Ka Makaainana, Volume III, Number 12, 27 May 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

"MALOO NA IWI I KA LA."

Aole mai mua mai, a£a, iloko wale no o keia au i ikua ai a i hoomeopopoia ai hoi ua nele loa na kiure oiwi o kakou i lawe i kekahi hoohiki kalaiaiua i ka mauao a uoonoo ku<tkoa. Lehuiehu na hihia i hnawiia ka qUIo houholo me ka noonoo pono ole ia o na oltlo ike a me ke ao aua a ka Ahu, A noua kiure l:oi o keia kau ka oleloia i ka lmluaa ole, oia hoi, lia nele me na manho aa, koa a kuokoa» Pela io no ke ano ma kn nana iVn. No l»kou «uan*'u ! lohe ai, ke komo ka iluko o ke keeun, o ka oi i ae la no ia o na mmiao kuīaiaino, uie ka lioopuka »t 3 11 a maoao i ka m a kau o ki t Mku e ka Aha, alaiiā, :ioka I> t kfihi pne i kabi nana de 0 hehi ai o kahi ia noho wule a paku-

alelo. Oka liana i hoihoi ole ia ena haoie, u.i hoihoi īoa ia hoi ©na 01 wi, ahe roea h«tj.ohano ka ia a k.i i ki eehi», wttii ki a kekalii p »o ~e io<, i le "

Ua hoikt i i i't i.nnkou. na o ua •'elekuie" mikanele 0 luua iik'i nei ni» olelo no ka hewa no ka ke kumu i ku ai o kahi inea imua o ka Aha, a he iihewa Wiile no ka liana pouo me ka nana ole i ua olelo hoike. 1 .a no ao!ie i hewn, uohe e hoea ae il&ila, 0 k*?kahi hoi,- oo kekahi hapa-haoie .' hoonaaī'Aoia raa E lelani a i hoi mai a tiMr<j. i 'ieKahi wuhiue oiwi oiamuli oka uiakee i ka a ke ooho hana nei h«»i ma ke koeua o ke' kahi ona loio welo mikauele, he īuea niakau a wiwo ka uo hkou ko lakou mau haku hana, a nolaila, o ka t>-hewa wale uo ka hana pouo. lua he oiaio keia m«iv loin ,e k ipaku k;t» ia ia ano poe e pono * Wahhkou l«i'ou uei ttia mamua oo ka nie lahui miliona, ake), ia lhkou hoi, »ohe olelo ena 4 no ka mea, ke :;nke nake nei lbkou e aie i $i.OOO 000. K > ka hune d ila inai uo paha hoi ke kumu o keia, oiai, ua hele ka wt«ihoDa a miinino, i ahona''wale no i ka hoomanawanui pauaho ole o ke!a laenui. Ua oleloia o keia ae la ke kumu nui i kahea ia ai oka Ahaolelo e akoakoa mai, no ka mea, ua,n r hewaheWa loa na lilo aua emi mai boi na loaa:

I nui hewahewa loa no hni p ha kbhi i ua hoolilo aoo ole uo na mea pomaikai ole t iia koa 'a me na kia poalo maka, No na koe, ma ke ao ana i na opio e kiki pn, ua hiki aku na lilo no eiwa malaina i pau i Deketnab i 31, 189 i, ma kahi o ka huiua o $130 470 53. pela k'a ho4,ke a ke Kuhiiin Waiwai; a no ia manawa like no liua pau 1 na kiu he a he $42 973 30 hni'uo ka malauia ana i na mnkai.

Aohe no he uui aku a koe imi, a ahu no hoi ka haawē la miiluna o ka lahui* Eia nae, aole Ihkou nti ma ae i ana iho, nolaila, o ka aie aku no paha hoi ka hopena. E hoomaopopoia iho no hoi, aia he aiē lahui nui i na hoahu o ka Diiiako llule Ltt i mawaho ae o na b uia i hooiiloia, a iloko o na lioau ana a ke Kuhina Waiwai e pakiko ka unu ana, ua mea ole loa ia i kiiuiun o o koua mi\l bou ka* hikii, 0 ka oiaio mu >Ii no hoi V ha ia, aohe h hooaiao p<'po ae «ih iio a h-. 1 l> u\t ki i\ipe iku aUila, pi»ti«*p.>u«» iki iho ko I >kou w.ihi Muuiao ana. A oiai hoi, avhe kope o ka hoike a

8 ke Kuhiua Waiwni i loaa mai ia 'ipa-kou, ua hiki pono ole loa. ia Hihkou >e' pono a p «u pouo 1- <» 0 ka toih» ka i loaa mai i* raak<» i hobe walii luaia i pchold iho i Ka iiJokukfcua Lehu», h® ole a he o]e )o«i no kahi uiea i l«»a«; eiti nne, ua lou ka lawhii a kn L īua Kiai Awa maluud o ka Leuua i ka o ke Kioau, a ua li )ukauia aku a hohono iluui oke Kiuau iiiai ka L hua aku, ptht), a hoihoi hou ia iuai uo Houolulu aei e pukaukau u īwweua oka luhui huelo loioa. Ei, eleu io uo ua poe t>ei la ma ka hooholomua i ko lakou t:i iu po.ao . pouoi iho f hoopula mai la i na maka oka J«-hu'ehu a }oaa he inea hoopalaiiiiaka. Auwe uo ka hoi e, aia la ka boi i hea ko Ukou iiei uia ae heuiolek ?

