Ka Makaainana, Volume V, Number 23, 8 June 1896 — Page 1

Ka Makaainana.
BUKE V----Ano Hou. Honolulu, Oahu, Iune 8, 1896. HELU 23

HOOHOA E HAKAKA.

Ua Lawelaweia Mai Nae a Pakele mai Lewa ka Auwae.

                O ke awakea Poalua iho la kekahi o na la i paa hou iloko o na hoomanao ana o kela a me keia, no ka mea, ia la i ulele kuikui puupuu ae ai o Kuhina i pau, W. R. Kakela, me Wm. C. Roe, he Pelekane, ma Alanui Beritania, ma kahi noho o ka inoa hope. Ua lele uwa aku ka o Kakela e kui a loaa ka auwae o kahi Roe, ia manawa no oia i haawi mai ai i kekahi puupuu ikaika e poina ole ai o Kakela, a pakele mai lele na niho i kahi e. I hele aku paha o Kakela e koi a hooponopono i kekahi mau mea e pili ana i ka aina, a pela aku, a ma ia ano i ulu mai ai he hakaka. I ka 1886, ua uhauia o Hanale Kakela i ke kookoo e Paulo Numana, no ka haakei a o keia iho la hoi, kuiia e ka Peresidena o ka Ahahui o na Keiki o Sana Keoki. Hopuia hoi i kahi manawa aenei i hala no ka lawe ole i kukui no kona kaa.
            Ua peku mua 'ku ka kekahi au o ua Kakela la, mahope iho ka o ka papa leo mua ana, a pa ka auwae o kona hoa paio, a na ia ka i kono aku iaia e hana aku e like me ka mea hiki iaia. Ma ko Kakela keena oihana ko laua wahi i u papa leo mua ai ia kakahiaka, a ua puka na olelo hoomaikai o na ano like ole. Ia laua ka hoi i ulele ae ai iwaho, ua lele aku ke kahukaa e kokua ia Kakela, a ua loaa mai no nae i ka palukuia a pau elua. He kuhihewa no ka ko Kakela i ka omali o Roe e eha ana iaia, eia ka e paaniia ana laua me kona Pahukaa e kahi elemakule Pelekane a hiki i ka haule pio ana o Napoliona a me kona Ilamuku ma ke kahua kaua o Watalu.

Puhiohe ma Maki Ailana.

                O ka mua loa paha keia o ka moolelo o Hawaii nei i wehe hamama ia ai na hana o ka maluhia ole e komo iloko o Hawaii aina a me lahui, mamuli o na hana i malamaia ma Maki Ailana, ka wehe ana i aha puhiohe akea i ka La Pule, ka la a ke kanaka Hawaii i hiipoi ai i kona maluhia mai kona hoomakili mua ia ana i ka lamaku o ka P, A—Pa, a hoea i ke awakea loa o ka pono Kari stiano. Eia ka ke Akua o Iehova i olelo mai ai: "Auwe oe e ka Iseraela, o kou make no ia, ua kapae oe i ko'u mau kanawai a ua haliu mai kou kua ia'u." Aka, ua ike ka poe heluhelu o KA MAKAAINANA, o ka poe i hui iloko o kekahi hana imi waiwai, he poe ona like no lakou no ka waiwai, pela paha? A malia paha o ia no hoi ke kumu i hukihuki ino ai kela wahi haole o lalo o Sana Anagelo, Kaleponi, i ke kaula ihu o ka puali mikanele a me ko lakou mau hoa kaili, i nana-au ae ai ko lakou mau ihu a ae wale aku no e hookuu akea ia ka lealea ma ka La Pule. He mahalo nui makou ke haawi ka Peresidena a me kona Aha Kuhina i manawa no lakou e heluhelu ai i kekahi manao waiwai nui a makou e hoopuka aku nei i keia la e pili ana i kela poe keiki ehiku, malia ua like lakou nei me kela wahi keiki hookahi a ka lunakanawai i malama ai hookahi po.

