Ka Makaainana, Volume IV, Number 21, 18 Nowemapa 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

l/ft liapa ka olaio o ka hoike & ke Kuhiua Waiwai uo Okatol>a # i hooiaha wale ia uo iu& ka Hoku. oaa tula i uko ole ia, pelak-i hoike» ua hiki aku u i kekahi huiua dala uo ua uiala* una mai luuo a Okaioha iho la; eia nae, uole i hoikeia mai ia* kukou ka huiua dala u ua hila aie i uku ol« ia uiai lauuari u\ai a Moi, Ile kupaiauaha io no hoi paUa lakou uei uia ae !a, Ua hauaia mai uo kela i meu hoopula i ua uiaka o ka lehulehu» e ka pula ole uae hoi ka hewa.

Piipiikai kekahi poe i ka ike aua iho i keia hoike helu hooiauwili a ke Kuhiua W&iwai*

no fca mea, i-k i kū 6 nei he $81,000 a ni H ku no na bil» o lune i uku uie i» Ua olelo hoi kahi, —'-pehea ia i hiki a i i Kiih in a I) c i/j r, rj n & Ona B.iiiako Diimom) ke uku & oi aku mamu» o $31,0.00, iua he $327.36 wale no ku mea i ko« iloko o ka W&ihena?" O kn oīHko'o wnle no e olelo ; ; e, aole i p*u ka la o n a hanu iunu a ?

.15 iike paha hoi n>e ko leau h«nai ana i na t.M»'B9ni ks.)iika eiiuia uie eli<ua ouk'<>ido piilm/a ame elua i'? liilii, pt!« i'io \r boi kei« i hewu ei i nei f;u. Ao;e peha e lawa aua he eliina taulani ki-.i;f»ka elua o ua amanuna momona mai kona mau lokoia mai ma Moauhlua, aka, ua hoike a ua hooia ae nei hoi oia ua hiki iaia ke uku aku he $31,000 b keu mai loko «e o $327.36 ma ka aoao o 100,000 kanaka. Ea, ua eleu no. Ow&i ke olelo mai ana u« pau ka wa o na h&na mana ?

H-ehene ko Haki aka i ka hookui aiui o ke Kopatika i ka hope o na poepu h i o h e a me e ae o luna 1 ka pa laha. Ua puili- mai oi-a me kekahi hae A»r.eriky. Ka hoopßlaimaka no hoi. Malolo ka Eleu o ka hookele an>ia ka Aelimenila, Kuhina « Kapena Kini.

oka hua o ke ao ana .ma ka u waiccapuna o Punahou," ua ku o Ede Wudewada i ka hewa, o ka oleio hooholo ia a umi mai loko ae o umikuijiamalua poe maikai a oiaio. • Hewa'la, ika pao ana ī Ka hue»vai a Mele Ak-s.ii, a me ka elelo no kahi o k'a e mare laua. 0 ia. aae paha hoi, 130 ka "waimapuna o Punahou" no ia ano haaa. ,

No Wailuku 1 hou raai nei no ka lono no na hana ano apiki a ka Lnnakanawai Kaapuni' Oiai. aoh&keiki a J. Kalamā i make,. ua noi ae kana wahine s<kanemake e hooliloia oia i lunahooponopono waiwai. Ho mau kaikuahine ko ka mea i make, a ua kue laua' i keia noi. A mamuli uo o ke a'oa'o a K rt ]us, ua pakuiia a'e o Kale Kopa, a ua aponoia. I ka wa hea no la hoi © pau ai neia ano hana, lawe lawe bana lunakanawai a me ka law T elfiwe loio pu ~6ku no. Ua ku ae kaena a ke Kuokoa o lakou ka ke alakai iwaena o na uupepa oiwi a pau, no ka mea t ua kupaa lakou no ka pono a me ke Aupuni maikai, a ua ola uo ka hoi lakou,* Ae no l|ot paha, ua alakai io no } i 600 no ka pepa e paiia nei, a ua aneane hoi Ka Makaaixana nei e papakolu ia heluna. Xuti ke Kuokoa i olelo aē «a alakai lakou uia ua hoolaha

Aunu:ji, no ka mea, i ola no iakou ilailu, aole hoi i ko ka lehuiehu hiiiaai aku. . A o kekahi hoi, i oia lakou he hui waiv. ai ko lakou koo, o ia hoi ka Hui Kekake Hawaii. O k'ahi hoi oko lakou alakai, he ole ka ikeia. Eia inie, ua hiki ole m ui f .feou ke kaeua ae o Ka \Ukaatnana .nei ke alakei, tika, uv. ka lehulehu no ia e huike akea ae.

