Ka Makaainana, Volume V, Number 3, 20 January 1896 — Page 8

8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 20, 1895.

Enaena Mau Kilauea.

                     Ma ke Kinau i loaa mai ai ka lono no ka pii mahuahua mau o
"Enaena Kilauea i ke ahi a ka wahine
Mo'a makali ka ohia o Moeawakea,
Noe uwahi lehua ka uka o Puna,
Lina i ka uwahi lehua a ka wahine."
                     He loheia aku no ka ka halulu mai o na mea paahana o lalo, a e punohu ae ana ka ula wena o ke ahi iluna i ka po. Me he mea la i ka hoomaopopo aku a na poe i ikemaka iloko o na la i hala iho la, ua pii ka inaina o ua hookalakupua la, a o ka huai wale ae no koe a ku ke a i kai o na lae kahakai. Ua hiki ke ikeia ka malamalama o ka ula o ke ahi i kai o Hilo i ka po.
                     Lehulehu na poe malihini a me na kamaaina no hoi i hele nui aku e makaikai i ua wahine hookalakupua la. A iwaena hoi o na malihini, ua piha hauoli lakou i ka ike pono ana i ka lua-o-pele nui hookahi o ke ao nei.

-
Hoopahaohao na Hana.

                     Maloko o ka hale keaka Kepani i ka po Poalua i hala, i wehe ae ai o Zameloka, ka haole hana akamai, i kekahi o kana mau hana hoopahaohao imua o kekahi anaina nui o na Hawaii me na haole. He lua ole ka noeau o kana mau hana, a na lilo no hoi i mea hoopahaohao mai i ko ke kanaka mau noonoo, ka hiki ana iaia ke hoolilo ae i ka pepa keokeo i kopaa, pepa ulaula i kope ono loa helu ekahi, owiliwiliia ka pepa a lilo i hua moa, a pela wale aku a makena wale. Akamai aku akamai mai ke anaina i kana mau hana. Piha hauoli maoli no na poe i akoakoa ae ia po, a pela mai no hoi i kahi mau po mai. O ka po Poaono nei ka hope loa, a apopo holo no Hawaii, a mahope mai paha hoi o Maui.

-
Hana Maikai Ole.

                     He lono ka i loaa mai ia makou, i kahi mau la ka o na pule i hala, na hoao ilio la kekahi wahine kahuna e hanai i kekahi luahine ma'i me kekahi wa-hi luau i hoomoaia, a i ke ala ana mai o ka mea ma'i e ai, ua wehe ae la oia i ka wa-hi luau, a o ka mea mua loa i loaa iaia i keia wehe ana ae he enuhe loihi 4 iniha ka loa o waiho ana iloko ua mo'a. Pii ka manene iloko o ua luahine ma'i la a haalele, aole i ai. O Ane Kulani ka inoa o ka mea ma'i. He keu no hoi ke aloha ole ia kakou hoa kanaka. Ao mai i na hana hoopunipuni me ka hana pu mai i ka hana ino. Hilahila ole!

-

                     Ua huli hoi mai nei mai ka lakou huakai makaikai aku nei i ka Lua-o-Pele na hoa o ka Aha Kuhina o Kuinilani ma ke Kinau o ka Poalima nei. I ka po iho i haawiia ae ai he paina ma ka Hotele Hawaii no lakou, a o ke Komisina Beritania ko lakou hoaai hanohano.

