Ka Makaainana, Volume IV, Number 25, 16 December 1895 — Page 4
4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 16, 1895.
KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
W.H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
F.J. TESTA (Hoke),
Puuku.
Me ka puuku wale no na hookaa dala kua, aole i kahi mea e ae.
KEENA. Helu 327, Alanui Moi, kokoke i Aanui Konia.
-
UKU O KA NUPEPA.
No Hookahi Kope - $.10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .75
No Eono Malama - - 1.25
Ina e hookaa mua ia peneia ka uku:
No Ekolu Malama - $.50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00
UKU O NA LUNA NUPEPA.
5 Inoa - - - .15
10 Inoa - - - .20
Maluna aku o 10 Inoa - .25
-
POAKAHI, DEKEMABA 16, 1895.
-
WAHI a ka oleloia, - "o na poe maikai ke make opiopio." Ina pela io, alaila, e make koke aku ana paha hoi keia "Aupuni oi aku o ka maikai a Hawaii nei i ike ai" iloko o kona opiopio, no ke kumu he "maikai" a he "hemolele."
-
KE makemake kakou e kuai i na waiwai, o na ano a pau, he mea pono e haawi aku kakou i ko kakou noonoo a hilinai ana i na hale i lawelawe loihi i ka oihana kalepa maanei, a oi loa aku hoi, i ko kakou poe hoa'loha o ka poai kalaiaina hookahi. Aole paha hoi ia he mea hewa, aka, he kokua ana aku hoi ia o kahi i kahi.
-
PEHEA hoi ka manao no na poe pio kalaiaina kakaikahi i koe e paa nei? Ke kokoke mai nei ka la hoomanao no ka hanau ana o ka Hoola o ke ao nei, a ua pono hoi e hoomanaoia ka Mea i molia Iaia iho no na mamo a kanaka i kohu pono ai hoi ka makia o ka aina nei. E hewa anei hoi ke hooko io mai ke Aupuni ia hana maikai ma ia la oi loa aku o ke kilakila ma ke ao nei, "he malu ma ka honua, he aloha i kanaka?" Ina he aloha io, hoikeia ae, oiai, aohe ia he mea e hilahila ai, aka, he hanohano ia.
-
AOHE o makou imi aku i na hoolaha, aka, o na hoolaha ia e huli mai nei ia makou. Ma ia paha hoi i akaka ai ka hilinaiia a me ke kulana alakai o KA MAKAAINANA nei iwaena o ka lahui. Ua loaa mai na hoolaha ma na uku a makou i koi aku ai, aole hoi ma ka hoemi ino loa ia e like la me ka na hoa e ae, he kuu loa no i ka make. Ke ae ole ia mai no ka makou koi, ua hiki no, lawe aku no i kahi e, oiai, ua kuokoa no makou no makou iho me ka hoemi ole. He kumu hoike oiaio loa keia o ka ikeia mai o ko KA MAKAAINANA nei kulana.
MAU MAKANA HIWAHIWA.
-
Ekolu makana hiwahiwa a ka nupepa oili malama Ka Hawaiiana (The Hawaiian) i hoolaha ae ma kona helu hope iho nei o Novemaba. O ka mua, he $500, no ka loaa o ka mea a poe paha na lakou i hamo o F. Godefere i ke ka, aia nae ka ukuia a ku imua o ka Aha Apana. Mahalo a nui i keia hana maikai a nei nupepa. Auwe no ka hoi, he keu a ko ke Aupuni hilahila ole.
-
Oiai, aohe no he wahi mea iki a ke Aupuni i hana ae no ua hihia la, a oiai no hoi, ua hoikeia aku no na poe na lakou kela hana ekaeka hilahila ole; nolaila, ua manaoia he poe i pili pono loa i ke Aupuni na poe no lakou na lima i hawahawa, o ia ke kumu o ka onioni ole ae a moe malie loa. Eia nae, na kaa ae la ka haawi makana mua i neia nupepa. Aia a he Pake ka i pepehiia, a i ole ia, he bipi kumulau i okiia ke alelo e kahi hiena, wikiwiki loa ka Ilamuku e hoolaha ae i makana. Hilahila ole!
