Ka Makaainana, Volume V, Number 16, 20 April 1896 — Page 5
This text was transcribed by: | Holly |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, APERILA 20, 1896
nei kaaka. Me ka maopopo no iaia aole ia he puali puhiohe no ke Aupuni, aka, he poe “aloha aina: oiaio a pau, o ke kumu ia i waiho ai i ka noho paaua ana malao o na poe aihue i ko lakou Aupuni a me ko lakou aina a ke imi nui la no i kahi pono ma o. Elua no mea i hoi mai malalo o ko ke Aupuni lilo, mamuli o ka hoohiki mua ana aku, a ma ia hana ana i maopopo loa ai aole loa kahi mea i hoi a pilikia ma ka aina e he kanaka Hawaii, aia wale no a kupee mua aku oia iaia iho. Kupaianaha no!
Ano “kamalii lei pohue o uka o Waolani ua kahunapule Lunamakaainana la mai Hana mai. O na ninau iho la ka ia e ku ai o kona hanohano o ke kohoia ana ma ia kulana, e hoike mai ana no i ka moowini haalele loa no o kona noonoo, i ano like aku no me ko ka lunahoomalu o ka Hale. Me he la ka hoi he akua lapu ka Puali Puhiohe Lahui nona, no ka mea, eia no oia ke hoike e nei i kona makau hoaua. Hemu, hele pela!
Elua aenei paha pule i hala o ko Senatoa Laimana waiho ana ae he olelo hooholo imua o ka Aha Senat e hoalewa ana i kela komite a ko Hilo poe kakahi i koho ai ma-kekahi halawai, a makou no hoi i hoaiai mua aku ai, no ke komo mai o ia poe e keakea me na lawelawe hana ana a ka Mana Hooko. O kekahi hoi, no ke komo pu ana mai o kekahi mau iuna oihana iloko oia komite, a ma ka manao o ua olelo hooholo la, ua kupono lana e hoahewa loa ia, a ina e hana hou kahi poe luna oihana ma keia mua aku e like me laua, e hoopauia ka pono loa mai na oihana aku. Ua hooholo lokahi ia keia olelo hooholo.
Haohao nae hoi makou, oiai, o ka manao ae la ia o ka Aha Senate, no keaha no la hoi i hoopau ole aku ai i kela mau luna oihana, i loaa ai hoi he kumu ao kupuno loa no nei mua aka no na poe ano haakei o ia auna. O ke kumu paha hoi i hana ole ai pela, no ka mea, he mau ewe a he pili ia mau mea no ka poai o na “poe hemolele” o keia au oehaa o ka aina nei. Ua nani no ka hei ka lilelile o nei mau ano hana hamo vaniki. No kahi wa hou aku!
Nui no na hana kokua a ke Aupuni i ko lakou poe iho Ke hoomaoe nei makou no ka hoomoeia ana o na ohe o ke kao omo lepo a me ka hoomakaukau e ia hoi o ke kahua e luai aku ai ma ka aoao makai o ko Meana uli kahua hale ma Aala aenei. I hoomaoe nae hoi makou, no ka mea, ua onaia kela aina i keia wa e Kokua Lunakanawai i Kiekie Mua Faria. Nana ka paha e uku aku ana na lilo oia hana ana.
Ina no hoi e hiki ana iaia ke hana pela, alaila, aohe no he maikai aku a koe mai ke hoonee loa aku ia hana ma kahi aoao aku, ma ka hoopiha ana i na loko malao mai o ka puu ma Leleo. E hewa no anei hoi ia hana ke hookoia aku?
Mai oi loa aku no hoi paha ka pono ina i puhi ahi ia iho ua apulu o na hale holoi kahiko, he emoole ia me ka hikiwawe a pau koke ae. Aole pela i hana ia ai, no ka mea, ua nui loa ko ke Aupuni minamina, a no ia mea hoolilia a haawiia na kahi poe e ae e wawahi a e halihali aku no kahi e. Malia aia no na anoano ma’i iloko o ia mau laau apulu a popopo piha polopolona.
