Ka Makaainana, Volume IV, Number 11, 9 September 1895 — Page 7
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, SEPATEMABA 9, 1895. 7
HOOMANA KATOLIKA
-
He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanau o ka Ekalesia.
Anagalikana.
-
APANA ELUA - MAHELE I.
KO ENELANI HOOHULIHULIIA
ANA.
[Hoomauia mai ka Helu 10, Buke IV.]
Ua hoea mai nae hoi mahope loa iho ka hana hoeueu mua no ka hoohulihuli ana i na poe Sakena, a o ia no hoi mai kekahi wahi kumu ano e mai. Mamuli o kahi kumu a ano e ae paha ua laweia aku he heluna o na keikikane Sakona mai Beritania aku a Roma no ka hooliloia aku ma ke ano he poe kauwa kuapaa. Oiai e kuku nui ana ma kahi kuai-kauwa-kuapaa, na ko lakou mau helehelena ui lamalama a me na lauoho gula i kono aku i ka hoomaopopo mai a kekahi kahuna (a diacona paha) i kapaia o Geregorio, a ninaninau ae la oia e pili ana no ko lakou lahui a hoohana. Ke haawi aku nei makou i ke kaao ma na olelo a Canona Baraita, - "Oiai e kaalo ana mai kahi aoao a kahi o ke kahua kuai (makeke) Roma, ua ike aku o Geregorio i kekahi poe keikikane i hoike akea ia no ke kuai. . . . E hoao ae kakou e noonoo aku iaia, me kona helehelena ulaula, lauoho hauliuli lahilahi, nanaina oluolu, a me na lima aulii nani, iaia e ku malie ana, i umeia o ka ike'na luuluu o kela poe keiki hiki ole ke kokuaia, i hooia lawa pono ia hoi ko lakou ano ewe o ka Akau mai e ko lakou mau ili keokeo a me ke oho gula (ehuehu), a ua awaiaulu nui ia hoi me kekahi hiohiona nohenohea o ka hele helena i hooi loa ia aku hoi ka ehaeha e ko lakou kulana ku i ko kaumaha. Ua hooniia oia, ka mea i maa i na makahiki mahope mai ma ke a'o pono a akahele ana i kona poe himeni opio, a ka papaku o kona uhane me ke aloha makolukolu no keia poe keiki kuapaa: ua ninau aku oia-mai ka aina hea la lakou i hoea mai ai. Ua pane aku ka ona-kuapaa - he Iudaio paha -, Mai Beritania: aia i kanaka o ia wahi keia mau nanaina lamalama.' Ia wa i hoea ae ai ka ninau, me he la mai ka puuwai piha pono aku o Geregorio, 'He poe pegana a Karisotiano anei lakon? 'Pegana.' Ua uhu iho la oia, e like la no hoi paha me kekahi kauwa a Karisto e uhu pono ai: 'Auwe! e kaa aku na helehelena lamalama e like me neia malalo o ka malu o ke kama'lii o ka pouli - me ka nani i maemae o ka nanaina mawaho, e omaimai a e olohaka hoi ka noonoo maloko me ke garatia ole! Pehea la kau e kapa ai i ko lakou aupuni?' 'Anagele' (Angles). Alaila, me kela akenui loa ona e hookahuli ae i ka olelo ana ma ke ano o ka hoopukaia ana ae o ka inoa, me kekahi noonoo kukonukonu ana malalo o ia hoowahapaa ana . . . ua pane aku oia, 'Ua pono - he mau helehelena Anela (Angels) ko lakou; ua kupono loa hoi e lilo lakou i poe hooiliia pu me na Anela iloko o ka lani. O keaha la ko lakou apana oiwi?' 'Deira'; e unuhi ae paha hoi kakou, o Iokasia (Yorkshire), - no ka mea, o ka Hema o na aupuni Notumeberia (Northumbria) elua, e hooliloia hoi i mea e hiki ai ke hoomaopopo lea, o ia ka aina mawaena o na muliwai Tiise a me Humeba: a i ka loaa ana mai hoi o ka inoa i ko Geregorio pepeiao, ua konoia ae ka olelo wehewehe manao. 'E hoopakeleia lakou de ira Dei' (oia hoi, mai ka inaina mai o ke Akua). Hookahi ninau i koe: owai la ko lakou moi?" 'Aela' (Aella). 'Aleluia, e hoonauiia ke Akua, ka Mea Nana i hana, o ia ka mea pono e meleia aku ma ia mau wahi." Ua kaalo aku oia, a pau loa no hoi kona ike ana i na keiki."
