Ka Makaainana, Volume IV, Number 1, 1 July 1895 — Page 2
2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IULAI 1, 1895.
HOOMANA KATOLIKA.
-
He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanau o ka Ekalesia
Anagalikana.
-
APANA MUA - MAHELE III.
KA OIHANA KAHUNAPULE O KA
EKALESIA.
IV. KA EPICOPATE, KA MEA PAAHANA
A OLELO HOOPAA O
KA LOKOMAIKAI.
[Hoomauia mai ka Helu 16 mai.]
Ua kahe aku na kahawai o ka lokomaikai (garatia) iloko o ka Ekalesia ma o na Sakarema la, a na kapaia o "na auwaha o ka lokomaikai." Ua waiho aku ko kakou Haku i na Sakarema iloko o ka malama ana a na Aposetole a me ko lakou mau hope aku, na bihopa a me na kahunapule o ka Ekalesia. Ua olelo ae o Sana Paulo no ka oihana o na kahunapule "he poe puuku hoi no na mea pohihihi o ke Akua." O keia mau mea pohihihi," o ia no kekahi mau oiaio kuhohonu loa, e kaalo ae ana hoi i ka noonoo a hoomaopopo ana, e laa hoi me "ka mea pohihihi o ka Hoolilo Hemolele ia ana i Io;" aka, o ka oi loa aku a maluna ae hoi o na mea a pau loa o na Sakarema no ka i manaoia ma o "na mea pohihihi o ke Akua," i kapaia ma kahi mau wahi o ka Ekalesia ma o ka inoa la o "na mea pohihihi hemo lele." No keia mau Sakarema, o na bihopa a me na kahunapule na puuku - na kahu kiai a me na poe haawi aku.
E hiki no i na Sakarema ke lawelaweia e na poe wale no i loaa mai ka hoomanaia e Karisto, oia hoi, ma o na Aposetole a me ko lakou poe hope la. Ua oiaio no keia, aole wale nae hoi ma ke ano he oihana a he kauoha wale no, aka, he mea e kalele ana maluna iho o ka manao i hoikeia o ko kakou Haku. Aia a lawelaweia mai na Sakarema e na poe i hookohu kupono ia, aohe hooia ana e lawe aku ana lakou i ka lokomaikai, ma kekahi mau olelo e ao, aia ka hilinai no ke kulana o ka lokomaikai maluna o kekahi Oihana Kahuna ku i ke kanawai.
Ua haawiia mai ka mana a me ke kuleana o lawelawe i na Sakarama e Karisto i ka manawa mua i na Aposetole, a na lakou hoi e hooili mai i na bihopa i pani aku mahope o lakou. Ma na olelo, - Nolaila, e hele aku oukou e ao i na lahuikanaka a pau, e bapetizo ana ia lakou iloko o ka inoa o ka Makua, a o ke Keiki, a o ka Uhane Hemolele," ua hookumuia ae la e Karisto ke Sakarema o ka Bapatema Hemolele.
Ma na olelo, - "E lawe e ai: o kou kino keia i wawahiia no oukou: e hana iho i keia me ka hoomanao mai ia'u." . . . "O keia kiaha, o ke kauoha hou ia iloko o ko'u koko: e hana oukou i keia, e like ka pinepine me ko oukou wa e inu ai ia, i mea e hoomanao ai no'u," ua kauoha Oia i ke Sakarema o Kona Kino a me ke Koko.
Ma na olelo, - "E loaa ia oukou ka Uhane Hemolele: o na hewa o kahi poe a oukou e kala aku ai, ua kalaia aku no lakou ia lakou," ua hookumu ae Oia i ke Sakarema o ke Kalahala.