KELA A ME KEIA.
-

                     Hele i o Makapolena Ma no na Waina maikai loa, a lakou hoi e haawi nei no na kumukuai haahaa loa.
                     Koikoi ke kuaua o keia mau po i hala iho la.
                     I keia Poakahi ae ka Auseteralia e ku mai ai
                     Ua pau ko G C Keniona noho lawelawe hana ana ma ke Kuokoa namu i keia wa.
                     O ka Warimu ke ku mai ana i ka la 24 iho mai ka Akau a holo loa aku no na Panalaau Hema.
                     Ua paniku ae o M.E. Silva i kona halekuai lole ma alanui Nuuanu i ka Poakahi i hala, ma ke koi a Hakafila Ma.
                     E hoea mai ana ma ka la 7 o Feberuari ka mokumahu Gai Sen Maru me 645 mau limahana Kepani mai Iapana mai.
                     Nui ke kuaiia o na Buke Mele Lahui a ko makou Puuku, a ma ke kuike e loaa ai, he hapaha wale no.
                     He mau lio ua nalowale a hele auwana paha ko kekahi Pake mahi laiki o lalo o Waiahole, Koolaupoko, a e ikeia no kana hoolaha ke kilohi ae ma kahi wahi o keia helu.
                     O Umialii, ke kanaka i manaoia ai nana i pepehi ka Pake ma Hamakua i kela makahiki aku nei, ua hookuuia e ke kiure Hawaii ma ke kau mai nei o Hilo.
                     Iloko paha o eono pule e haalele mai ai ka Beninetona ia Honolulu nei, a me he la na kela wahi manuwa hana pauakaaka ka Adamu, e pani mai kona hakahaka.
                     Pamalo loa na keiki hoehoe waapa o ka uwapo iloko o keia mau la, a ke aneane aku la e waiho i ka hana i hele a walea a imi hou aku i wahi pono mawaho ae.
                     Ma ka home noho o kona kaikunane, R.P. Waipa, ua make iho la o Malie Waipa i ke 30 a keu o kona mau makahiki, i ka po Poaha iho la. Auwina la Poalima nei i kanuia ai.
                     Ua loaa aku he 40 mau tini opiuma iloko o na opeope o kekahi mau Pake e hoomaluia la ma Kahakaaulana ia Makawe i ka Poaha iho la. Ua paa na Pake i ka hopuia.
                     Ua hoolaunaia aku e Komisina Beritania Haoese na Kuhina o Kuinilani i ke awakea Poaono iho, imua o ke kuhina o ko na Aina E. Ma ke alo iho o Iolani Hale na koa a me ka puali puhiohe.
                     E ninau mau no ka Makapolena Ma mau ano Waina, a e loaa no ia oe ka mea maikai loa.
                     Ua ku mai i ka auwina la Poalima iho la ka Alameda mai Kapalakiko mai. Maluna ona i huli hoi mai ai o W.R. Kakela me kona ohana. Awakea Poaono nei i hala loa aku oia no na Panalaau Hema.
                     I kekahi mau Kepani e hele ana i ka lawaia mawaho ae o Mokuola, Hilo, ua kahuliia iho la ka waapa a piholo aku la hookahi a koe mai kekahi. He mau la mahope mai loaa aku la kona mau lolo aole nae kona kino. I kahi mau la keia o na pule i hala.
                     Ke ono i ka opu bipi, e hele ae no ia G.W. Kualaku. Aia kana hoolaha no kona wahi e loaa ai ma nei mua aku ma kahi wahi okoa ae o keia helu
                     E hele i kahi o Makapolena Ma no na Waina maikai. Oluolu ka lakou kuai ana a piha pono no hoi ke ana.
                     I ka po Poaha nei i awaiauluia ae ai o A.S. Humphreys, kekahi o na loio haole o ke kulanakauhale nei, me Misi Marie Afong, ma ka home o ka makuahine o ka wahine ma alanui Nuuanu. Na Rev. D.P. Birine i mare ia laua.
                     I nehinei i huli hoi mai ai ka hui keaka lio mai Wailuku mai ma ke Kalaudine. I keia po e wehe ai ilalo o Manana, Ewa, a i ka la apopo e kau aku ai ma ka Mikahala no Nawiliwili. I ka po Poakolu aku e hoikeike ai i Lihue.
                     He paani kinipopo besebolo ko uka o ka pa Kula Kamehameha i ka auwina la Poaono nei mawaena o ua hui Puuwai me Kamehameha, a ua lilo ke eo i ka inoa hope. Laukanaka no ke kahua o ke kula i na poe makaikai.
                     Apopo e kau aku ai ka Bana Aupuni no Hilo ma ke Kinau, a e haawi aha puhiohe ana malaila no elua paha pule, a mai laila mai no Wailuku, Paia, Kulaokamaomao a me Kahului, Maui, a e huli hoi mai ana ma ka pule hope o keia mahina.
                     Ua hopuia i ka Poakolu iho la kekahi poe kanaka no ka lawaia ana ma na wahi i papaia e ka Papa Ola, a ua hookolokolo nui ia i ka Poaha nei a hoopaiia he $1 pakahi me na koina Hookahi o ia poe he mea i mahuka mai ka mahiko mai o Kekaha, Kauai.
