Ka Makaainana, Volume IV, Number 25, 16 December 1895 — Page 2
2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 16, 1895.
NA PALAPALA
[Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai.]
-
Ua Kapaeia ka Oiaio.
(Hoomauia.)
O ka olelo a ke Akua, ua kakauia maluna o na ili hipa a me na papa pohaku, a pela i kapa aku ai na poe o ke au kahiko o papa hulihonua, a he Baibala hoi i keia wa. Na na poe o ka walewale hookumu honua i hoohuiia e Makalii iloko o ka hohonu o ka wai, he mea pipili paha ia e like me ke kepau ulu a me ka papala na mea hoopaa honua i ole e nakele a hakahaka a hiolo, o ia ka mea kokua nui i ko ke Akua hana ana i ka honua. Iloko o ka mana o ke Akua, ua kauoha ae la la i Kona mana e hoala i ka honua mai ka wai mai, a ua hanaia pela. Hoohuki ae la ke Akua, o Kane i ka ma kani mai loko mai o na nalu a me na ale, a houluulu ae la ia lakou a lilo i mea ikaika, a hoonoho aku la ia mau mea ma na kihi eha o ka lani, a kauoha aku la ia lakou e paa mau mai i ka honua. Puhi ae la ka makani ikaika maluna o ka honua a lawe aku la i ke ehukai a lilo i mau ao eleele a poha maila ke ahi mai loko mai o ke ao, a kapa ae la ke akua ia mea o ka uwila, a kauoha ae la ke akua, o Kane, e mau ia mau mea, a haawi aku la oia ia mea ia Kauwilanuimakehaikalani, o kekahi ia o na poo aumakua kiekie a kaulana, a o ka uwila i kani iho mahope o kana hele ana, kapa aku la ke akua ia mea o ka hekili, a hoonoho ke Akua i kekahi o Kona mana e malama ia mea, o ka inoa, oia o luna kiai Kanehekili, o Gaberiela ma ka olelo Hebera.
"Na ka ohana a pau au i lawe mai ai i mai ka aina o Aigupita mai." I mai la Oia, "O oukou wale no ka'u i ike ai mamua o na ohana e ae a pau o ka honua, e mau ana ia olelo a hiki i ka iho ana mai o ke kulanakauhale o Ierusalema Hou mai ka lani mai, he 12 puka komo o ua kulanakauhale la, no na ohana wale no a Aberahama, aole no na lahui e ae o ka honua."
Nolaila, mahea ka pilikana ana o na mikanele i ka oihana kahuna a me ka oihana kaula, a i ke Akua hoi, a lakou e hookohukohu nei i ke ao mai i i ka lahui? Olelo mai o Ioane, "Aole e hiki i kekahi ke lawelawe i keia nani nona iho ke ole e hookaawaleia mai e ke Akua e like me Aarona." Nolaila, he mea pono e hoike aku i ke kau wahi o ka moolelo kahiko, mai ke au mai o Kumulipo, ke kumu a me ka mole o ko ke Akua hana ana i ka lani a me ka honua a me ke kanaka a me na, mea a pau, ka poniia ana o ke kanaka i ka oi hana kahuna ma ka papa kilokilo, kakaolelo, kuhikuhi puuone, one, mamua aku o ke kai a ka hinalii, he ane like no me ke kau wahi o ka Palapala Hemolele. No ka. mea, mamua aku o Karisto aole baibala, ua kakauia ka hanaia ana o ka honua a me na mea a pau maluna o ka ili holoholona, a me na papa pohaku, pela i kapaia ai he papa hulihonua, a he Baibala hoi i keia wa.
Na na poe kakauolelo i kakau na olelo a ke Akua a kakou e heluhelu nei ma ka Baibala, a na na papa kakaolelo o ke au kahiko i kakau ka olelo a ke Akua a me ka hanaia ana o ka lani a me ka honua, ma ka papa hulihonu, o ia ko lakou baibala ia wa. Nolaila, ua like a like, a pai a pai.
E nana akahele i ka moolelo Hawaii, a me kekahi mau mea i laweia mai no ka Baibala, no ka mea, mai ka moolelo Hawaii aku na hooponopono ana o na hopuna olelo a me na manao pili i na hana o he au kahiko, mai ke au mai o Kaneluhonua ke kane, a me Hinaanaia ka wahine, pela ka hoike a ka moolelo Hawaii. A o Adamu ke kane, o Eva ka wahine, wahi a ka Baibala.