O ka olelo ana ae, "Ke bapetizo nei au ia oe," a i ole ia, "O ko'u kino keia," a "O keia ko'u koko," a i ole ia, "Ke kala aku nei au ia oe," e lilo no i mau olelo hoaano wale, aia wale no a o ka mea e hoopuka ana i keia mau olelo laa ua hoomana pono ia mai oia e ke Akua e hoopuka aku ia lakou. O kekahi no hoi, aole loa he wahi hooia iki e loaa mai ana mamuli o ia mau olelo ana na mea i manaoia ma o lakou iho, koe wale no a hoopukaia e na poe i makaukau kupono, oia hoi ma ka olelo ana, e na bihopa a me na poe a lakou i hoouna aku ai.
Nolaila, pela kakou e ike ai o ka Epicopata ka hoike maopopo a hooia paha o ka lokomaikai Sakarema. O ua puulu (ahahui) o na poe Karistiano i nalohia aku ai o ke kuuna Aposetole mai ia lakou aku, ua nalo pu aku no hoi me ia ka hoike maopopo ana o na lokomaikai la o ko Akua. E kala aku no paha hoi ke Akua i na poe i lawelawe me ka hupo, a malia o hoopomaikai aku no Oia i ko lakou manaoio mamuli o kekahi makana o ka lokomaikai, aka, ina pela io, ua like me he aelike la mawaho aku, a o ia lokomaikai ka "lokomaikai i hoopaa aelike ole ia," a aia no hoi he wahi ano o ka maopopo ole ma o ia la.
Ke houluulu ae hoi i na mea i oleloia ae ma keia mahele, e pakui ae hoi kakou, ma ka hoohuiia ana aku i ke Kino o Karisto, o ia no hoi ka Ekalesia, - e ike i ka Oiaio, - e hooiaia aia kakou maloko o ka pohai o ka lokomaikai - ua kupono loa hoi e hoonoho aku kakou ia kakou iho malalo o ka hoomalu, alakai, a lawelawe ana, a na bihopa o ka Ekalesia o ke Akua.
[Aole i pau]
-
I ka Poalua iho la i holo aku ai ke Kalaudine no kona mau awa mau mahope iho o kona hoomaemae hou ia ana iho nei.
HAHANA NA OLELO.
-
Kakoo Ikaika no ko Kalivilana
Kahua Alakai Kuwaho.
[Hoomauia.]
"Ua hahalia mai kakou aole loa ka e hiki ia Peresidena Kalivilana ke noonoo hou i ka ike ana a kona mua ae i ke Aupuni Kuikawa o Hawaii mamua ae o ka hiki ana iaia ke noonoo hou ae i ka ikeia ana o ka repubalika ma Farani a ma Berazila paha. Eia nae, aole loa i moekahi like keia mau ano. O na aupuni mua ma Farani a me Berazila, ua hookahuliia e na makaainana o ia mau aina iho, aole loa nae hoi mamuli o na pualikoa moana o Amerika Huipuia; aole i loaa aku ko kakou ike ana i na aupuni hou mamuli o na hooia wahahee, a ua koi mai hoi lakou ua loaa a e lawelawe ana lakou i na loina ano mau o ka hooponopono aupuni ana. Ma kekahi aoao ae hoi, ua hoike mai ke Aupuni Kuikawa o Hawaii i ka hiona pahaohao kupaianaha o kekahi komite kuikawa kipikipi, i hookohu ponoi iho no ia lakou iho, i kukuluia ae hoi no ka hana kaokoa a ae hoakaka ana ae no ka haawi ana aku i ka aina i kahi mana okoa ae, a mamuli o ia i hooneleia iho ai ia i kona kuokoa iho. O kekahi ae no hoi, i loaa ko ka Moi haawi pio aku ma ka hoomaopopoia ana e hooloheia a e hooholoia mai ka hana e ke Aupuni o Amerika Huipuia. Pela no na olelo a Misita Damona, Hope Peresidena o ke Aupuni Kuikawa, ka mea i hoounaia ai e hoao e loaa mai kona haalele ana i ka nohoalii. Pela no hoi na olelo a ka Moi maloko o kana palapala keakea, a "S.B. Dole, Esekuaea, a me kahi poe e ae i lilo o lakou ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina," ka mea hoi i kakauinoaia aku ai o ua palapala, i lawe aku ai me ke kue ole a hoole ole paha.