Wahine Hou Pahi

                Makai o Kukuluaeo i ka La Pule i hala, Mei 31, ua hou iho la o Akela w, ia Kanuu k., me ka pahi a ku malalo iho o ka puukole, ma kahi kokoke loa i ka pili uha, aneane loa no e loaa na ulu a Weli. He ekolu iniha ka hohonu o kahi a ka pahi i komo aku ai. Ua huna loa kela wahine a me kela kane no hoi i keia mea, a e ole ka ikeia ana o  ke koko e kahi poe, hoikeia ae ai i ka lehulehu. Ua laweia ka mea i houia no ka Halemai Moiwahine e lapaau ai. Aole he maopopo o ke kumu i ulu mai ai o keia hana, malia paha no ka haawi wale i ka ia'la puni ia hai. O laua wale no ko loko o ka rumi i ka wa i hanaia ai keia mea. Aole i hopuia ka mea hou pahi.

            E like no me ka mea i hoike mua ia, pela no i hookoia ai ka wehe a komo ana i ka hale halawai hou o Pi Ki Keoni mauka o Leleo i ke ahiahi Poakahi i hala. Ua piha i na haole a me na poe o kahi e mai, he kakaikahi loa hoi ko laila poe iho, iwaho ka hapanui. He mele ka na keiki kamana i haawi ae, na poe na lakou i kapili ia heiau, he poe haumana mua no ke Kula Kamehameha, malalo o ko Alapaki Taraki noho luna nui ana. Aohe no i lea loa ka lakou mele.
            O ke Kepani paahao kuke o ka Halewai, i kakahiaka Poaono nei, ua hoounaia aku oia e hele no ka halekuai bipi o Wala e kuai io bipi, eia nae, aole oia i huli hoi hou aku. Ua hoouna awiwi ia aku la o Toma, kahi makai Kepani, e huli iaia a hiki i ka loaa ana aku iluna o ka mokumahu Kepani, a hoihoiia mai ana. Mai Kahakaaulana mai ua wahi paahao la i au ai a kau iluna o ka moku, a i ulolohi iki iho no ka makai, ina ua heo kela no Iapana, no ka mea, ia kakahiaka no i holo aku ai ka moku.

NOHO I KA HOPE WAA.

No Elua Manawa o ka Eo ana i na Makai.

                Auwina la Poaono nei i hoao hou ae ai na laeula o ke Komopani G a me na Makai Kumau, i akaka ai owai la ka oi ma keia hookuku ekolu ana, a e loaa ai hoi he elua eo ana mai loko mai o ekolu. Ua pai-a-pai lakou mamua, oia hoi, he hookahi eo ana i kela a me keia. Nolaila, e like me ka mea i hooholo mua ia, pela no na aoao a elua i hooko ae ai i ka Poaono nei ma ke kahua hoomaamaa o na makai i kai o Iwilei. A e like no hoi paha me ko na makai maa i ko lakou kahua, pela no i lilo ai ka hanohano o ka la ia lakou me 9 ka oi. Eia iho malalo na inoa o na poe i ki a me ko lakou mau helu:
            Na Makai— Kapena Paka 36, Kapena Kahookano 36, John Jack 42, H. R. Hikikoki 36, Kaimihau 38, Pinehaka 40, J. Kupihea 39, Kapena Kanae 41, Chamberlain 41, Kaleikini 34. Huina 383.
            Komopani G—Kapena J. M. Kea 41, Lutanela Chas. Wilcox 32, Lutanela J. Morse 38, Gus Rose 39, J. Wallace 28, J. Kealoha 36, Isaac Sherwood 42, J. Mahoney 43, J. Kulike 39, L. D. Keliipio 36. Huina 374.
            Aohe hanakuli loa o na makai i nei hana ana, no ka mea no hoi paha, aohe no kela he eo nui loa e ku ai ka ea o kaena ana. No kahi mea inu ole nae hoi kahi o lakou i nei hana ana. Nolaila, ua maluhia no me ka hookinakina ole ia aku o ka aoao paio e inu, hookahi wale no mea nui o ka loaa o ke eo.
            Ua eo o Aiwohi, he papale ka pili, ia Aikake. Ina paha ilaila ka Rev. H. W. Peka, paa laua i ka hopuia no ka piliwaiwai. I pakele nae paha hoi i ke kaa ana malalo o ka malumalu o ka Oihana Makai, oiai, he oihana ia i ike ole ia mea he hewa maloko iho, aia wale no a mawaho aku.
            Kukule na poe Gi nui ia lakou i huli hoi nui mai ai, ua like me he poe ilio la i hoehaia a pepelu na huelo mawaena o na uha. E kala no i oleloia ai e haule ana lakou, no ka mea, aohe mikiala nui ma ka hoomaamaa ana e like la hoi me ko na makai mikiala mau.

