Ka Makaainana, Volume IV, Number 10, 2 September 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

Nowai ka hewa o ka ma'i kolera ? No ka Papa Ola no, eia aae. aole ia he oaea ao kakou e nanaiaaka aku ai. E alu like ma ke kokua ana,m a n& ano no a pau e Liki lea ana. ina i manao o IMlinahama u& eha lof eia i kahouhouia o kana wahine, kekahi 3ala hoi o ka Papa Hoonaanao, aole o kona komo ana mai 1 ko makou halepai nei a hoeha i ke kokua luuahooponopono o ke Kuokōa namu i kakahiaka Poaono nei ka inea e manalo ai, Aole oka wahiue ana ka mea e pakele ai mai na kipehiia aku, ina oia e komo ana i ka lolewawae a noho ma kekahi oihana Aupuni. Hookahi no ona ka waiho aku i ka oihana. Wahi a, oa,. .olelo a Agen& Laiana oka Papa Ola i kekahi mea» i ka wa ka i uoiia aka ai ao ka hoonoho ae \ kekahi oiwi i Hiai 110 ka hooko ana i ka hoomaluia o kekahi, wahi i loaa ai o kekahi oaea ma'i—aobe ka he lulin&i o iakou i kausk& maoli. Ka lapuwala no hoi. No keaha la ka mea i hiki ole &i na oiwi ke hilinaiia e like la uie na unu a lakou. Me he !a mae hei» ika maopopo aku t eia manao pili kalaiaina ke alakoia mai nei iloko o na haawi h&na heoma'n »na. Ua loheia ko Makai knwa Kodesa olelo ana i ka Poalima nei, naa ke alo o k& Halewai—mai no a haawi iki hana i na poe oka aoao Alii, «»ka, i na poe Pi Gi wale no. Fia ho» no ua iao a lepuwele Pela iho U u* ano hooh&a» k& i l -** ko o keia wa o ka pHikia Aole o ua li&ok puhikole wa!e uo ka i ike i ka huue $ ks aele» &k*, o kakou Hawv>ii m' hoi li&hL 4 uolaiU» uo keahn la i kiaua Uke ole ai Aupu'-'-U*ut ;-a

Pela iho nei no me ka hana lu putn>. He kakaikahi loa na kanaka e hoohanaia nei, o na haole aku no ka oi loa. Kahea kt>u iho nei ke H»T>ubaiiku Hawaii no ka po Poakolu iho la, a ke umikumāmaono no lila.i hiki ae, aka, na pau i ka molowa a me ka makau. Qka hana nui o kā halawai i kaheaia ai, no ka mea pili no ia i kekahi olelo heoholo huikala i ua poe pio kalaiāina. Ma kabi hoi oka olelo hooholo, he palapala noi ka hooloihi i hooholoia.

Nui loa ke kue o kekahi poe i kt?la manao, no lakou na inoa o Hanale Kaia, A. Kauhi a me

H, W- Lahilahi, he poe paaua wale lio aaalalo o Auj>uni t a lae Keoni Balauau,, ho mm haoa | malalo o Tim! Mare ; Pei-e^ieleua; 0 ka Ligi Aunei'ika, & kokuu r\ei | 1 keia inanaoi huik&la taulaha. ■ I ke kue lakou nei a huhu #k®a,! haalele nui i ka halawa:, hoeholoia ai' e like oie ia i hc>o ( loliia. Ua waihoiu aku kela j olelo hooholo e K#oki Makamu j palapala noi ke lawe uele ia nei no ke kakauinoa j ia mai eka lehniehu, 0a hoo j»ai* uiai makeu no ia mea, aple nae hoi 1 aeia aku, uole uo ko iiiakou hoohewa ia hana, aka

qo ko makou hilinai ole ia mai e hookēle Aupuni, olai, ua like ole na aoao kalaiaina e ku nei. No ka lehulehu hoi, aia no iai ka mea eholo ana i ka lunaikehala. He maikai ka manao ame ka h&na, aka, ma i..a manao kalaiaina w&h no ka like ole, aia paha a ma uku; No|aila, ma ko makou maiiao, o na poe no i hoohiki ka i loa e kakauiuoa i ua paiapaia la.