(Aole i pau.)
-
Mamalahoe Kanawai.
[Hoomauia.]
Ua hemo ae la hoi ka wawae o Paiea, a o ia no kona wa i lalau iho ai i kekahi pohaku ala nui e waiho kokoke mai ana malaila, a nou aku la e like me ka ikaika i loaa iaia. I ka wa a keia pohaku a Paiea i lele aku ai, ua hele aku la a pa iluna o kekahi ahua a wahi pu ia ka pahoehoe, a pa aku la i kekahi mau kumu noni elua a hina ilalo, loaa aku la he ekolu kumu puhala a pahu aku la ilalo, lele loa aku la ka pohaku a pa i kekahi kumu ohia kumakua a pau iho la ka ikaika lele ma ia wahi.
Ma keia wahi ua hoi hou aku la o Paiea hiki i kai o Papai, a kipa aku la i ka hale o Kamokuiki, he kahuna, a ike mai la oia i ke kahe aku o ke koko ma ke poo o Paiea, a pane mai la: "E Kalani e, heleawai hoi ka wai ulaula!" "Ae," wahi a Paiea. "Maloko, e hana kaua i ko poo a ola, alaila, hoi." Pane aku la o Paiea, "Aole au e make a hiki au i Hilo." Olelo aku la o Kamokuiki: "Aole ia he olelo e Kalani, eia ka olelo, ianei no ka wai ulaula waiho iho, a hoi aku ke alii me ka lanakila." Ae aku la o Paiea, a oia ka wa o Kamokuiki i kuu aku ai i ka pule a hiki i ka wa i hookui hou ai ka iwi o ke poo a hoi e like me ka mau. A o ia ka wa i hoauauia ai o Paiea i ka olena, oia hoi ke kai oleha, kai uweke, kai kala, (e kalakala, ana i na mea a pau e noho lanakila lakou o ia ka manao o ke kahuna, Kamokuiki.) A o ia no ka wa i pane aku ai o Kamokuiki, "Akahi no a kuu ka luhi ou, e Kalani, a ola hoi ka aina, a pau hoi na kaua ano nui au e ke akua e hoomanawanui ai, oiai, ua eha oe a e maluhia ana ka aina, a loaa hoi kou kanawai."
Aole nae he noonoo nui o Paiea no ia mea, o kana mea noonoo nui o ia ka ialoa o ka hale o ke akua, a o ia kana i ninau iho ai ia Kamokuiki i kahi e loaa ai o ka ialoa, oia hoi, ke kanaka, a oia ka Kamokuiki i pane mai ai: "Aia no ka ialoa iluna o ke koa (waa koa) au e Kalani i kalai ai, aia no ilaila e loaa ai." "Aia mahea, a owai o lakou ka ialoa?" wahi a Paiea i ninau aku ai. "Aia ma ka manu o mua, i ka lae o ka i'a, aia ilaila o Lualualei, ka mea nana ka hoe kuehu lua, kuehu kauna, e kipaku mai ana i ka waa e holo e." Ninau aku la o Paiea, "Heaha ke ano nui o ia mea au e olelo mai nei, kuehu lua, kuehu kauna, e kipaku mai-la i ka waa e holo e?" "He hoike kana mau mapuna hoe no na poe o ka aina e ike aku ai aia o Kalani iluna o kela waa, o ia ka loina o ia ano," wahi a Kamokuiki "Pehea ka pono?" wahi a Paiea. Pane mai ke kahuna: "Imua oia o kou alo, a hoonee aku na poe e ae imua, a pela auanei e loaa ai ka ialoa o ka hale ou, e ke akua." Ninau hou o Paiea: "Pehea auanei e lawa ai ko'u mau hoe waa eono ina e ialoaia ana kekahi o lakou?" I mai ke kahuna: "O Kalani kekahi hoe waa, a o ke kahuna, oia ka hookele waa." A o keia ka panina o ka laua mau olelo.
Ma keia hahauia ana o Paiea i ka hoe i kapaia ai oia o Aamakualenalena, o ke ano o ia, ua holo ka make mai iaia aku, a ke paa nei ia inoa a hiki i keia la, Aamakualenalena, oia hoi, o Paia-kualenalena.