-
A o ka lua iho hoi o na makana, he $250, e haawiia i ke kauka e hiki ana ke hoike pololei ae i ke ano o ka ma'i i holapu iho nei, i kapaia iho nei e na kauka holona o ka Papa Ola he ma'i kolera o Asia E kakauia na hoike a na kauka a pau e makemake ana e loaa kela makana a hoouna ae ma ke keena o ua nupepa la, a na ia nupepa hoi e hoouna aku i kekahi kauka o Kikako, Amerika Hopuia, a o kana hoike e apono mai ana, i ka mea nana ia hoike e loaa ai kela makana. Eia hou no ua hilahila ole o ke Aupuni.
-
Ma ka makou hoomaopopo iho he nana kupono nei na ka Papa Ola, a na ia oihana hoi o ke Aupuni e lawelawe aku i na keehina mua e maopopo ai ka oiaio o ia mea, mamua ae hoi o ka hilinai wale ana no i na holona na lakou i luku iho i kekahi poe o ka lahui. A o ke kaa ana hoi a na kekahi nupepa e hapai ae ia hana maikai ma ka haawi ma kana ana, he hoohoka maopopo ana aku no, ia i keia au a ka hemolele i noho haakei ai. O ia nae paha hoi, o keia "ke Aupuni oi loa o ka maikai" Hilahila ole!!
-
He $50 ke kolu o na makana, no kekahi manao e pale ana i na mikanele, no ka lakou mau hana maikai, a mai na lepo hoi i hapalaia aku ia lakou a i uhiia iho hoi maluna o lakou. E kakauia nae hoi ua manao la o kekahi ewe a na mikanele, mai ke kuakahi, kualua a kuakolu. O ka manao o aponoia ana e ka lunahooponopono o ia nupepa a hoopukaia ma ka helu mua loa o ua nupepa la mahope koke iho o ka loaa ana aku o ua manao pale la, lilo iaia ka makana. Nolaila, eia hou no ua puu e hilahila ai na ewe a me na mamo e ai haaheo nei i ka momona o ka aina.
-
Iwaena o ia auna o na poe hemolele, owai ana la ka mea hookahi e aa ae ana? Ke ole makou e kuhihewa, e pau nui ana no i ka pee iloko o na poopoo, a no lakou hoi makou e olelo ae ai, ke huhewa ole hoi makou ma ke koho ana, e noke wale no i ka vaniki ae, aole loa e nalo ana. Hilahila ole!!!
-
KA NINAU HOOHUIAINA.
-
Ma na lono i loaa mai nei, aohe i akaka loa ka oili ae o keia ninau imua o ka Ahaolelo o Amerika Huipuia i noho mai la i ka la 2 nei. He mea waiwai ole no paha hoi no makou ke kualehelehe aku no nei ninau, no ka mea, e kala kahiko no i make ai a ua lilo hoi i maunu e ino ai o "ka i'a a Umiamaka, he okea o loko." Eia nae, o ka pouhana ia o keia Aupuni oehaa e ku nei, aole loa nae hoi i hilinaiia ko lakou nei ma ae ake io ia manao, no ka mea, ke hoohuiia me Amerika Huipuia, pau a pau loa na mahiko i ka poino a me ko lakou nele loa no hoi i ka ikeia mai ma ka hooponopono kalaiaina ana o keia aina.