E hewa e like me ka makou, hikiwawe ka pau, a he pau pu no hoi ia me ka maemae. Ua maopopo loa no aohe ke Aupuni i nana i ka maemae, aka, o na wahi mea omilu e loaa mai ana ka mea nui iloko o keia wa, no ka mea, ua olohaka kuono
Lanakila ole no ka hoi keia kau Ahaolelo ma na hana hooulolohi a hoololoiahili e like la me ko ke au ino loa i oleloia ai. No ka nele maopopo maoli no kahi o kekahi mau la i ka hana ole, i manaoia ai he mea pono e pani koke ia ka ipuka o na bila e komo hou aku ai, koe wale no mai ko ke Aupuni aoao mai, a me na komite mai paha o ka Ahaolelo. Ua hooholo lokahi ia i ka Poakolu iho la, a o ka Poaono iho, la 25, ka la hope loa.
Mawaho ae hoi o ka Hanuna mau ninau kamalii ano ole, he mau ninau kamalii ano ole, he mau ninau e ae no kahi i waihoia aku. POalua i ninau ai o Winekona ina he mau hana kahi a ka Loio Kuhina a o ka Ilamuku paha i hana ai e pili ana i kela hamo ka ia ana ai o F. Godefere. O ka pane nae hoi ka mea oi loa aku o ka lea, nui no ka maalea o ka uhiuhi ana ae i na makelua. (No kahi wa hou aku.)
Keu no nei a ka pule ninau nui ia o na Kuhina. Na Kaeo he mau ninau i ke Kuhina o kona Aina E, e pili ana no ia Godefere ina paha he mau palapala kahi i kukaiia: a nana no hoi i ka Loio Kuhina no ka hoopau wale ia o na hihia o na akai i hoopiiia ai e na Pukiki, i ulu mai hoi no kela hihia hoohaunaele ma Alanui Ema, Me ke ku ole imua o ka Aha Apana e ninaninau ai. E like no me ke ano au o na pane, pela no ia i nei mau wa, oia hoi, he uhiuhi leu mamane.
No kela ninau hope, ua ulu ae la he papa leo ana no na makai, no ka hilinai loa ia o na olelo a na makai, ina no paha he oiaio ole, e ka Oihana makai. Ua hiki ole i kahi ke loaa ka pono mai ia lakou mai. Oolea no na olelo kue a Lopikana ia lakou, i ka lawelawe inoino i na lawehala, a pela aku a lehulehu wale. Eia nae he ea ole neia mau olelo a me na ninau ana, ua apoia mai la ka ka Loio Kuhina mau olelo me he euanelio la.
Hu ka aka o na ihepa i keia mau la iho la, i ka hooholo ana mai o ka Aha Hookolokolo Kiekie e pili ana i ka hihia o kekahi Pake no ka opa i na wawae o kekahi kaikamahine Pake uuku. Ma ka manao o ka Aha, na Alapaki i haku na olelo hooholo la, na maopopo a moakaka ole ke kanawai, a ua hookau hoi i ka hoopai me ke akaka ole o ka hewa e hanaia ai, a pela aku. Auwe no ka hoi e, haule ko Wile Kakela ike, no ka mea, nana i haku a o Senetoa Keoki Wilikoki ka makuakane nana i hooikaika iloko o ka Aha Senate. Ua hiki, o lakou no nei e noke nei ia lakou iho.
-----
Bebe i Loaa Aku Ua Make.
Ma ka auwina la o ka Poaha nei ua loaa aku i kekahi wahine Hawaii he puolo e lana ana iloko o ka muliwai o Piinaio kokoke i ke alahaka o Kalia. I kona wehe ana ae i ua puolo la, aia hoi, lele koke ae la kona hauli i ka ike ana iho he bebe ko loko ua ake nae. Ua wa-hi hou ae la oia i ua bee la a paa iloko o ka puolo, a kapae ae la malalo o kekahi kumulaau.