Mahope koke iho o ko Gerego rio lilo ana i bihopa no Roma, ua hoouna aku oia he puali o kanaha paha poe moneka me kekahi kahunapule ia kapaia o Augusetine ma ko lakou poo, ma ke ano he poe misionari no ka hoohulihuli ana i na poe Sakona. Ua pae ae lakou ma Kenete (Kent), a ua haawi mai hoi o Etelebeta, ka moi o ia wahi o Enelani, a he kaikamahine hoi kana wahine na ka moi o Parisa, i lilo e no hoi i Karistiano, i ka ae ia lakou e noho ma ka Mokupuni o Taneta (Thanet). Mai laila aku lakou i hoonee ai a Kanatabure (Canterbury), i lilo ae hoi ia wa i kahua-poo no na misionari Roma. Ua bapetizoia ka moi, a, e like no hoi me ke ano mau, ua ukali aku ka auna kanaka i kana alakai ana. Ma keia ano iho la, i hoohuliia ai he mahele nui loa o ka hema-hikina o ka mokupuni, i maopopo ia wa o ke aupuni o Kenete, i ka pono Karistiano.
[Aole i pau.]
-
He keu keia o na kakahiaka ua liilii o ke kaona nei, ke hele la a kuululu na luina o ko makou keena nei.
Eia no ia hoa paahana o ko makou keena nei ke hoomaluia nei, no ka oili ana ae o ka ma'i korela e pahola nei ma kona home koiuiu.
LEDE GODIVA
-KA-
MOIWAHINE ALOHA MA
KAAINANA OIAIO.
-
Ma ka Helu 14, Buke III, o ka la 10 o Iune, ka hoea mua ana aku o keia wahi moolelo. Mamuli hoi o na kokoia ana o ke au o ia manawa me kana mau apana hana o kela a me keia ano, i hui pu ia ae hoi me ka pee ana iho o kuu mau pepa hoomanao, kahi i loaa ai o kela moolelo o ka Lede Godiva, pela iho la i hiamoe loa ai ke koena o ia wahi moolelo, a i keia wa iho la, ua laki i ka loaa hou ana, a ke hoopau nei i ke koena.
Ma ka hope o kela kakau mua ana aku, ua ikeia ka ulia koikoi i kau mai maluna o Kome, oia hoi, ua lilo aku ka ike o kona mau maka mai iaia aku a noho makapo mau oia, a hiki i ka pio ana o kukui o kona hale kino. Iaia e noho ana me ke kaumaha no kela ulia kamahao i kaa iho maluna ena, o ia kona manawa i hoike ae ai i ke kumu o ka loaa ana o kela pilikia iaia. A pela i loaa ai ka moolelo o ia mea.
A oiai kela moiwahine holo lio kapa ole o ke awakea ma na alanui o ke kulanakauhale o Covenete, aohe mau ulia o ka poino i halawai mai me ia ma kana hololio maewaewa o ke aloha io i na makaainana o ko laua aupuni. Ua hiki aku oia i ka pahu hopu o kana huakai hololio kamahao malalo iho o na lani, oia hoi, ua pau na alanui i ka holoia a hiki hou aku la i ka halealii, kahi ana i hoea mai ai me ke olohelohe mai luna a lalo.
Mahope o ka hooko ana me ka wiwo ole o kela moiwahine i kela hana ekaeka loa a kana moikane, ua hooko io ia no ka makemake o na makaainana i koi ai, "E hoomamaia ae na auhau hookaumaha mai na makaainana ae, i kauia e na kanawai." A mamuli o keia hana ana a ka moiwahine, ua oi pakela loa aku ke aloha o na makaainana iaia, mai na kane, wahine, a me keiki pu. A o na elemakule a me na luahine, he uwe helu maoli mai no i ko lakou moiwahine, no ka maewaewa o ke kino alii i ke ala, ka hana hoi i ike ole ia mai ka hookumu ana mai o ka honua a hiki ia lakamahao. Aole hoi mahope mai o ia la a hiki i ka hopena o ke ao nei. (Malia nae paha e i aku mamua aku nei.)