Ua hilinaiia, a o ka kakou hoi ia e nana aku ai, e okomoia ae ana no keia ninau imua o ka Hale o na Lunamakaainana o Amerika Huipuia, a ua manaoia no hoi e hooholoia ana ka hoohui aku ia Hawaii nei, no ka mea. he poe Repubalika ka hapanui loa iloko o ia mahele kau kanawai. O ka kakou nae hoi e ninau ai, - o ka pahuhopu anei ia e ko ai na iini lapuwale o keia poe hilahila ole o kakou nei e noi hoomano nei? Aole; eia aku no ua mana hou, a ua hilinaila ilaila aku ia ninau palaueka, "maloo na iwi o Hua i ka la." Ua manaoia a ua hilinaiia no hoi aole ia mahele e ae ana, no ka mea, na ia mahele ke ao ana e hooko ai ka Peresidena, a he poe Demokarata ka hapanui. O kekahi kumu nui no paha hoi e ko ole ai o ko lakou nei ma ae iini hoopalaimaka, ua nui no na hana kuloko o ia aupuni e hoomaopopo ai nona iho me ka nana ole ae hoi ia hai a i ko hai pono a hana paha.
E like no hoi me ka makou i hoaiai mua ai, aia no ko ka Peresidena hilinai ana maluna o "ka lahui Hawaii," a me he la o ka Aha Senate pu no kahi ma ia manao hookahi. He mea oiaio loa aia wale no ka loaa o ka hoohuiaina a na ka lahui kumu ka ui aku. A ina no hoi kakou e hoohoa ae ana imua o ka pahu balota, he mea oiaio loa aole no e ko ana ia manao, ina no "e hele ka wai a hele pu no me ka ala." Ua oi loa aku ke aloha aina iloko o ka lahui oiwi mamua ae o na waiwai popo wale o keia ao. O ka makou wahi ao wale no, - e mau no ke kupaa a me ka lokahi ana, alaila, mau no kakou, paa ka aina, a he hiolo wale mai no ko na poe makau a hohe wale e makemake nei e haawi wale i ka mea i loaa kuleana ole ai ia lakou. Ua oleloia aia i ka mea ahonui ma ke kakali ana ke eo, a me he la pela ana no ka mea e loaa mai ana i keia lahui hoomanawanui launa ole mai me ke kaniuhu ole.
-
"MALOO NA IWI I KA LA."
-
Ia makou hoi i hoopuka aku ai i na mea pili moolelo o pili ana i ka haalele o ke Aliiaimoku i ka nohoalii, ua walawala mai ka makamaka Aloha Aina a olelo mai la i ka waiwai ole o ka makou hoopuka ana ia mau mea, no ka mea, ua loihi ko kowa i kaa mahope. A heaha hoi ka kakou e ike nei nona i nei wa? Eia ke hoopukaia nei ma kona mau kolamu na mea i oi aku ko kaa hope loa, a ua pau kahiko no hoi ia makou a me ka Hawaii Holomua i moe loa i ka hoopukaia. Kupaianaha no paha hoi na olelo o ka hoi hou mai no a nanali.
-
Mai manaoia mai he makemake hoonauluulu a imiapa wale aku no nei a makou i ka makamaka. Aole loa pela, aka, he hoomanao keia no kana i kipehi mai ai ia makou. Ka i no paha e hemolele loa ana, a i ko mua wale no la hoi o nana ai, eia no ka hoi oia no kahi e pelu hou ana i ko hope. Ua pakui ka lahui i na mea o ka Komisina Balauna hoike waiwai nui no ko Hawaii nei pono, i hoomaopopo ole ia mai hoi o na poe kalaiaina poholalo o Amerika Huipuia. Aia no ka waiwai o ia hoike ano nui a unuhiia a pai buke aku.
-
O ke akaku o na mokukuna hali opiuma a hoopae lako kaua paha i ike ole ia ka na mokukaua Eleu a me Hawaii o ke Aupuni i noke iho nei i ke "alualu wai liula" i na la i hala iho la, a he niuhi o kaiuli ka mea i loaa a hoihoi mai. Ina paha hoi o ka hee ka i'a i loaa, ina la ua haukae i kukaeweka, aohe paumaele