Ua hoi aku la o Paiea a hiki i kau lana a waa a olelo aku la ia Lualualei, "O oe ma kahi o Kuwalawala, a oia hoi ma kou wahi." "Ae," wahi a Lualualei, me kona manao mua ole he make keia nona. A i ka wa i makaukau ai o ka waa no ka holo, kahea mai la o Paiea ia Kamokuiki, ke kahuna, e kau kau pu aku iluna o ka waa i hookele no lakou, oiai ka Ulumano e pa mai ana me ka ikaika, a o ia no ka wa o Kamokuiki i kau aku ai a noho iho la ma ka moo loa o ka waa, oia hoi, ka manu o hope, a hoomaka aku la e holo. A o ia ka manawa o Paiea i olelo aku ai i na hoe waa, "Aole mea o oukou e nana i hone nei, a o ka mea e nana ana i hope nei, e make no oia ia'u."
Ua holo aku la ka waa a hiki mawaho o Paukupahu, ia manawa i hopu aku ai o Paiea ia Lualualei a uhaki pu ia ae la, a make iho la. Owillia ae la ke kino o Lualualei iloko o ka ahupahau, kauia iluna o ke ahi o ka waa (o ia kahi kapu o na alii) Ua hoi ae la ka waa a pae ma ke one o Keawaula, (he wahi one ia e pili ana me ke ana o Haakua, ma ka aoao hikina aku o ka nuku muliwai o Wailuku,) a malaila i hapaiia aku ai o Lualualei a kau iluna o ka lele, o ia hoi ka heiau o Kahaleioleole a loaa ai hoi ke kanaka o ke kapu heiau o ka hale o ke akua.
Aole i kukalaia ke kanawai e oleloia nei he "Mamalahoa" i kueia hoi e "Mamalahoe," aka, he manawa loihi mahope iho, oia hoi, he ekolu anahulu, akahi no a haupu ae o Paiea he olelo ka i kauohaia iaia e ke kahuna, Kamokuiki, no kona kahawai laahia Aka, aole i pau kana hana, o ia hoi ke kapu heiau elua ma Laupahoehoe, Hilo Akau.
(Aole i pau.)
-
Ua pau ke kau kiure o Lahaina, a ua huli hoi mai o Lunakanawai Kaapuni Makuna a me na hoa o ka papa loio i ka La Pule i hala.
Kakahiaka nui o ka Poaha iho la i kapalulu mai ai i Kou nei ka Alameda mai na Panalaau Hema a i ka auwina la no o ia la i au loa aku ai no Kapalakiko.
-
Waiwai Hou
Waiwai Hou!
Ma ka Halekuai o
SING LOY,
[SINI LOI.]
51 & 53 Alanui Moi, - Honolulu.
-
Na Lole o na Ano a Pau.
Na Palule Keokeo o na Kane o na Ano a Pau,
Na Palemai Huluhulu o na Kane a me ko na Keikikane,
A pela aku, a pela aku, a makena wale.
-
He nui wale aku o na waiwai like ole hiki ole ke helupapa aku. E naue mai a e ikemaka no oukou iho.
nov 25-mp
-
HALEKUAI LAHUI KALAHIKI.
Helu 405, Alanui Moi, ma Waikiki aku o Alanui Nuuanu, ma ka aoao mauka, ke keena mua o ka "Hawaii Holomua."
Ma ia halekuai o na oiwi e loaa ai na anoi a me na paihi o na ano hou loa, e laa
Na Kalakoa, Na Keokeo,
Na Makalena, Na Kinamu,
Na Huluhulu, Na Lihilihi,
Na Kamaa o na Kane, Wahine me Keiki, a pela aku.
Oluolu no ke kuai ana. Aohe hewa ke kipa mai e ikemaka, a aohe no hoi he kunukunuia no ka hoikeike ana i na mea kuai.
M. PALAU, Luna Nui.
ok 14-tf
-
Waihona Buke Hawaii.
E loaa no na buke ma ka olelo makuahine no ke kuai ma ke keena o ko makou Puuku. Penei iho kekahi o ia mau buke:
Laieikawai - - - $1 00
Gaberiela Lenoa - - - 75
R.W. Wilikoki - - - - 50
Hookahuli Aupuni o 1895 - 50
a pela aku, a pela aku.
O na buke e ae no hoi kekahi, e laa na buke kanawai, a me kahi mau ano e ae, ke ninau pololei ia mai ia
F.J. TEST (Hoke),
ok 28-tf 327 Alanui Moi.