Ka Makaainana, Volume IV, Number 22, 25 Nowemapa 1895 — Page 7
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NO VEMABA 25 , 1895. 7
NA PALAPALA
[Aole maluna iho o makou ke koiko i o na hala a me na hewa no na man ao i hoopukaia malalo o keia poo , aka aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai .]
Ua Kapaeia ka Oiaio .
[Hoomauia.]
Aole paha he lahui malalo iho o ka la a ke Akua i hana ai mai kinohi inai e like me ka lahui Hawaii, ka ui maoli no. Ua hiki ke hoohalike ae me na iiwi ma ka polena o uka o Olaa, a me ka paa rula mai kinohi loa ma i o ka honua. E nana a e kakou i na lahui o Asia a me na lahui o ka moana Pakipika i hiki mai ianei, heaha ke kohu ke nana aku, upepe na ihu, nunui na papalina, alohilohi na maka, a pela aku. Aole au i manao e hoino wale aku ia lakou, aka, pehea la e hiki ai i ka mea kakau ke kapae ae, oiai, o ia maoli no ka mea oiaio. Pehea la keia au, ke au a Alapaki e painuu nei i ka nani, i ka hemolele. Ma ka nana ana i na wahine Hawaii, he nani no, aka, eia ke kina nui, eia no ke hahai nei ka eleao mahope o ko lakou mau kua i na wa a pau, no ka mea, ua lilo ka ma'i ahulau he lepera no ka lahui hawaii, ka ma'i nana e hoomailo nei i na Hawaii, nana i hoolilo i ka ui a me ke onaona o na wahine Hawaii i poe upepe a uhekeheke na papalina e like loa la me na wahine Kepani ke nana aku. Ua lilo maoli ka ma'i lepera i akua lapu i na mikanele, a ke kahea nei me ka leo nui, e kiola, e kiola koke i na kanaka Hawaii i Kalawao, mai na poe i loaa i ka ma'i a na poe i loaa ole i ka ma'i (hoohuoi); e olelo ana me na waimaka ina e lohi ke kiola ana i na Hawaii, alaila, e loaa auanei makou a me ka makou mau keiki i ka ma'i Pake.
O ka helu ekahi o ke kiekie o ke kuhihewa o ka haiolelo a Alapaki, i ka olelo kaena ana iho he nui na pomaikai o keia lahui i na makua o lakou O kekahi haawina pomaikai paha keia a lakou e kaena nei i ka nui o na pomaikai i haawiia i na Hawaii Hele pela. Aia ke koena aku o keia wahi ma kahi e olelo ana, "Na hana o ke au hou," aia malaila e hoike pau ia aku ai na moolelo i malamaia ai ke au hooponopono a n a mikanele i ke aupuni, mai ko lakou lawe ana i ke poo o ka mana hooko a hiki i keia wa.
Na laau kiai o ke au kahiko , o ia na laau kiai no ko lakou mau ola kino, o ia kekahi mahele nui o ke au kahiko a ko ka kou mau kupuna i pulama nui ai me ko lakou naauao nui. O na laau kiai e pulama mai ana i ko lakou mau ola kino, oia hoi, ka oihana lapaau , a me na pono a me na pomaikai e ae he nui wale. Ua kapa aku lakou ia mea he papa hulihonua, aia ma luna o ka papa hu lihonua e ku kulu iho ai na ike kilokilo, na kuhikuhi-puuone, na kakaolelo, a na ka papa hulihonua e kuhikuhi i na ike o keia poe a ahuwale ka paa iluna a me na mea malalo ae o ka honua, aole he hana wale aku e like me ko keia au. Na ka papahulihonua i okioki a liilii na aina a kapaia aku he moku, he ahupuaa, kalana, ili, a pela aku. O ia paha ko lakou panana ia wa, no ka mea, o na poe ana aina o keia wa, aole e hiki ia lakou ke hoololi ae i ka ihu o ka lakou ohe e kue aku i na kuhikuhi a ka papa hulihonua i kila ai a paa loa Ua lilo ka papa hulihonua o ke au kahiko, i alakai no na poe ike o keia wa. O ka papa hulihonua, he mana piha kona ma na ano a pau, ua hiki loa i keia papa k e hoike mai i na ouli o ka lani a me na mea e hoea mai ana maluna o ka papa hulihonua. O na hooponopono ana o ko lakou noho lahui ana, no loko mai o ka papa hulihonua, ka oihana lapaau, a he nui aku na mahele o keia mahele o ka papa hulihonua. Penei ka mahele ana o ka lapaau ana i ka ma'i o ke kanaka: O kela o keia ano ma'i, oia hoi, na ma'i kumu o ka lahui, i hoikeia m ai e ka papa hulihonua, a lakou i kapa aku ai i na inoa pakahi, Papaku, Neheku, Kaikialamea, Poukahi, Kekalawa, Noeiku, Kuhonua, Hoakaku, a me Hoakalei Haikala.
