Ka Makaainana, Volume IV, Number 16, 14 ʻOkakopa 1895 — Page 6

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKA TOBA 14, 1895.

NA PALAPALA

                [Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me ha hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai.]

Ua Kapaeia ka Oiaio.
[Hoomauia.]

                Heaha hoi ka waiwai o ka olelo akena ana, ua pomaikai keia lahui i na mikanele no ka pono Kari stiano a lakou i ao ai, a heaha ka hua i loaa mai mamuli o ia pono Karistiano a me ke ano haipule io? O ka pomaikai anei ia o ka lahui o ka ulupaia iloko o ka make e like me na ipu lepo? Ua like loa kekahi ano hana a lakou e hana nei i ka lahui me na opala e puhiia ana e ka makani, ke lalau nei na lima a kiola awiwi aku la i ka lahui i ka luakupapau kanu ola.
            Ke hoolohe mai nei anei ke Akua i keia wa i ka pule a na poe Karistiano, a i ole ia, ua huna paha Oia i Kona maka i ka pule a na poe e kapa nei ia lakou iho he poe Karistiano? Pela paha. Owai la ka Iehova e olelo mai nei ma Isaia, i ka i ana,— "Ua ukiuki Ko'u naau i ka oukou mahina hou, a me ko oukou halawai ana. Ua luhi Au i ka halihali ana ia oukou e hohola mai ai i ko oukou mau lima. E huna no au i Ko'u mau maka ia oukou, a ia oukou e hoomahuahua ai i ka pule, aole Au e hoolohe aku, no ka mea, ua piha ko oukou mau lima i ke koko." Isaia 1:14, 15.
            Ina ua loaa io ka pono Ka ristiano e like me ia e oleloia nei, alaila, hoonele mai anei ke Akua i na pomaikai i ka lahui e hilinai pono ana Iaia, a i ole, hoopai anei ke Akua i kekahi hoopai kaumaha maluna o ka lahui Hawaii, e like me ia i hoikeia ma ka papahelu lahui maluna (hoopukaia ma ka helu 15) ae? Anoai o pane mai kekahi, ina he haole a kanaka Hawaii paha, a i ole ia, o kekahi paha o na mamo a na mikanele, e pale mai ana ia lakou a e hooili ana i ka make o keia lahui no ko lakou hana hewa iho no, o ia ke kumu i kau mai ai na hoopai kaumaha maluna o keia lahui, aole loa he kumu pale kupono e hiki ai i ka mea kakau e hoi hou i hope. No ka mea, aia ke kahua o ke kukuluia ana o keia moolelo maluna o ka pomaikai o ka lahui, wahi a ka haiolelo a Alapaki. He mea ole ia mau kumu. Ina he mau kumu e ae kekahi, he mea ole no ia; ina e manao ana kekahi e pane mai, ua laula ke alanui nona a no na poe a pau e manao ana e pane mai. Aka hoi, ina e manao ana kekahi e pane mai, alaila, o ia pu no kekahi i komo iloko o ka hui powa i ke ola o ka lahui. A ina no kuhikuhi mai i ka mea kakau i na huahelu i haule, alaila, he kakoo ana ia i ka lahui a me ke ola o ka aina, ke hiki i ka wa e hoihoiia mai ai ke ea o ka aina.
            Ma ka ninau ana aku i na kahunapule haole Kalavina, a me na kahunapule Hawaii i Leviia, na poe i poniia e kela huaolelo hoano, na poe e kapa nei ia lakou iho he poe Kari stiano,—"Heaha la kona ano maoli, a heaha la ka pilikana o kela huaolelo i ke kanaka? Ma ka unuhi ana he huaolelo Hebera, a o kona ano maoli, Mesia, he mea i poniia. Ma ka olelo Helene hoi, he Karisto, mea i poniia. No loko mai ona puka hou mai ka olelo Helene, i hoikeia ma Oihana, o ke Kauoha Hou, penei: Xpiotiavos, oia hoi, he Karistiano; aole nae keia i hemo pono ma ka olelo Hawaii, no ka mea, aole o "Karistiano" he olelo Hawaii, a eia iho ka unuhi pololei loa,—Mea like i poniia, ua kohu Karisto, Ohana no Karisto, ka like o Karisto, he ukali no Karisto, mea lelepau a hahai i ka Karisto mau ao ana, hoohalike me Karisto, koa o Karisto. Pela iho la ka unuhi pololei loa kekee ole. He olelo eehia loa, a he inoa ihiihi paumaele ole i na waiwai hoohihia o keia ao. Ina e kapa kekahi kino iaia iho he Karistiano, alaila, ua oki oia i kona alelo i ka apaapa, ua oki ka hoopa ana o kona lima i na mea pili kalaiaina honua, o hoohihia auanei iaia iho a paumaele, a i ole, pilau paha ka inoa Karistiano.
            [Aole i pau.]