Ua hoike koke mai kela wahine i ka lohe i ka Halewai a ua hoounaia aku he makai kaulio no ke kii ana i ua puolo hoomanaonao la. Ua kiiia o Kauka Emekona a nana i noii pono i ke ano o ua keiki la i ka Halewai, a ma kana hoike he haole ka mea nana ke keiki, a ua ehiku mahina iloko o ka opu o ka makuahine lokoluo a hemo. He kaikamahine ka bebe.
Eia ke noii nei na owau o ke Aupuni i ka mea nana kela keiki. A hiki nae i keia wa a makou e oili aku nei, aole loa he mea i loheia mai.
Hookahi luawai hookio o uka o Nuuanu i maloo loa a ke kokoke loa iho la e pau ka wai o kekahi luawai. O ka nele mai koe i ka wai.
-----
Kuhina Noho no ka Manawa.
Ua ikeia mai o Kanikela Kenerala Mila i ka Poaono nei ma ke ano he Kuhina Noho no ka manawa no Amerika Huipuia ma Hawaii nei e Peresidena Kole. Ua laina ae na koa ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooko i kona komo ana aku. Mahope iho o ka pauana o ka ike pili oihana ana, ua lawe aku o Mekia Pota iaia e homaikeike ma na keena oihana o na Kuhina, ka Aha Hookolokolo o Kiekie a me Koneia Makalena o na pualikoa o ka Repubalika.
----
Nalo Loa ia Makuahine.
Aneane i kau wahi o ka hora 10 a. m. o ka Poakahi i hala i kuu mai ai ka luhi o Misasa beke Haulani (Rebecca Wright Howland), ka wahine kanemake a Kapena Heneri S. Haulani. No kahi wa i hala ae kona kaa ma’i ana a hala aku la oia. Mahope iho o ka @@@ke ana o kane ane, ua noho hookahi iho oia e hanai wahine i ka lana mau kaikamahine ekolu, hookahi i mare kane, a elua me ia no i noho iho la, ua u imi no i pono no ka noho ana ma na kulana kumukula. Ua piha iaia ke 54 o na makahiki. Ia auwina la no oia i maneleia aku ai a naio no uka o Maemae. Aloha wale!
-----
Mau Mokukaua Amerika.
I ke ahiahi Poakahi nei i hookomo mai ai ka mokukaua Amerika Peterela mai Iapana mai he 16 na la holo. He wahi moku uuku loa oia iwaena o na aumokukaua o Amerika, a ua piha ka elima makahiki o ka noho ana ma na kai o Kina. He 885 ona mau tona a he 1,000 lio ka ikaika hoonoo o na enegini. E ku iki ana oia maanei e hoopiha nanahu ai mamua o ka huli hoi loa ana aka no ka home
I ke kakahiaka hoi o ka Poaha nei, ua hookomo mai la no ka mokukaua Concodia mai Iokohama mai, ke awa like ana a me ka moku maa ae la i haalele like aku ai e holo mai no Honolulu nei. Ua haawi ae oia i na ki pu aloha ana i ka hae Hawaii, a ua panaiia aku no hoi e ko uka nei batari. Mau la wale no kona e ku ai a hoi loa aku no ka home. Ua haalele aku oia ia Iokohama he elua la mahope iho o ka holo ana mai o ka moku mua ae la.
He 72 ka nui o na hihia ke kau @@@ mai nei o Kailua, Kona Akau, Hawaii, i keia kau.
Ua waiho ae nei o Misasa L. K. Puahi he hoopii i ka Moiwahine Kanemake Kapiolani no ka ukuia mai o kona koena uku hana oiai oia e noho ana ma ke ano agena, mai Okatoba, 10, 1893, a hiki i Ianuari 18, 1896 a me kona uku komisina pu he $3,701.90.