Ka Makaainana, Volume V, Number 8, 24 Pepeluali 1896 — NA PALAPALA [ARTICLE]

NA PALAPALA

Aole maluna iho o niakou kekoiioi o na hala a me nahewa no na ma nao i hoopukaia malalo o kela poo, aka a;,a no maluna iho 0 na poe na lakou i ieakau maul ■ ■■ *■.■■■■■ ■"■•■■

Ua Kapaeia ka Oiaio.

[Hoomauia.] Nolaila, ua ulu mai ka manao oka m:ea kakau e houluulu i na mea a pau i oleloia ma ka haio3elo a Alapaki a hoike aku i ke akea, s na ka lehulehu ia e apono mai. Eia iho na manai noho ai na mikaneie ma na uihana Aupuni i ke au o Kauikeaouli, a me 01 oihaua pakahi: O G. P. Kauka, Peresi<lena no ka Papa Waiwai o ke Aupnni iloko o Mei 10, 1842; E.O. Holo, Kuhiua Waiwai, Sepatemaba 6, 1849; G. P. Kauka, noho KuhiKalaiaina i Sepatemaba 2f>, lbso, a pau i Sepatemaba 5, 1853; W. Rikeke, Kuhina Ao Palanala, Aperila 13.1846, make

i Noveoiaba 7, 1847; paniia ma kona hakaheka o R. Limaikaika i Dekenoaba 6. 1847. Un noho oia ma ia keena « pau ke ui o Kauikeax>uli, a hoopauia kela kulaaa i lulai 1, 1855. Nolaila, mai ka makahiki 1842 a hiki i ka 1855, ua iike me umikunaamakolu makahiki o ka noho poo aua o na 'oikanele ma ke ano he mana hooko no ke Aupuni; laamuli no ia o ka ol.uolu o fea Moi KauikeaouH a me na alu a pau. Ma ia ano. ua l'lo ka hookele ana o ke 4upuoi i na mikanele, n.o lakou na inoa i hoikeiu ae i a, ma ke sno kalai■■..aiīia, no ka imi ana i na pomaikai o »a aiii, ke ola o na alii a me jka a me na mea a pauH 0 keia paha Lalkakahikī e oleloia ! nei e Alapaki, o nu makahiki oi < { loa o ua pomaikai i haawiia e nu mikaneie i' ua alii a me. na kanaka Kawaii. A ma keia wahi e hiki ai i ka mea kakau ke noskaka aku i elua maliele, no ka pomaikai io i loaa mai i na alii a me ka lahui iloko o ke au hoopoaopono o na mika^ele 1 ke Aupuai,a me ka poino o na alii a me ka lahui i ko lakou au, iloko o na .aakahiki i olelo mua ia ae la. Ma keia wahi, ua hiki no i ka j mea kakan ke hoike i ka mea ' oiaio. e hiki ole ai i kekahi mea j uhane ke pane mai a ke hooioli } ae paha i ka oioio, i mea e huua ia ai na hanā ī hauaia & i hoo maopopoia fti U oiaio. ,Aaoni 0 { ulu ae ka mauao i kekahi poe, penei a peuei © h&ua ai o ia uaau ! kuka ana, aole ialie mea e hiki ai i ka mea kakau o Ka Maka AiNANA.ke kuai aku ; i ka poao oiaio uo ,tta ht\ua piepiolo Ta, e lik'e rae kekahi hooklia i hookhaia iuaoiua aku uei, e . olelo aua, —"E loaa uq ka uku ! makaua he $50 i ka ju«a kakau * hooiaio mai aua i ua haua ! mKikni a na nnknnek\" A ma ia auo a uia kekahi aiio «3 ao u* -

nele loa ia haawina ika mea kakaw. He uiea poiio lioi i na raakamuka heiuhelu a' pau e lawe iiui i Ka Makaainana, uo ka mee, he tika makapa keia moolelo no ba uiea a pau rae ke-kumukuai ole, Aia iua kona' mau kolainu e hiki ai i na mea a pau ke ike iho. i na i»ea i maluna o ka l&hui, na pomeikai nni a me na poino oiakolakoln i hoaalmia iho maluna o ka lahui, a ke bahfei nei ia poino a hiki i keia wa. Mamua aku o ka makahiki IS42 # ua holomua ka lahui me na alii ma ka naauao a me ka pono Karistiauo, o ia 'io hoi hb hua mua a na mikanele i kanu ai a ulu alau \ he» lfpo o Hawaii, mauiuli u j nae hoi o ka lokahi ona alii nui ma ko lakou ab«kuka mau.'-uo ka. noo-oo ana i na mea e pano r<i ko lakou Aupuui. Eia iho ka pnpainoa.o na alii nui i waeia no ka aha kuka: Hamakau., Ka r huma t nu, Kekauluohi, īlueu, Keopuolani, Hoapili (k), Heapili w), Kinau a me Kapiolani. O Kamakau, i hoikeia i e la % o ia ka-ka mea kakau i lioike aku ai ma na helu i hala, ua kooio l)ewa utie i)a huakumu. C Kamakau keia, alii a . Kailua, oia ke alii ike i ka moolelo Ha-

waii, a oia lio boi ka liui'pa me aa laikaueU lub ka uuuhi aua i k$ Baibala, a ua piīi loa o Liiiuokalani iaia, a.pela i pili ai oia i ua alii. Nolaila, e kala uiai i ka. asea kokau (Aole i pau.)