"O na kokoia ana a pau e makili ae ana mai ka manao aloha ano pihoihoi no ka hanohano a me ke kaulana ewaewa ole o kona aina, o ia no hoi paha ka mea i konoia aku ai o Peresidena Kalivilana e imi aku pehea la oia e hana ae ai no ka hoopau ana ae i ka hewa i hanaia aku ai i keia lahuikanaka nawaliwali malalo o ka apono ana a ka mana a me ka inoa o Amerika Huipuia. Ua imi io aku no oia pela, e lilo aku ana no ia i hanohano mau loa no kona hooponopono aupuni ana. Ina paha hoi ua iiniia ona kumu alakai no ka aa o ke ano oluolu hoopono a me ka hooko ano ku i ka lunaikehala akahai i ka oihana kiekie o ka lehulehu o ke kulana o Peresidena Kalivilana ma ka hana pili ia Hawaii, e loaa no ia imua pono o ke alo o na kalahea leo akea a laulaha ana o ka lehulehu, i hoopienaia hoi mamuli o na hoike oiaio ole o ke ano lokoino a ahiu a me na hoole hoowahawaha ana a kahi aoao kalaiaina moowini. E kau aku no ko koikoi i keia wa no ke kikokohu maluna o keia aoao o ka moolelo Amerika me ka Ahaolelo.
"Ua kuhi ae o Senatoa Davisi i na poo alakai hooponopono aupuni me ka hoike ana ae i kekahi "ano niania" ma ke kauoha ana i ka mokukaua Piladelepia o Amerika Huipuia e haalelo aku ia Honolulu" me ke kue aku hoi i ua uwalo ao ana mai a kekahi aliimoku makaukau loa i ikeia hoi ka pono io maoli mamuli o na hana mahope mai i ano liko loa aku ka pololei o ka hookoia ana me he wanana la." O ke aliimoku i oleloia ae la, oia no o Adimerala Waka. O "na hana mahope mai," e like me ia i hoakakaia e Senatoa Davisi, oia hoi, aia ka "he moku Pelekane, he mea hoopae malu i na Pake mamua iloko o Amerika Huipuia a opiuma hoi iloko o Hawaii, ua hoolimalimaia no ia ano hana like no ma ka hoopae malu ana aku i na lako kaua mai kekahi awa Beritania aku a komo iloko o Hawaii no ko kokua ana i ko ala kipi hoohaunaele ae a na poe o ka aoao alii," "a ua ala ae hoi he hoohaunaele ana," a ma ia "ua hoopilikiaia na makaainana a me na waiwai Amerika." Wahi no a Senatoa Davisi o ka haalele ana aku ka o ka Piladelepia "ka hoailona a me ke kumu no ke ala kipi ae." Eia nae, ua hoomaopopoia ua kauohaia o Adimerala Waka e haalele aku ia Honolulu i Iulai 20 i hala; ua hoomaka ae ke kipi ana ma ka la 20 o Ianuari e ukali ana mahope aku. Mai ka wa mai o kona hiki ana aku ma Honolulu, i Aperila 18, aohe a Adimarala Waka mea e ae i hoike mai, aka, o ka maluhia a me ka noho pono. I Iulai 12 ua kakau mai oia: "E pono e ae na poe Roialisa i ka repubalika, a i ole ia, hoao ae paha i kekahi kipi hou ana mamuli o ka lawelawe ikaika maoli, a no ia hoao ana ae hoi aole loa paha he mau hooiaio ana." O kana "uwalo ao," i kakauia hoi ma ka moana i Augate 17, oiai oia ma ke ala e huli hoi ana no Amerika Huipuia, ua hoike wale aku no ia no ke akaku o ko Beritania komo akeakea aku. A no ka hopena hoi e ulu ae ana mamuli o ka unuhiia ana aku o na