0 ka Wiie -Kakela huakai i Amerikfi Huipuia, i heie akn nei t> aie uala ke A»pa»i f he nkn mai mia un ya k>i loaa. Ua hool'eia mai oia e kekahi mek dala uui, i kamaaiaa no isnei, no ka mea, ua mamao loa «ku ka manao hoohuiaiua. Oia ue» pololei !

| No kahi wa i hala ae, ua walaau loai na wahaolelo namu o ke Aupuni no ka nalownle ana o $3,000 mai kekahi oihana mai maialo o ke Aupuni, ua koe hae hoi ia makou k;, maopopo ana o ka oihana hea la. Heaha ka hoi ka hana aka iana 'nooia ? Ke nei ua mau wahaolelo nei i mea e hele ai e nana i ua buke i keīa a me keia wa me k» hoike >4 mua eie ia aku o ka iohe. Loihi ioa ke kali a noho uaai ka Aha olelo, ua like is toe elua makahiki. Oka pono maoli np, e hoop»aia na poe a pau e iawelawe ana i ke dala no ke Aupuni malalo o ka bona E hewa anei hoi ia ?

Auwe no ka hoi e, ka i no palia e hemolele ac ana keia "Aupuni 01 aku oka maikai a Hawaii uei i ike ai.'' Ua lilo kela mau <lala 1 aihueia, eia nae, aohe mea i nanaia ae e keia poe hemolele e hooi ae ai i ka msikai aoi aku iko ke au kahiko, E 'hoounauua aku i ka luna hooia' mk ka hana noii i na buke o na oihana aupuni. me ka haawi aku i mau kakauolelo nona, o; kā pono maoli no paha hoi ia.

Ke manao nei. ka ke Aupuni e okioki i na o Kamaki Kuea e iiluwehiwehi nei, a e hoohlo ae koi i kahua wanienie palahalaha, i loaa ai paha hoi he kahua kinipopo upeaa lio kahi poe ulakjlako o kakou, A i ole no hoi īa, c hoi se ana palia hoi 6 Komiiina J. MasadeuBĪ ilaila me k lua mau pepehi ponnlo a eleao. Mamua ae o ka hanaia aua aku oia wahi pela; he mea pouo i, ■■k'e Au| ani 'e kuunna iho, oiai, he kahua kela no ka lehulehu, i haawiia mai hoi e ka mea nona ka inoa e hea nei.

Pau oU uo hoi na popilikia o ke Aupuni. I nei wa hoi, no kela poe paahnun Pako bou i

hoouuaia inai nei e Lau Kona naai Honakoiia, he poe makaainaua hoi no Beritania Nui,He raea i»aopopo loa ua kue ke Aupuni i ke kiiikahi paahana me lapana, oiai, o ua Pake ka i uaakemnkeia, he o?r:i ?:/iai ka uku, ma $12 50 o ka malaina e noho haua «i -m» r.« mahiko jno ekolu makahik:—-me ka hoolaweia ae o kn uku mo'ku—-a rae ka hoihoi hou ia aku; i ka aiua ke pau ae &a tnauaw< hana. Ina aoe kue ke Komis-.na Beriiania i ka Ihweia mf,i o ko Honakona i>i>e 4 ua pono-no#

Eia o lakoba Babuuu, Kouiisina o un Aina Aupuni, a he mea ana-aiua no hoi, ke maaao nei e an a a e mahelehele aku i ke awawa o Wainaano raa Hawaii, i loaa.ei hoi he mair kahua home liilii no ko laila poe k«mak b e makem ak e a nB. owai ' a ke makemake ana e lawe i apana home ma ia wahi? Ua hoike ae no o ua o Bahunu aohe kupono

no ke kanu kope & mea ulu e ae paha, nolaila, heaha la ka pomaikai o ka mea e lawe ana i apaaa nona? He iialihali okoa ka lyaa aku o ka ai, nolaila, he aumakua hookaumaha paha ka olelo aaa.

Ua \iluhua ka o Lunakauawai Kaapuni Makuna i ka noho ana e hoopumehana uei a ke ako nei no e hoi a® i kona keena loio. No hookahi hapaha wale no ka oia e ohi ai i ka uku, liio aku ia Ape Hope Loio Kuhina. Ua loaa ae paha he wahi kuia, a o ia keia uluhua.

No keahu no la hoi i kiolaohaa ai ko kakou poe luna oihana? I aha ai no hoi ko Kakela hoounaia ana 1 Wasinetona ina 0 Haki ka mea i manaoia? A i aha ai no hoi ko Kupa ana ae i ka Oihana o ko haSmtr E a pani aku hoi o Makuaa i kona wahi iaiua 0 ka Aha, ina he poe e ae ke iawe ana i ko laua mau wahi iloko o ka wa pokoie. Kohu kamahi, no nei auo hanu a ae mea puuo e pau koke.

Koena dala ma . ka'wnihona $327.36. Na bii.i 1 uku ole ia r\o eha mah\ra:\ $112, tO6-48. Pehe?> la ka aannina o nei ? He mea oluolu wale no paha hoi n\ i ko ke Kuokoa maiuo 1a ?

Lapuwale 110 hoi na |poe manaoiao i ka olelo ue» naa kekahi i manao ilo^o t o ka V\Ri Adavataisa o ka P< ao;vo nei, he h«na pili kaiaiaina ka ke ana ae o ka hae Hawah nia ka | pnka pa o ka luakini o Malieokamalu t no ka hookipa aua mai i kd Bihopa. Oiai, uh kania ae na hae Farani me na o ia

poe i hele mai ai, nolaila, aole i hewa ko lakon kt u ana ae i ka -hae o ke Aupnai a iakou e nolio nei. He wahi ano imihela no paha iioi nei.