Wahine Hoomanamana.

M R. LUNAHOOPONOPONO:
            Ua hai mua aku au ia oe no ka hemo o ka lole i ka manawa e hele ai e ike ia Ie su (Misasa Akau) a koe hoi kahi, oia keia:
            Mahope iho o ka hemo ana o ka lole me ke koe o ka paleili, alaila, e kukuli aku oe imua ona me ka pule ana i ka pule a ka Haku, a pau hoi ia, hoi ae la a noho iho la ma ka paia o ka hale me ka ninau pu mai i na kumu o kou hiki ana aku imua ona, hai aku la no hoi, no ka manaoio ia Ie su. He leo mahalo wale no mai kona waha ke puka mai, me ka olelo pu mai ma ona la e hiki ai i ke Aupuni o ka Lani. Kupaianaha! Ma kahi hea la o ka Buke Nui kahi e olelo ana, o ka mea e manaoio aku i kekahi mea kino wahine kanaka o ka honua nei, e komo oia i ke Aupuni o ka Lani? Akaka loa ka pupule.
            Ua aoia mai kou mea kakau nei a me ka lehulehu e noho ana iloko, e kiola loa i na mea kikokiko a pau a me na mea hoonani o kou kino, e laa ka hainaka, lei pikake, a me na mea hoonani like ole e ae, a o ka mea e hookuli ana he make wale no. Eia nae ka mea apiki, he lei pikake ko kuu papale, a he hainaka kihi eleele a me kalakoa, o ia ko'u mau pono o ka hoi ana mai a hiki i ka hale. O kekahi poe iho ka i pau ko lakou mau lole kikokiko i ka okioki, na mea hoonani pau i ke kiolaia, a hoi muumuu wale mai no i kauhale. Nui ka manaoio ia Iesu (Misasa P. Akau).
            O ka pau keia o ka'u mau mea i ikemaka, he nui wale aku, aka, aole au i ike pono i ke koena mai a me ka mua aku o ka hoomaka ana o keia mea maluna o keia wahine. Pupule no hoi na hana a keia wahine. Kupono loa oia nei e hoi iuka o Leiolono, i kiai no na kaeaea o ia mau wahi.
B. WAIWAIOLE.
            Hanalei, Kauai, Sept. 20, 1895.

He Pane ia J. K. Kapiioho.

