Ka Makaainana, Volume V, Number 13, 30 Malaki 1896 — Page 8

8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 30, 1896.

[Hoomauia mai ka aoao 5.]

loaa ia lakou mai ka Aha Kiekie a Aha Kaapuni paha, he hoohuikau ana paha hoi ia i na makau a na lawaia a kue ka Mana Hooko i ka Mana Hookolokolo, ka mea hoi a ke Kumukanawai i olelo maopopo ai e malama kaokoa a kuokoa loa ia na Mana ekolu iloko o ke Aupuni. O ke ano io maoli no ia, a he kue kumukanawai maopopo loa hoi keia laikini ana e manaoia nei.

Poaeae nae hoi ka ike o kekahi nupepa namu no ka olelo ana ae no ka laikiniia o na kauka, na ka Papa Ola ka ia hana. Aole kela o ka pololei. O ka ka Papa Ola hana wale no o ka nana i na palapala hoike makaukau hana o kekahi kauka a hoike aku hoi i ke Kuhina Kalaiaina ua kupono ka mea noi e laikiniia, alaila, na ke Kuhina Kalaiaina e haawi mai kona palapala ae e lawelawe ma ia hana. Nolaila, ua okoa loa ia mai ko na loio ae, ka mea i akaka loa ke kue kumukanawai.

O kahi mea hilu loa nae hoi, ua makemakeia na poe e lawelawe ana i ka lakou mau hana ka uku aku i laikini. A mawaho ae hoi o ia mea, me ka hoohiki pu aku no hoi paha. Eia nae, aole i hoakakaia ma ke kanawai laikini hou, aka, o ka manao koho wale aku no nei, a me he la, pela io aku ana no, e like me ia i na loio haahaa a me kahi mau oihana e ae, mai na oihana o ka lehulehu a me na oihana kalepa.

Ma kekahi ano no hoi, he mea keia e hoopakele ai i kahi poe mai kahi poe, e like la me na poe ako lauoho me kahiumiumi (he Baba ma kela kanawai hou) mai ko na Kepani komo nui ma ia hana e hoemi ino loa ai i ka uku hana, a pela no paha hoi me na poe kumeka kamaa mai na poe kumeka kaahele aku. Aia no a nui ke dala, alaila, loaa ka laikini. Eia nae, mamuli o ka emi ana, ua pomaikai ka lehulehu a ua poino hoi na poe e imi wahi pono ana.

Ua oleloia he maalea ka alopeka, eia nae, i ko makou manao, o ka Ahahui Mahiai Hawaii ka oi loa aku o ka maalea. I ke ahiahi mamua iho o ka huakai a ua Pukiki, ua hoolaha ae ua hui la no 300 poe Pukiki kino oolea no ka hana ana ma na mahiko no $16 o ka malama, i na mahiko kahi e noho ai a me ka wahie. Hehena no kela hoolaha Ua manao paha hoi kela poe e ola kahi mea me kona ohana no ia mau wahi dala omilumilu a me ka wahie e pii ai i kuahiwi e kua ai. Eepa no.

Mai ia wa mai a keia, aohe i apoia aku ia haawi aiwaiwa a na poe mahiko piha maalea Ua loheia ae nae hoi i ka Poaono nei ua haawiia aku he $18, aohe no i aeia. Ina no ka e haawiia ana a $24, aohe no e loaa ana, no ka mea ua lokahi lakou aole e hana no kahi uku e hiki ole ai ke ola pono me ka ohana. E hoomaopopoia ua lehulehu loa ae nei na ohana o kahi poe mai ko lakou hiki mua loa ana mai.

Ke ole makou e kuhihewa, na na koo Aupuni no nei hana maalea, i mea paha hoi e hoopahua ai i ka na Pukiki palapala hoopii, a i ole ia, e hoolilo ai paha hoi i ka ikaika o ka lakou noi i mea ole. Eia nae, ma ko makou manao iho no, aele no ia hui e lanakila ana maluna ae o na poe i paa ka manao iloko o ka lokahi.

Hala ae la hoi nei puu, ua oehu ae hoi na Kepani no ko na mahiko haawi ia lakou i $12 wale no, a i $16 hoi o na Pukiki. E ole nae hoi nei hana, ikeia ko na poe mahiko hana kapakahi, aka, e kala kahiko no hoi i ikeia ai lakou ma ia ano hana mai mua loa mai no, a nele ole ai no la hoi ko lakou waiwai ana. He kui houhou keia mau lahui ma kela a me keia aoao o na poe mahiko a me ke Aupuni. Ihea la kakou e pae aku ai?

