Ka Makaainana, Volume V, Number 11, 16 Malaki 1896 — NA PALAPALA [ARTICLE]

NA PALAPALA

{Aole maluna ilio o makou ke koi<koi o na hala a me na hewa no na ma nao i hoopnkaia malalo o keia poo, aka aia no mālima iho o na poe na l:vkou i kakaumal.l

Ua Kapaeia ka Oiaio.

[Haomauia.] Ona !sakahiki i olel«*i Hf oin na niakahiki oi loa o aa pomaikai i loaa mai i na alii a mo ka lahui, wahi o ka haioielo pukalua a Alapaki, oia ka ka mea kakau e hoomaikeike aku nēi me ka hoika pu akn i na poe i make iloko o ia man makahiki i hala. Pela pu no hoi me ua hana a na mikaneie maluna o na poe i hala sku, NA ALII 'MAKE. 1823, Bepateinuba 16, make ke Aliiwahioe Keopuolani. 1824, Mei 23, Keeao nuku opio. " Mei 26, Keoki KnMinualii. " lulai «S, Moiwahiufc- Kamamalu. " lulai 13, ka Wohi Moi Liholilio. 1826, —K^halaia. 1827, Feberuari 8, KalHnimoku. 1829, Maraki 23, Kteh;jmoku. " —Namahana. makuahiue o > ka mu;i o Kaahumanu, wahine a Laenui. 1830, Maraki, o Ma» oia. " Augnte, o PoH maluiiKo ka moku, 1831, Defcen}H 7 :>a 20 } o Naihe Nui. ' 1832, lune 5, Kaahumanu. 1834, —-Kamauele a me Keola, 1836, Dekemaba 21, Nahienaena. 1837, —Aikanaka, keiki a Keōhohiwe, 1839, Aperila j, Kinau (w). " Aperila 10, Ke.ikioewa. " Augate 25, Liliha, wahihe aPoki. 1840, laQuari, Hoap.li (k). . *. Okatoba 20, Kamanawa. 1841, Mei, o Kapiolani wawahine a Naihe Nui 1842, lanuan, o Kaheiheiiar.iie Hoapili (w). , - Iloko o "keia mau inakhhiki, paa ka noho poo ana o na alii maiuna o ke Aup,u ni, lilo holo okoa ka hooponopono ana o ke Aupuni i na mikanele A_mai ka 1842 a h>ki i, ka 1852, kukalaia ke kumukanawai 0 Kamehameha 111. ma Luaehu, 1 Lahaina, Maui. Nolaila, ma-

waeoa o ko kowa o keia mau makahiki ano uui, ua ulu mai na hana pepehi i na alii a me ka lahui, uo na kumu malalo iho: Akahi—No ka aeia ana e hookomo mai i ka bar&ui a me ka waina, a me na wai ikaika e e hookouio mai iloko uei o ka aina, i huoholoia nm kn K> 8 o Apenla, 1847« A ma keia ano Ua komo kuhohonn na alii a me ka lahui ma Ua \uu waioiie, a ua lilo wale aku na niua uo keia meā he raraa a ua nui kn puiuo. Aole hoi o ia walo ka poiuo i loaa i na alii a me ka lahui m*muli o na hana hoowaiewale a ua mikanele, aka, o na oia pu kekahi i lumaiia e ka ikaika o

k-a-rama,-.a o ia kekaai 'aiea uaiiu i hoemi mai i ka ulo uui aaa t» keip v lahui. Mp ia e iknia ibd ai

ka hawawa a-naaupo niaoli do o ka hookelo ana a ua mika-neie i ke Aupuni. Anoai pab>> o oieloia mai aole i hana na mikanele pela. Ua hiki loa ko hooiaioia

ma na ano a pau e hiki o'ie i ua poe mikiinele la ke ku pale ■mai. uo lakou iho, no ka mea,■<>

r.a mea a pau ī .uauma louia■<> ka' malamalani') ka I.=j, aoie hiki ke hunaia koaa oiuio.

Aiu a— N o <a ae i a aii a oa a luina moku okohoia e hookama kama me na wahii.e Hawaii, e like la me na olelo aelike uo na pono o Li'a- iu inh i );ooholola ma ka la 23 c luue, 184S 0 keia kekahi haua piiau a pelwpela Io?5 i lioonhiih ih'iko nei o k?i aina e na alakīii lahul. Om, mamua »ku aole loa i mau keia lahui i na nann hookacnak, ; ma, e noho ana uo lakou me ka malnhin. Aka, i ka hiki ana luai o uo

miki.uele, hiki nui hv oa haoie a hana iho )a i kekalii hliua malihini loa iwaena o keia eim ole "laha hikiwawe ae ia k» mh'i a iani.kiia ae la kon aa)*h el e m a i>a ipu k a hale o na ll^waii.

Mamuli oka laha nui ana o ka ma'i kaokuo aiiiluua u keia lahu'"., a& liio in. i hanauui-na na aHi ka uoon'oo mia i ka iuea e hiki mke kiaai aku He ma'i iuaiihiiii loa no hoi keia i keia lahui, peia pu iiie ka ma'i Pake, kekahi o na ma'i nana e saualako nei i ka lahui ilōko oka luakuapapau, a heūnl wale akn 0 ka ma'i kaokao, he ma'i lawe uiaoli ia mai no ia e n?.: poe i loaa mua i ka ma'i ? peln i iilo ai ka waihona keiki o na wahine i mea oie, a lilo i kumu e Eiki ole ai kt hooulu mui i ka lahui. 0 ka kaokao, ua maopopo ia 1 na alii a me na poe noonoo oih fiU ; he ma'i ia nana e hoohanau mei i na' ma'i ino e ae. Nolaila, ma ka imi ana-i na kumu ph!e e hiki ai ke kinai i na'ina'i ino i foaa :asi raa oka hookamakama. Ua kukulu iho ka Moi Uiholiho he elua rdau kumu kaupale, a ke ku nei ia uipu kiimn kj.u t Ve i kia hoome'nao no ke aloha lahui a hlki 1 keir» 0 ka mua, o ia ke kuknlniM aua o kn Halemai e ku nei, i v?ahi e iMpaānia m na ! mea e !un :>i i ka īuhn j nui iuh o kn mn'i kaok xo a pela akn, ! (Aoie i }