                     Ua haawi makana ae ke kula Sabati o Pauoa i kona mau alakai, oia o Mrs. Puaaloa, Waiaha Numela, a me P.K. Kaaiakamanu no ka hauoli Makahiki Hou. A mawaho ae o keia, ua makana pu aku la lakou i ka Ekalesia o Kawaiahao. Ea, eo no ia Pauoa.
                     Ua ae aku nei ka Pualikoa Kiai Lahui Hawaii o ka Repubalika, ma o ke Konela la, i ka aa mai nei a ko Kaleponi mau pualikoa "C" a me "G" o ka Regimana Ekahi e hookuku ki maka i Honolulu nei ma na la 8 a me 11 o Feberuari ae, no 200 i a ka mamao. Nawai ana la ka eo a lakou ke hiki mai ia la.
                     Wahi a kekahi lono i loaa mai i nehinei mai Kauai mai, i kahi mau la ka o ka pule i hala iho la, oiai kekahi Kepani e hana ana maloko o ka hale wiliko o Makaweli ma kahi kokoke i ka nau, aia hoi, ua lilo aku la kekahi hapa o kona kino iloko o ka nau a koe mai kekahi. He ku ka ka manaonao ke nana aku.
                     Aia paha ke hanaia mai la kela hoopii koi poho a kela poe haole ekolu i kipakuia ai e keia Aupuni he makahiki i hala ae, iloko no o na la oehuehu, e kue ana i ka Hui Mokumahu Kanada-Auseteralia, ma Vitoria, Beritania Kolumebia. Ua loheia mai nei o C.W. Akepoka kekahi loio o ua poe la a ua hala aku oia ilaila. Naauao no ke kikoo nui ana ae iaia, no ka mea, aohe mea e aku i oi aku ka ike a me ka maopopo i na mea i hanaia maanei iloko o ia mau la e like la me ia.
                     Aole hookahi keiki o ka Bana Lahui i huli hoi mai ma ka Alameda e like me ka hoolaha a kekahi o na nupepa o ia ahiahi Aia no lakou ke hele la imua, a o Wile Aileti ka mea i hoi mai la a Kapalakiko, a hoi mai no Hawaii nei.
                     Ua pai a pai na heluia balota o na moho luna senatoa o ka mokupuni o Hawaii ma keia koho ana mai nei, a ua komo iho nei ka hoopii a Linekona imua o ka Aha Kiekie ma o kona man loio la, e hoohalahala ana i ka pono ole o ka helu ana o na balota ma ka apana o Honolulu, Hamakua Eia ka hana imua o ka Aha i keia wa a aole i maopowo ka hopena.
                     Elua mau Pake i hoopaiia mai nei ma ke kau kiure o Hilo, no ko laua lawe kolohe ana he aneane $200 ma ke gula me 90 ke neta ma ke dala keokeo, na kekahi wahine Kepani hana o H. C. Aukina. Ua komo aku hookahi o laua iloko o ka hale noho a lawe mai la i ka pahu me ke ku kiai o kekahi mawaho, weheia ae la a hemo a lawe ae la i ko laua makemake me ka ike ole ia. Ua hoohuoi wale ia no laua a hopuia ai a hoopaiia he olua makahiki hoopaahao ma ka hana oolea.
                     E nana ae i ka Makapolena Ma hoolaha ma keia helu e pili ana i na Waina Kaleponi ma na kumukuai i hoemi loa ia.
                     I ka po Poalua iho la i haawi ae ai o J.K. Prendergast (Kapamawaho) he paina hauoli no ka piha ana o hookahi makahiki o kana opuu kaikamahine, mauka o Kapalama. He opuu a he lei ia i hanauia oiai oia e paa ana ma Kawa mamuli o na hana limanui a ke Aupuni oehaa o lakou nei. Ma ka po Poaha mai hoi o R.W. Wilikoki i haawi ai i paina la hanau no kana keikikane no ka piha ana o ka ekolu makahiki iaia mawaho o ke alanui Kinau. Ua nui no na poe i hiki ae ma ia mau paina.
                     O ka Poaono nei ka la hoomanao o na poe Geremania a pau ka la hoi i kuahauaia ai e ka Moi Uilama I o Perusia e lilo laua i mau aupuni huiia me Geremania, ma Vaseile, Farani, mahope iho o kela kaua ana mawaena o Perusia a me Farani, a o ka piha ana iho la ia o na makahiki he 25 o ka hookumuia ana o ka Emepaea. Ua hoomanao ia keia la o na poe Geremania ma Honolulu nei me na hoowehiwehi ana i ko lakou mau hale me na hae Geremania, hulahula ma ka Paka Kuokoa i ka hoa 2 o ka auwina la, paina ma ka Hotele Hawaii, a pela aku.

-
Opu Bipi! Opu Bipi!!

                     Aole ko'u pakaukau kuai opu bipi makai o ka Makeke Hou, aka, aia no ia i nei wa ma Alanui Maunakea, makai aku o ka Huina-a-Kale, ma kekahi keena ma ka aoao ma Ewa e kokoke ana i ke Alanui Moiwahine, i ke kikee ana maluna ae e huli aku ai i Ulakoheo.
G.W. KUALAKU.

ian 20-4pl.
-
Mau Lio Nalowale a Hele
Auwana Paha.

                     Elua mau Lio i nalowale a ua hele auwana wale aku no paha mai ko'u kula aku, Hookahi Lio Lokia kane, ua kuniia m ka a-i, lae keokeo; Hookahi Lio Eleele wahine, ua kuniia ma ka uha hema hope, he kiko keokeo ma ka lae. O ka mea e loaa ai a hoihoi ae ma ko'u wahi, e loaa no he uku makana kupono, a ina hoi ma Honolulu, e lawe ae ia Mr. Ho Fona, o ka Hale Nupepa Pake, Helu 341, Alanui Moi.
WONG YOU.
Waiahole, Koolau, Ianuari 13, 1896.

ian 20-4pl.