Ua papa leo pu ae o L D. Keliipio, kekahi lala o ka Papa Ola, no ko amkou olelo ka me ko makou Puuku aohe he ma'i kolera keia e holapu nei. Ka lalau no hoi. O KA MAKAAINANA nei ka mea mua loa nana i hoopahu ae ma kona helu 8, a o Ka Makaainana nei no hoi; ka i hoopuka mua ae i na ao ana i ka lehulehu mamua ae o ua Papa Ola la, a o KA MAKAAI NANA nei no hoi ke haawi nei i na koo ana i ka Papa ma ka hoao ana e kinai i keia pilikua ino a weliweli. I k« kau Ahaolelo o 1892, a hoi i iioaiai aku ai; ma ka helu l haia, o W. O. Kamika ks ««kua o kela kanawAi hO'> noalu i kahi e ios no ka ma'i e noko ai, hoo aatuia na moku a roe na ohiia & heomaomaoia hōi m ukanf? } aka, kū iho la nae hoi iain ke : ku!«*a Peresideua o ka Pnpa' 01«, tia jdw i r

ai,.mai-kana-.. i oieio ai aiataua. oīh aae paha koi, uiawaho oia ia wa, nolaila, okoa na oielo; <i 1 keia wa hoi, aia ola tnaloko 4 pela ke alelo a loli ae h'Oi Xi« ha - na, Kapaianaha hoi pah'a ! He "ma'i okuu" ka hoa like o ke kolera, wahi a kekahi poe. O ka okuu ka mai ahulau i ulupa iho i keia lahui mai o a o iloko o ua makahiki 1803 a me 1804, eia nae, ma ka olelo mai a kahiko (aole makou no ia au), 1 ka hele ihola no o kahi mea a ke okuu, ua make aku la. Aohe okuu o na poe e loaa nei i keia mai, he waiho a make okoa no. Nolaila, ua okoa no ia a okoa no hoi nei. Kuoaianaha uo paka hoi ua haaa ieaaa o a AU& Hookoioj keia wa. 1 kst Poaiua ibo

la f iaaua o ka Aha Kaapuni» ua kipaeia ka hih\a hoopii koi poho a R W, Holo kue ia Kukima no ka ; makaukau ole o ka loio, eU oA, Hosa. Ilaila no ka ioio kahi i kaii ai, oiai ka Aha e hoolohe ana i itahi hihia okoe ae, a 110 ka paha i ke k«li, ua hele aku oia, aka, he elima minute k6e a kani ae ka hora 12 awakea, kaheaia kela hihia, No ka ike ana paha o Makuna, kaloio pale, ua hele ka leio hdo pii, noi koke e kapaeia a aeia mai. Ano e keia haha, īni i kauohaiaaku ka lojo ho»pii, loaa koke no oia, no \e. mea, aole oia i mamao loa aku.

. Eia iho kfe ano o ke noi au& ohakulai i kupee ia la kou ih ) oaalaio o keia Aupuni īa Pet es\den& Ka}ivilana, no ka hoohui aku ia Hawaii nei me Aoaei ila Huipuia: "I ka Mea Mahaloia, Gkov«r Clevbland, o Aaae ricā Huipuia: O makou, ona kauaka Hawaii u>aoli i kafcau iuoa ma|alo iho pei ke noaoi aku nei makou iā oe, e ka mes manaioia © hoohui aku i ka Fae Aina © Hawaii me America Hui puia, i m4a e lqaa ai ia makou ka roalub:i loe k# Aupuui onipaa, ,v

E loaa ana noi ula ! Hilahila ole keia po# hkpilimeaai 'lf"