ia. ! t T a lohoia \n\ noiii nkn \ paUv I pala hoehui malaio o ke Aupuui

no ua aliakui la, maialo o ka inoa ūui o ka Ahahui Hoolaulea Pakipika Maalea 00. 'He aha* hui hoolaulēa' ka, o ka pololei iiae he ahahui ; lioopoino a hoo* pilikla hoemana Kaiolik. Roma.

; A ua īikali nvj. naai 110 hoi me ialono ua mahae ka AhaKuhina maluna o nei kunuuhaaa o Kupa a me Kaiuika ka ma ka aoao ae, a o Kiai a me Kaimana ka ma ka aoao hooH. Ina ua oiaio keia lono ae la, elaila, e inahaloia na Kuhina kue i kela palāpala. [Ma keia iho e unuhi aku ai makou i ka hoohiki a kela a me keia e ai ke makemake © komo aku ia ahahui, i mea q ikeia ai oke ano io o na hanaaiapoe.]

No Kapalakiko oiai nei ka lono ua paa i ka hopuia k«kahi pna poe i aoaio ai ia Kimo Kamabela me ka e powa, 00. W. Winthrop, a ua iko o Kimo oia no kekahi. Aua hoike ae no hoi k®kahi nup«p& Olelo E 00. iaila iuai 4 .oia ka ka peresidcna y kekahi o na ahahui lehulehu o keia ano ae 1a ualaila, Pa ku aku la paha hoi kolohe imua o kekahi oko laila mau lunakanawai, a o konii poe hoa hoi naa ia liana aohe i loaa. He hoike maopopo laa ae la keia he auo ahahui keia no na hana e£aeka haalele loa, aia ka pono oka lo'aa oke da!a ma na ano a pau.