M R. LUNAHOOPONOPONO:
            O ka mea nona ka inoa malalo iho, oia no ka makuahonowai o ua Kapiioho la, a e ahonui mai oe, e Mr Lunahooponopono, no ka'u wahi hoike pokole i na mea oiaio e pili ana i ka oiaio ole o kana mea i hoolaha ai no'u, e olelo ana, "Ua lawe ae a ua hili i ke kaula ma na wahi a pau o ke kino o kana wahine, a ua nui na ehaeha i loaa maluna ona, a pela pu no me ka lua iho o ka'u kaikamahine."
            Ma keia ke hoike aku nei au aole he oiaio o keia mea i hoolahaia no'u, oiai, ma ko'u ano he makai e kiai ana i ka maluhia o na ma'i a me na kokua ma'i e noho ana ma ke kahua ma'i lepera, ua ike no oe, e Mr. Lunahooponopono, he kapu loa ka lawelawe ino ana o na makai o ke Aupuni i ke kino o kekahi kanaka, koe wale no, aia a kueia mai, alaila, he mana i na makai ke hopu a lawe imua o ka Luna Makai no ka ninaninau ana.
            O ka mea oiaio ma ka'u ike, o keia Kapiioho maoli no ka i pepehi i kana wahine a na kana wahine no i hele aku e hoopii i ka Luna Makai a Luna Nui hoi, no kona pepehi ana iaia. Mamuli o keia hoopii a kana wahine, ua loaa i ua Kapiioho nei he mau oleloao oolea loa mai ka luna makai mai aole e hanaino hou i kana wahine, a ua kauoha pu ia mai oia e hoomakaukau i na mea e oluolu ai ka noho ana o kana wahine, a ke ole oia e hana pela, alaila, o ka hopena aku e lilo ana paha keia wahine ia hai a auwana aku paha.
            Mai ko Kapiioho mare ana me ka'u kaikamahine, ua hoomaopopoia e na mea a pau, aole he malama pono iki o keia kanaka i kana wahine, a e like no me ke ano mau o kekahi o na kaikamahine e ikeia nei mahope o ka mare ana i na kane, ke ike i ka pilikia o ka noho ana me na kane, holo hou mai la no i ka poli o ka makua, pela no ka mea i hanaia mawaena o keia mau mea. O ka hooponopono ana i na pono kino o ka wahine mai a mahope iho o ko Kapiioho mare ana i ka'u kaikamahine, aia no ia ia'u a me kona makuahine a hiki i keia la.
            He oiaio, e Mr. Lunahooponopono, aole loa wau i makemake iki e helu papa aku i na mea a ka'u hunona i hana ai maluna o ka'u kaikamahine, aka, o ko'u iini nui ma keia hana ana a'u e hoopauia ai ka manao ana o o'u mau hoa'loha no na mea i hoolaha hakuepa wale ia no'u. Ma ka hoomaopopo ana i kekahi kumu o ka ulu mau o na kuee mawaena o keia mau mea, aia no ia malalo o na hana kupono ole a keia Kapiioho; i kekahi wa ua hana oia i kekahi hana kue kanawai, aka, ua hoopau wale ia no, a i keia mau la aku nei no, ua hana hou iho la no oia i kekahi hana i like loa me ka mua, oia hoi, kona lawe wale ana i ko hai waiwai ma ke ano kolohe, a o ka hopena o ia hana ana ua hoopaiia imua o ka aha hookolokolo, a ke hoomaluia nei oia maloko o ka halepaahao iloko o keia mau la a hiki i ka manawa a Lunakanawai Kukamana e hoea hou mai ai maanei no ka hookolokolo ana i keia hihia ona.
            Ano, e Mr. Lunahooponopono, a me na poe e heluhelu ana i keia, ua manao au ua lawa keia mau hoakaka pokole ana no ke kapae loa ana ae i ka oiaio o na mea i hoolahaia no'u, a oiai no hoi, ua hoike ae no o Kapiioho ma kekahi hapa o kana kalaimanao kue ia'u e olelo ana penei: "No'u iho, aole au i launa aku ma kahi i hana ai keia makua i kana kaikamahine pela." Ma keia e hoomaopopo iho ai oe, e ka mea heluhelu, he hakuepa maopopo wale no keia i mea e hewa ai ka hoalauna.
KAAIKAUNA.
            Polapola, Kalawao, Molokoi, Sepatemaba 18, 1895.

            Aole he aeia o na keiki mai na apana i haumia i ke kole ra e komo hou i na kula me ka ae ole ia.
            He halawai ka na eepa o uka o Waolani, e ole nae hoi ia ike ia ai ke alii o Leiolono i ka noho mai iluna o ka nohoalii.
            Ua wawa wale ia ae ua pekuia aku ka elemu o kekahi o na punahele a ka Ilamuku no ke komo pu iloko o ka hana hoopae opiuma.
            I ka po Poaono, la 5 nei, ua kani ae la ka bele pauahi no kekahi ahi iwaho o ka Paka Kuokoa, Pawaa, a i ka holo ana aku o na kaawai, eia ka he puu opala wale no.

Ma ke Kauoha
BURO O NA AINA AUPUNI.

Mamuli o ka mana o na Komisina o na Aina Aupuni, ua hookohuia o MR. C. P. IAUKEA i Hope-Agena no na Aina Aupuni no ka Mokupuni o Oahu, e hoomaka ana ia hookohuia ana mai Sepatemaba 7, 1895. No na Komisina: J. F. BROWN, Komisina a Agena o na Aina Aupuni. ok 7-3mnw