Ka Makaainana, Volume IV, Number 13, 23 September 1895 — KANAWAI LI-KANAKA. [ARTICLE]

KANAWAI LI-KANAKA.

Ua waihoia mai ka a i uei au hemoleie e hookoia ai kekahi na atio haiia kanawui i ku luma ma kekalii mau wahi o Amerika Huipuia, oia hoi t ka hoowalewale ana i kekalii kanaka a ma kahi mehameha, a

hanain aku la kekahi mau hana kupono ole maluaa o koua kino, me ka li ana iaia. I ka po Poalua iho la i hanaia ai a ua hoohikileleia hoi ke kulanakauhaie nei i kakahiaka ana ae, ika hoikeia ana ao o na mea i hanaia m&ioko o ka nupepa Pi Ki Adavataisa, a e ikeia iho r*o hoi ka ' makou hoike ma kahi kaa*vvr,le o keia heiu.

He mea hiki ole lor paha hoi ia makou ke kobo ae i na poe na lakou i hooko keia hana ekaeka hilahila ole, aka, e hiki ana no paha hoi ia i kela a me keia mea e heluhelu pono ana ke koho wale ae no. oka hoopuka ana i ka inoa o kahi mea me ke akaka pono ole, he kue kanawai ia, koe wale no a ku imua oke kanawai a ahewaia. Eia nae, o ka mea /naopopo loa, ua hanaia kela hana hilahila ole malelo pono iho o na pukaihu o ke A-upuni a mena ike'na hoi o na maka owau (?) o ka Oihaua Makai. A oka makou hoi ia e kahaha nei no ka hookoia ana o kela hana, a hiki mai i keia wa a makou e puka aku nei, aohe meheu i loaa iki, a oi loa aku no hoi, aohe i haawi uku makana ae ka Loio Kuhina a Ilainuku paha no nei hana, e like la no hoi me kela mau palapala i loaa ai i kakahiaka La Puje aku. He mau hana ekaeka like no nei,

eia nae, aole na puapua o ke Aupuni i eueu ae. Aia paha ka eneu ae a make loa. I ka hoomaopopo iho iio nae, ine he la o na poe no paha hoi nei o \ela aluka i inakeinake ai e lawe i na ola o na poe i paa pio a e noho ana iloko o Kawa i lanuari i hala, no ka mea, ua ano likē no na hana ma ia meheu hookahi,. he ki pu hoi ia iloko o ke puanuanu o ke £oko, a he li hoi nei.

0 ka inea. i hoopilikiaia, oia o F. Godefere» he kan&ka Amerika a he mea kakau t*upepa kamaaiua no kakou nei. Ua manaoia a ua koho ia hoi naua i hana, a i ole ia, ua ike oia i kk mea nana kela mau palapala o ka La Pule aku no ke kauu ola ia o kekalu mau mea i loaa i ka uia'i koieia luka o ka ilin» o Makiki, a makou hoi ihilinai ole ai ua hanaia pela a u& lu hele hoi keia makamaka haole i na oielo e pili ana no ia mea. Me ke 010 o ka oiaio u ia inea, a

oiai no hoi, he laau lapaau no kahi e loaa ana ī keia poe hohe wale m.a ke kanawai, ua lawe ae lakou i ka maua o ke kEnawni a tia lakou e hooko, a ua koe iki mai kahi'ola, a eia k3 waiho nei ke kulana ku pilikii lon 0 kahi mea uae hoi e kanaaho «i, ain ka hana e pili

ana no keia mea iinua o ke Kuhina Amerika a mo ke Kaui-kela-Keneraht, a o ke Koqa ; siua pu no ka hof ka.hi i oni ae, aole ma o ka mea la i hoopilikiaia, aka, no ka hoomaopopo ana ma paha ua hiki i keia Aupuni ke hoopakele i ke ola o na haole, a o kona mao

popo.-ae ia mea, o koua iioi loa ka ia. Aole o ia wale', ua loaa na loio na laua e hoeueu, oia o Nnmana a me Ros;j. JJa mao popo loa aole keia liana e moe malie ana. Lehulehu wale na mea i lonoia mahope mai nei no keia hana kanawai ole a keia poe, eia nae, aa oiaio ole wale no, me ka maopopo loa no hoi aole he poe Hawaii i maa iaaao hana, aka, he poe haole wale no, mai ko onei poe o ka hauauia ana a me na kuewa mai, i maiuo nui ee paha hoi o lakou ka oi a no lakou keia aina a me keia Aupuui oehaa a lakou e kakoo nei. (1 kumu hoohalike no nei hana, e n*na aku ika Keo Mila ma i hana ai i keia Kepani ma Hamakua.) 0 ka makou nae hoi e koho ae, he poe lakou uo ke Aupuni a 3 kpikoi hoi ma na kulana. Ua ulu mai keia koho aua mamuli o kf* hooai&opopo waie aku ao i Le auo o kekahi poe i kaaiaaina, a malia ua hewa makou, aka, na ke au no uae hoi o ka manawa e hoike niai uaa nei mua iho.

E hewa ole oae boi oaakou ke lioike ae ua hala ka wa poao loa no Peresidena Kole e kukala ae ai 1 ke kanawai koa, mahope koke iho o ka hanaia, a kikoo koke aku ia e noho mai la ma Mokuoia, e hoi paai e hopuhopu walb i kekahi poe a hoōnoho aku i Kaw% a ia Wiljß Kiui hoi, i |>oo koi qaa ka nieniele imihala a liooiuaiuoiiia m&lokp o ua keeua pou!i t 0 ke o koia ae la, o keia kekahi o j na puupuu oolea loa e iuoia ai keia | ap h<poponopouo hemolele Ima I ua aiua e, i oi ioa aku hoi, ke iuo mauiua ae o kc ala haunaeie aua iipko o i hsl* % _ o [ kekahi uo hoi t] he kuuiu mao. j popo ioa keia e ko ole ai o ka J iiui hoohuiaiua, uo. ka mea t e | ikeia juai ana no he poe lakou j, uei ui» ae i oio i ka pouo | o ke kauawai, he poe ji w&l?, like uo me ka makou * : i hoam mauaū £ uoke ukie

110 Ukou uei ina ae, aol© l oa e loftd iki uaa ka hoohuiaiaa, uo ka inefa, ua hawahawa a ua pau. maele na liaia. Ke waiho aku nei makou a na ke au o ka m a .' nawa e huai ae i na iwi a ahuwale i ka la !