Wawaia mai hoi ke alelo-lua o kahi Loio Kuhina, iaia e ku ai e kamailio no na haawina hoopii uku o na Hope Makai Nui o Kauai. Me he la he hookahi no aho ona e kamailio ai no ke kupono a no ka nui o ka apana, a ia aho hookahi no, loli hou ae kona alelo a pepelu, alaila, olelo mai he mea okoa ae. E kala no i ikeia ai ia ano ona, o ka oi loa aku nae paha hoi ina he Hawaii a he haole paha ka mea nona ka uku i manaoia, he hoopii i kahi ke hoihoi oia, a he hoemi hoi i kahi ke hoihoi ole oia. A ikemaka iho la nae hoi na Solona nona.

Mamuli o ko Kuhina Kupa hilinaiia e na hoa o ka Hale, ua hooholoia kana noi no $1,438.38 no ka hookaa ana i kekahi aie kahiko (a o ka hope loa ia) o ke Aupuni Moi ia A. Kretie y & Co. o Parisa, Farani, no ka hana ana i ka hoailona hoohanohano alii. O ka pono maoli no ia, o ka uku aku a pau ae ia mea kahiko.

Nawai la hoi i Haia ia keiki o Hana mai e noi ae imua o ka Hale e hookaokoaia i hale no ka Peresidena e noho ai? He keu no paha hoi a ka hoomakeaka. Ua hooleia kona makemake a ku no i ka hoka la. Ke uhai nei no kona haiaia aku ma ka hokua e kahi Hanuna iho. Hoomakeaka

no. A ola no o Hana la!

I La e Kulala Ai.

Ano koke mai nei, pela ka lono i loaa mai ma ka Aselouna, ua waiho aku o Senatoa Pefa he palapala hoopii mai ia Generala Hugh Cameron (Hiu Kamerona), o ka apana o Dugelasa, Kanasasa, e noi ana i ko Amerika Huipuia Ahaolelo e hooliloia ka la 5 o Aperila i la kulaia, o ia hoi ka la 5 o "Ka Moi o na Iudaio," a Ponetio Pilato i kauoha ai e kauliaia ma ke Kea, Aperila 3, M. H. 33, i loaa ai o ka lanakila oi kelakela Iaia maluna ae o ka luakupapau. O ka hope hopena aku o ia palapala hoopii, aohe i hoikeia mai.

KELA A ME KEIA.

Poakolu, ka la 1 o Ape rila.