            Ua oluolu loa aenei ke onawaliwali o ke Komisina Beritania i keia wa, a ua hiki ke hele iwaho.

Na Hookohu Ahakuka Malu.

                I ka Poaono nei i waiho ae ai ka Pere sidena o ka Repubalika i kana mau inoa i wae ai imua o ka Aha Senate a me ka Hale Makaainana, i mau hoa no ka Ahakuka Malu. A eia iho kana mau inoa a me ka na Hale Ahaolelo elua:
            KA KA PE RESIDENA.—Geo W. Smith, J. Nott, S. K. Kane, J. P. Mendonca a me John Phillips.
            KA KA AHA SENATE.—W. C. Wilder, C. Bolte, P. C. Jones, J. A. Kennedy me Kikila Balaunu.
            KA KA HALE MAKAAINANA.— D. L. Naone, John Ena, M. P. Lopikana, E. C. Winston a me A. G. M. Robertson.
            O keia poe ae la o lakou na hoa o ka Ahakuka Malu o ka Repu balika o S. B. Dole ma. He elua mau Hawaii ili-ulaula i hihia aku ma ka umiumi ma keia mau hookohu ana. Ola no.

Lana na Auwae i ka Moana.

                No ka hiki ole i ka Makai Nui o Maui ke hoolimalima koke ae i moku nana e lawe mai kana mau palapala pili oihana i Honolulu nei, ua hoolimalima awiwi iho la oia ia Robert English me kona waapa hueloboti e holo mai me kana mau palapala a loaa ka Auseteralia mamua o ka holo ana. Kau iho la oia maluna o ka waapa me eha mau hoe waa a hookahi makai a holo mai la. Mawaho ae o Kahakuloa ua poiia iho la ka waapa e ka nalu a huli ke alo ilalo a lana hele iho la lakou. Ua hoolana hou ae la lakou i ko lakou wahi waapa a ka ae la i ka liu a pau a holo nui mai a ku i Honolulu nei i kakahiaka nui Poakolu iho la. Haalele ia Kahului i ke ahiahi Poalua. Elua hora ka loihi o ko lakou manawa i hoalana ai i ka waapa. Maluna o ka mokumahu Kahului i huli hoi aku ai lakou no Maui me ko lakou halelana aukai. Ina ka i loihi iki iho ko lakou au ana i ka moana, ina ua loaa lakou i na keiki o ke kai. O kahi no o ka pakele.
            No ka mea e pili ana hoi no ka lakou hana i holo mai ai, ua hopuia i ka Poalima nei, oia o W. F. Mosimana. He aihue i ka bipi a ka Pake kona hewa, a ia ahiahi no i laweia aku ai oia a kau iluna o ka mokumahu Kahului a hoihoiia no Maui, kahi ona e hookolokoloia'i imua o ko laila Aha. I holo mai oia no Honolulu nei me ka manao e mahuka i na aina e, paa e nae.

            O ka mokumahu Kopa tika ka i manaoia e ku mai ana mai Kina a me Iapana i ka Poaha nei, aole nae i ku iki mai. Me he mea la, ua hala loa aku oia no Kapalakiko no ka makau i ka hoomaluia a kipakuia paha ke ku mai i o kakou nei.