I ka hiki hou ana aku o ka moiwahine i ka halealii, mai kana huakai hololio kapa ole aku, ua nui loa ke kaumaha o kana moikane, no keia ae ana o kana moiwahine e hooko i kana olelo. Ua manaoio no paha kela moikane, aole no e ae ana ka moiwahine e hooko i kela olelo, no ka mea, he paakiki loa ia mea Aka, i kona ike ana nae, aole pela. Nolaila, ua mihi nui oia me ka ehaeha, a ua noi aku i kana moiwahine e kaia aku iaia, a ua kalaia aku me ka waipahe.
Ma kekahi la ae, ua kaheaia aku ka aha kuka e hui mai me ka Moi, no ka hooko ana aku i ke noi a na makaainana; a ua hookoia na mea a na makaainana i nonoi ai. A pela i noho aloha pu ai na Moi me na makaainana o laua mahope mai.
E na hoa heluhelu o ka nupepa KA MAKAAINANA, ua loaa ia'u keia wahi moolelo kamahao loa, mai ka moolelo makaikai honua mai, i kakauia e kekahi mea i loaa ka hoonaauao maikai ia. A o na mea ano nui i ikeia ma kana huakai makaikai honua ma kela a ma keia wahi o ka honua nei, o ia kana i wehe ae ai no ka pomaikai o ka lehulehu, koe nae hoi ma kekahi mau wahi, mai ka buke mai ia i unuhiia mai ai, no ka hoolawa pono ana iho i keia wahi moolelo kamahao a ku no hoi i ka walohia. Me ke aloha no i na hoa heluhelu.
HILO TAONA.
-
I ka ua e haluku ana o ka hora 8 paha la o ke ahiahi Poaha, maalo ae la ke aka o ko makou Komodoa. Heaha keia mau hana o ke kuluaumoe i ka wa hiamoe o kahi poe?
Mamua iki iho o ka hora 11 o ka po Poalima Aug 30, komo aku ai o Tom Fox, kalaiwa kaa o Kimo Camabela o Lahaina, iloko o ka hale inu rama o Kimo Doda, ma alanui Papu, me kekahi ilio bulu me ia. A no ka hopohopo o Kimo o nahu ae ka ilio i kekahi poe, ua kipakuia mai la oia e hele iwaho me ka hele nae a okalakala. Aole i liuliu ua komo hou aku la oia iloko a paluku aku la ia Kimo me ke nahu a pu aku i ka lehelehe lalo a kokoke e moku. Alaila, puka aku la ke kolohe me kana ilio a hoi. O ka mea i eha, ua laweia no kahi o Kauka Suremana, a nana i lapaau mai.
-
HALEPAI MAKAAINANA.
-
F.J. TESTA (Hoke) - - Ona
Aia ma Alanui Konia, mauka o ke kihi Akau, ma ka huli ma Ewa, o Alanui Moi.
Ua makaukau loa e hana i na ano hana paipalapala a pau loa, e laa
Na Bona,
Na Aelike,
Na Laikini,
Na Palapala Kono,
Na Likiki,
Na Bila-poo,
Na Hoolaha Pai Alanui,
A pela aku, a pela aku.
NA HANA BUKE A ME PAI NUPEPA.
Aia malaila e paiia nei na nupepa "Ka Makaainana" a me "Ke Kuokoa" namu.
E hookoia no na kauoha me ka hikiwawe a me eleu. iul 15-mhp
-
W.H. DANIELS,
[BILA DANIELA]
Agena Kuai, a Hooponopono Aina, Mea Hana Palapala Kanawai, Mea Ohi Aie a pela aku.
O na hana a pau e haawiia aku ana iaia, e lawelaweia no ia me ka eleu a me ka omoole.
Keena Hana a me Wahi Noho, aia ma Wailuku, Maui.
mei 6-mk.