E hoomanao i ka la o na eepa a pau.
                O keia ka helu pau o nei hapaha o KA MAKAAINANA.
                Eha poe keiki liilii i paa ae ma ka Halewai i na la i hala no ka aihue moa iuka o Pauoa.
                Eia ke kukuluia nei ka Merego launa ma kahi kokoke i ke kahua hoolulu o ka Hui Alahao Oahu.
                I nehinei iho la i malamaia ai ka hoike hapaha o na Kula Sabati o Kaumakapili, a pela pu no hoi me Kawaiahao.
                Apopo e pau aku ai i ke kuai kudala ia na pono hale a pau o ke Kuhina Amerika mamua o kona hoi ana aku no Amerika.
                Ua haule imua o ka Hale Makaainana ka haawina uku hoomau no Mi sasa J. U. Kawainui, he $400 no ka makahiki. Na E. M. Hanuna keia bila.
                Ua noi aenei o Mi sasa J. A. Hakinika imua o ka Aha Kiekie no ka hookohuia o Keo Kaaka i lunahooponopono no ka waiwai o W. J. Smith (Kamika) i make.
                Aohe mea i ikeia aku no na mokukaua Pelekane, eia nae, ua loheia mai nei ua haalele aku laua i ka Poaono, la 14 nei. Malia eia ae, a he wa wale no a halulu mai.
                No hookahi aenei pule holookoa o ka waiho ana o ke Komisina Beritania malalo o na hookaumaha ana a kekahi mai pilikia, a ua oluolu iki mai nae hoi i keia wa.
                Mai ka Poaha a ka Poalima nei ka noho ana o ka Aha Apana e hoolohe i ka hihia o J. D. Hayne no ka manawa pokole wale no, a ua hoomoeia mai a keia kakahiaka.
                Aia ma ka olelo haole ka nana i keia wa ma na hana hoike kula Sabati o Kaumakapili, pela ka mea i ikeia ma nehinei. Aole nanaia o ka maikai o na hana ma ka olelo makuahine.
                Ke oleloia nei eia na haku o ka Mokupuni o Niihau, he poe kupa Pelekane, ke kukai nei me ke Aupuni o Beritania Nui no ka hoolimalima aku ia mokupuni holookoa i kahua uweaolelo moana.
                Ua hookohuia aku nei o Senora Berenado Machado de Faria e Maria i Kanikela-Kenerala no ka Repubalika o Hawaii ma Azores, na Paemoku Komohana ma kahi olelo ana no Potugala,
                I ka Poakolu iho e noho aioo Aha Kaapuni o ka Aha H ka kolokolo Kaapuni Ekolu o ka Mokupuni o Hawaii ma Kailua, Kona Akau.
                Ma ka Malulani i loaa mai ai ka lono no ka nui o ka ino ma na awa o Hawaii a me Maui. A o kahi mokumahu Iwa i haalele ai ia nei elua aenei pule i hala, aia i Kailua kahi i ku ai.
                O ka Poalima iho, la 3 o Aperila, o ia ka Poalima Maikai, ka la i make ai o ka Haku maluna o ka laau kea. E hoomanaoia ana ia la ma na luakini o Sana Anaru a me Malieokamalu.
                Auwina la o ka La Pule i hala i make ai o Kahaawinele, wahine a Kamakala, ma Kaumakapili aenei, a nalo i ka auwina la Poakahi iho, malalo o na lawelawe hoolewa ana a E. A. Wiliama.
                I ka wa i haneeia ai kekahi papa noho o loko o ka hale keaka lio i ka po Poaono nei, ua paa loa iho la ka wawae o kekahi keiki Pukiki malalo a haki pu. Ua kauoha koke ia o Kauka Hebeta a nana i lawelawe lapaau iho.
                O ka hoopii hoeha a Akoi, Pake, ia Loo Cho, Pake, imua o ka Aha Apana o Wailuku, ua poohu ka lae o ka inoa hope he $100 me $4 koina. E hoomanaoia o ka inoa hope he punahele ia na ka Lunakanawai o Hana, a he aikane aloha loa hoi.
                Ua lilo aku ma ke kuai kudala ia Kale Mahoe, kela apana aina mauka o Nuuanu i moraki a e Pau (k) ia Levi Drew, a mai iaia aku i hoolilo hou ia aku ai ia A. Rosa, i ke awakea Poaono nei no $800, ma ka hooko ana hoi i ka moraki a makou i hoolaha iho nei.
                Ua oluolu ka ma'i o Paalua D. Kellett, i ka Poaono nei oia i ka holoholo kaa hoolanalana. Ma ke ao a kona kauka, e holo hoolanalana aku ana oia no na Kona, Hawaii, ma ka Malulani o ka la apopo. O ka makou hoi, e uhaiia oia me na haawina o ka pomaikai, a ke huli hoi hou mai, ua ola loa a ua palekana.
                No Waianae mai ka lono i ka Poakolu iho la ua ikeia he wahi mokukuna hoopahaohao mawaho aku o laila e hookomo mai ana i ka aina. No keia wahi lono ano ole wale no, ua hoouna awiwi ia o Eleu me kekahi mau kiai o ka hale dute e hanu aku mahope o ka meheu o kela moku. Ua noke aku o Eleu i ka huli a he ole ka mea i loaa iaia.

                Ua lilo aku i ke kuai kudala ia e ka Agena, J. F. Balaunu, na aina Aupuni malalo iho i ka Poaono, la 21 nei; Ekolu mau apana aina ma Waianae, lilo i ka Hui Mahiko o Waianae no ke koho kiekie $810; apana aina ma Kalihi, 4.2 eka, lilo ika Hui Hoomomona Lepo Pakipika no $2,00; he wahi apana aina uuku ma Kaupo, Maui, lilo ia C. Lenoka no $260.

                Ua lohe mai makou i ka po Poaono nei e mareia ai o Misi Fane Leleo me kahi haole kupakako ma Kahului, Maui. Laki aku la no ka hoi ko Honolulu nei eueu. Ola aku la no hoi ia kini. A i nei kakahiaka nui hoi i loheia mai ai ua pau ka ka manao mare, na ka haole, o Metcalf ka inoa, ka hoopauia, no ka oleloia aha ka e kona haku, kekahi paha o na keiki a Waila, ke mare oia me ia wahine, pau kona noho ana me ia hui.