O keia na ma'i kumu i hoikeia mai e ka papa hulihonua, hanau ke kanaka, hanau ka aina, hanau na holoholona, hanau na i'a, hanau ka ua, hanau keia mau ma'i. Ua pili no keia mau ma'i i na mea kino ola a pau. O na poe i aoia i ka oihana kilokilo a me ka oihana kuhikuhi-puuone a kakauolelo, o lakou ka i lawa i na rula alakai o ka oihana o ka papa hulihonua, a he nui aku na poe malalo o lakou. O ka ma'i o ka lahui, ua hiki ke lapaauia ma kekahi ano e ae o ka lapaau ana i ka ma'i o ka lahui ulu, ka lahui a lau a mano a "kini Kailua mano Kaneohe," ka lapaau ana i ka aina, ulu na mea kanu o kela o keia ano, ka lapaau ana i ka mauu a me na holoholona o kela o keia ano piha ka aina, ka lapaau ana i na i'a o ke kai, o kela o keia ano, ai ke kanaka, ai ka puaa, ai ka ilio a me ka popoki a puu ka nuku; ka lapaau ana i ka ua (kane puaa), ekuia i ka pue uwala, loi kalo, a pela aku, nui ka ua, ola na mea a pau.
(Aole i pau)
I Mau La Haipule Hou .
M R. LUNAHOOPONOPONO:
Aloha:----Ke kahea hou aku nei au i ka lahui, ina ua hooko pono ia ka manao o na la ekolu i hala aenei o keia malama e hele nei, i hai aku ai au no ko kak ou pomaikai nui no ke ola kino, a me ke ola uhane. He mea oiaio, aole no e nele ana ka hana i koe. Ina hoi aole oukou ka lahui i hana iki no ke kumuhana o na la mua no ka hoi ana i ka mihi i ko kakou Akua kumu o Hawaii nei, a me ka uhaki kanawai, no ka mea, he lahui puni hoohiki keia, a ua nanaia ka olelo a kanaka Hawaii e ke Akua o Kaahumanu a me Kauikeaouli maluna iho o kakou, he make wale no i na mea a pau ma ke alo o ke kanaka Hawaii. O na lahui e komo mai nei mai ko na aina e mai i hoohiki ole ia e ko lakou moi, aole loa o lakou holo awiwi e like la me ka Hawaii. Aole loa he kuleana o ke kanaka hewa e aua ana i kona hewa imua o ke Akua nui o Hawaii nei e hooloheia mai ai, no ka mea, he lahui kipi keia i ko lakou Akua, kanaka me na alii. Nolaila, hiki mai na popilikia o na ano a pau loa, a e lilo loa aku ana ke ole ka lahui e maliu mai.
Aka hoi, ina ua hanaia ke kumuhana mua, alaila, e kohu auanei na la i koe, oia na la 25 26 27 . He mau la haipule ia no ka aoao aloha i ke Akua, aloha i ka aina a na kupuna i eha ai na ili i na kahua kaua lehulehu a Kamehameha I. O ka kakou kumuhana, e nonoi e hoihoi mai i ke aupuni kumu. Me keia leo kahea, mai hookunana me ka manao lalau a me ka lauwili, ilalo na kuli, a e hele a pau imua o ko kakou Akua nui, Nona mai ko kakou mau alii, a me na kapu o lakou. Nona mai ka ihiihi o lakou, a ua ike no na maka o kanaka Hawaii manao lalau. E hoi, e hoi, e kuu lahui, i ke alo o kou Akua Hoano, Nona mai keia ola ana.
Ua lawa, ua lawa, ua lawa keia hele auwana ana o ka lahui i na makahiki he 75. E hoi na koena alii i koe, a me ke koena o ka lahui Hawaii i ko kakou Akua Hoano loa, Nona ke kapu o ----e moe. Ilihia wale Oia ke hiki aku kakou na mamo i koe, me ka nana ole i na olelo hooiloilo a hookamani e hooio nei ma na nupepa a'u e ike nei. Nui ke akamai ma ka olelo, a ma ka hana ana, aole loa a hiki i keia mau la.
E hooko aku, i na la ekolu i koe, e like me na la mua.
