Ka Makaainana, Volume IV, Number 22, 25 Nowemapa 1895 — NA PALAPALA [ARTICLE]

NA PALAPALA

l'Aole mahma ilio o makou ke koitoi o na.hala a me na howa no na manao i hoopukaia malalo o keia ?>oo, ;ika aia no nialuna iho o ua poe 113 lakou i inai.l

Ua Kapaeia ka Oiaio. [Hoomauia,] , Aole paliu he lahui mahilo iho 0 ka Ja ake Akua i hana ai ui;• i kinohi mai e like me f: < l.il-ui Hawaii, ka ui maoli n >. Uh hiki ke hoohalike ae. nie n i ;iwi .opi ka pokma o uka o 01 i?., a uu. ka paa mla mai kiuohi loa uu.i o ka hoaua. E m.na kako.u i na laliui o a ine ua lahui o •. ka aiouna PaUipika i-hiki mai iaaei, ht j :iha ke kohu ke nu īa aku, upepe ua ihu, uuoui na papalina, alohilohi na maka, a pela aku. Aole au i manao e hoino wale aku ia lakou, {ikfi, pebea la e hiki ai i ka mea kakau ke kapae ae, c>iai ; 0 ia mnoli no ka mea oiaio. Peheā la keia au, ke au a Alapaki e painuu nei ika uani, i ka hemolele. Ma ka naaa aua i iia wali ine Jio wai i, he nani n O, aka, eia ke kina nui, eia no ke hahai nei ka eleao mahope 0 mau kua i na wa a pati, no ka.moa, ua lilo ka ma'i ahu lau hc- lepera no ka lahui FTawoii, ka ma'i nana e hoomailo nei i na Hawaii, naaa i hoolilo i ka ui a me ke onaona o na wahine Hawaii i poe.upepe a uhekeheke na pāpali'na e like lon la m* na wahine Kepani ke luina tku Ua lilo maoli ka ma'i lepera i akua lapu ina mikanele, ake kahea aēi me ka leo nui, e kiola, e kiola ko'ke i na H>jwaii 1 Kalawao, mai na poe i lo*a i ka ma'i a na>poē 1 loi?a ole i ka ma'i (hophuoi); ; e ole'o ana me na waimaka ina e lohi ke kiola ana i na Hawaii, alaila, e loaa auanei makou ame ka makou mau keiki'i ka ma'i Pake. 0 ka helu ekahi o ke kiekie o k$ kuhihewa 0 ka haiolelo a Alapaki, i ka olelo ana fhd he nui 11 a pomaikai o ksia lahui i na makua o lakou 0 kekahi haawiua pomaikai paha keia a lakou e kaeaa nei i ka nui o na I v'*w - pomaikai i haawiia i na H»wāii. Hele pela. Aia ke koena aku o keia wahi ma kahi e olelo aua, f< Na haua 0 ke au hou.'* aia malaila e hoike pau ia aku ai ua moolelo i malamaia ai ke au hooponopono a na mikanele i ke aupuni, rpai ko lakou lawe ana i ke poo 0 ka mana hooko a hiki i keia wa.

Na laau kiai o ke au kahiko, o ia na laau kiai no ko īakon mau bla kino, o ia kekf»hi mahele nui o ke au kahiko a ko ka> kou mau £upuna i pu!am v nui ai ko lakou naauao nuī O na laau kiai e pulama mai ana i ko lakou mau ola kino, oih hoi, ka oihana lapaau } a me nā pono a me na pomaikai e ae he nui wale. Ua kapa aku lakou ia mea he papa hulihonun, aia maluoa o ks papa hulihouna e kn-

kulu īho jii aa ike kilukilo, na kuhikuhi-pauoiīe, na kakaolelo, a ua ka pnpa huliliouua e kuhi kuhi na ike o keia poe a ahuwale ka paa iluua a me na rnea malalo ae o ku honua, aole be haua wale akn e like uio ko ktia au Na ka papa hulihouua i -o.kioki a liibi ua *ina a knpaia '>ku he mokn, he ahupuaa, kalanu, ili, a peK a<u. 0 ia p iha i? ° p'inau') ia'.'wa, 110 ka mea,. o u;t poe aua aina o keia w •, a"lo e hiki ia lakou ke hoo h>li ar i ka ihu o ka lakou ohe e kue oku i ua kuhikuhi a kapapa hulihonua i kila ai a paa lo:.i [Ja liio ka papa hulihonua oke au k?>hiko, i aia'iai no n» poe o keia w». 0 ka papa huiihonua, he mana piha konn tna na ano 3 pau, ua hiki loa i keia papa ke hoike mai i na ouli oka 1 ani amj 11 a mea e hoea mai ana malmao ka pfipa hulihonua. ona hooponopono ana-o ko la kou noho lahui ana, no loko mai <} ka papa huliho^iua^ka oihat)a lapuau. ahe nui aku ua mahele 0 keia miihele oka papa hulihonua, Penei ka mahele aua o ka lepanu an?) i ka ma'i oke kanakā: 0 kela_ 0 keia aao ina'i,

oia hoi, na mn'i kumii oka laHui, i hoikeia mai. e ka papa fculihonua, a lakou i kapa aku ai 1 na ino>i pakfihi, Papaku, Neheku, Kaikialamea, Poukah:, Ke kalawa, Noeikn, Kuhonn*, Ho akaku, ame Hoakalei Haika-la^

O keia. na ma'i kama i hoikeia mai e ka papa hnUhonuA, hanau ke kanaka, han«u ka aina, hanau ria holoholona, hanan na'i'a, hanau ka un, hanau keia mau ma'i. Ua pili no keia mau "ia'i ina mea kino ola a pau. Una poe i aoia i ka oihana kilokilo a me ka oihana kuhikuhi-puuone a kakaolelo, o lakou ka i lawa i na rnla alakai o ka oihana o ka papa halihonua, a he nui aku na poe malalo o lakou; oka ma'i oka lahui, ua hiki ke lapaauia toa kekahi ano e ae o ka iapa&u ana ika ma'i oka lahui olu, ka iahui a'.lau a niano a ''kini Kailua mano Raneohe/ > ka lapaau ana i ka aina, ulu na mea kanu o kels o keia āno, ka lapaau ana i ka niauu ame na holoholona o kela o keia ano piha-ka aina, ka lapaaia ana i na i'a o ke kai, o kela o keia ano, ai ke v kariaka, ai ka puaa, ai ka ilio a me ka popoki ā puu ka nuku; ka lapaau ana i ka ua (kane puaa), ekuia i ka pue iiWida, loj kalo, a psla aku, nui ka ua, ola m mm a pau, (Aole i pa« )