Owau no ko oukou hoa luhi iloko o ka u,
E. W. PALAU.
Waikahalulu, Honolulu, Novemaba 19 , 1895.
Ua Makemakeia
Ma ka
HALE INU RAMA LUVERA
(o ka Hale Meli mamua ,)
Helu 91, Alanui Nuuanu .
5,000 Kanaka i na La a pau , no ka inu ana i ka
BIA KAULANA O KEOMOLEWA ,
Ua Hele a Huihui i ka Hau .
E DUADA & HARE.
Telepona 589. Pahu Leta 475.
ok t 280tf
J. K. KAHOOKANO .
LOIO a he Kokua ma ke Kanawai .
KEENA HANA: Alanui Kaahumanu
Honolulu. ian 8, '94 1mk
KAMAA! KAMAA!
O KANE, WAHINE, a me KEIKI,
Mai ke Kumukuai Haahaa Loa a ke Kiekie Loa. He mau WAIWAI HOU loa wale no o ke kulana Helu Ekahi .
O na launa kalepa me na Hawaii ia e konoia aku nei .
D. B. KAMIKA,
Luna Nui o ka Hui Kamaa o na Poe Hana.
Aia ma Alanui Papu , makai iho o ko N. S. Sachs' Halekuai .
iul 15 nov 11-mp
HALEKUAI LAHUI KALAHIKI.
Helu 405, Alanui Moi , ma Waikiki aku o Alanui Nuuanu , ma ka aoao mauka , ke keena mua o ka "Hawaii Holomua ."
Ma ia halekuai o na oiwi e loaa ai na anoi a me na paihi o na ano hou loa , e laa
Na Kalakoa , Na Keokoe ,
Na Makalena , Na Kinamu ,
Na Huluhulu , Na Lihilihi ,
Na Kamaa o na Kane, Wahine , me Keiki , a pela aku .
Oluolu no ke kuai ana . Aohe hewa ke kipa mai e ikemaka , a aohe no hoi he kunukunuia no ka hoikeike ana i na mea kuai .
M. PALAU, Luna Nui .
ok 14-tf
No ka Hoolimalima .
O ka hale ma Alanui Kalepa , i hoohanaia mamua e ka Hui Hoolaha Buletina Puka La. Ua hiki loa no o lalo ke maheleheleia i mau keena oihana , a pela aku .
E ninau ma ke keena o
WM. G. IRWIN & C. ,
iune 24 Kaupalenaia .
Waihona Buke Hawaii.
E loaa no na buke ma ka olelo makuahine no ke kuai ma ke keena o ko makou Puuku . Penei iho kekahi o ia mau b uke :
Laieikawai - - - $1 00
Gaberiela Lenoa - - - 75
R. W. Wilikoki - - - 50
Hookahuli Aupuni o 1895 - - - 50
a pela aku , a pela aku .
O na buke e ae no hoi kekahi , e laa n a buke kanawai , a me kahi mau ano e ae , ke ninau pololei ia mai ia
F. J. TESTA ( Hoke ) ,
ok 28- tf 327 Alanui Moi .
AINA PA-HALE NO KE KUAI .
Aia keia pa-hale ma Kapauhi , ma Waikiki iho o ka Hale Ahahui Opiopio Pake , he 3,120 kapuai-huinaha ka ili .
No na mea a pau e pili ana , e ninau ia
F J TESTA,
no v 11-mp 327 Alanui Moi .
MA CHU YEN,
Owau, o Mele , me ka oiaio , ke kahea aku nei au i o'u kini makamaka , mai ka hikina a ka la i Kumukahi a kolo welo i Lehua . He wahine au i loaa i ka ma'i ha-no no iwakalua makahiki, a na Kauka Makuini i lapaau a ola , he loea ma ka lapaau no ka Aina Pua . E kipa mai i ona la ma alanui Maunakea , helu 360. nov 4-4pl*
F. J. TESTA, ( Hoke ).
MEA OHI A KOI AIE
Mea Huli Moolelo Aina a Waiwai e ae paha. Mea Unuhi a Mahele Olelo Hawaii a Enelani paha.
Mea Hana Palapala Kanawai o na Ano a pau. Mea Kuai Mikini Humuhumu Lole.
Mea Hoolimalima a Hoolilo Aina
Mea Kuai Waiwai no ka Uku Komisina Haahaa.
Ua makaukau mau oia e lawelawe i na hana a pau e haawiia mai ana iaia. He kuike ka ru la.
E loaa no oia ma keia keena. apr 8-1mk