L o nlea lua ua laU oka īlui Il'pubilika no ka mea» ua &e tn ii na Ahakuka ika la* kou noi e kukula »e i puaiikop. oiwi uo lakou p>aoi, imlalo o kapeua hnole, a no lakou !»oi ka h#»a aua aku o Co ntpaui G He 55 lala oia puuli pualu ke ku.be, he poe oiwi wale ana no, alaila» e ike uku ana feakoa i k<> lakou koa a ka launa oU $iai, fcobe e nemoaemo iho o Ualakap, a malia nae paha hoi 0 pae nui aku a ku ma Paupau, LUiaina. 0 lakeu aku ana ka 01 a Lue ka nnni ITur«>l

Ke k<»oiusuuo uti uae hoi ma« kou no kela huapalapala G o neia puali hou, oia no ka hua* o k Vahi laau lapaau no ka ma'i hinawai wela 9 hoolahaia nei e ua Wthi kuai laau hpiau. E like paha hoi me-keauo o ia laau, pela ana oo paha hoi L«kou nei ma ae; a e like pah* hui oie ke auo ola a ola ole o kela ra i'i i kela laau* pela ana no paha hoi me ua po® ohakulhi nei. *Me he la o ia aku ana no,a na n*i mua iho uohoi e hoike mai. Oifi, hur >īf

Pau kela ahiiiin ho>lautei a ka lVres*d?na o ka Pjpa Ola i ka po Pouha iho h, ao ae o ka u?i, a i ke awakea aua ae, ua mala u i\ i ak aua 0 na kauka ph ke keema o m Piipi 0 a h\. 0 ka uiaaao uui tna ia halawai aua, oia no k* hoala ana i ahahui no ua feftuktt t o kahi uiea hilu nae Loi 1 ikeia, aohe i'komo a laulea pa aku na ui iik.a a luhuaii.i» hka, o ua uuu a me UoopiUeuea&i *na Wile uo. ka uui loa P ona mea i iuuia Ika p > bka ke kuuiu i uioe ioa ai k.iai poe \ ka uialuhiluU a me pehu o na p•* O ka hauu am» lau hookahi i kuk;4»i uc # oia uo ka mta e

«na i ka ma'i lep. r.t. N d KuUkn Wedika, keknhi o : la kauka Peleknne lnnkeukau a muiuao o ooho hapa iielmaWo o ka P<ouu Ola wa fpy„ a o Ilauulu, na olelu i Koj ke ae no koua liihoai a spoS-o ole i kela kaoawai hooUu»»i\ Eud uo ana

mea i m mao ai lie pouo, ua loaa fl Ua loa? ole pāha hoi kahi mea ia ma'i r fikd, aoie loa -e' pono e kauia ke alina o ka hoohuoi w?.le maluna o kekahi :'rnea f lua -ua loaa kahi i ke! a ma'i, alailn, ua tn a'i 'oi a; *k a, iu a ho i aol e, alaila, uo ma ? i ole no oi<-, Ua ij in imua ae o Le<a alina hophuoi, e hoike ana r,o ia i ka iini o ka manhoiuo « kinai loa i ka iahui ku mi, a ua nele hoi oia me ke knkooia aku

Aka, 6ka oi loa bku hM oka mapao tiani, o ia no ko Kh'ika E Qek9n«,; kā holona i h;ki ok

le kpaau i kekhhi ilio a owau paha, uia koīia ulelo atva ae hoi, ® kokua ana hoi i ka manao o kekahi huke i |>ili i ka !ep< ri, | I»ha loa ka ia raa'j hoo4|aawale ohana a kue kumuka naWai maopopo loa hoi msmu!i 0 ke eno o ka kakou honihoni hoomamau loa ana iho i ka ihu oka wahine a kane paha mamuli o k i anoi a me ke aloha kulipolipo kupouli. Ua kokua hoomeamea wale aku no hoi ke kahi poe kauka iho ia auo hana honihoai hoouaa nau, eia nae, aohe kahi o lakou i hoike ae i ke ano o ka, lakou hoaihooi ana 1 na wahioe Uawaii.

Paapuai *okoa ka naauao o kela'hpīoaa la, aka, aole e laha ia ma'i i b'ā ano hana e, e ha ka ai pu iloko o ke pa, ka ke kilu a me ka ūmeke hookahi; aole hoi o ia wale, c ke puhi i ka ipupāka hookahi, a me ka launa hewa ona kioo. E hik ; ia ka kou ke haoa ia mau a'nb hana e ae a pau, a koe aku no ka honiiioui ana, aole e pono e hana, Peia ka paha hoi ua holona la i hana ai i kon iwa e poalo ana iwaena o ke kihapai o Edena o kekahi Ewi opio o Hawaii, a i ka p iuana o na maka a oili i ke ho nei ( haalele aku la no ke k.ilii uha palaoa o kona ano like, a haaleleia iho 1a ka uha kou. paha ia ewe raikanele i honihoui iki, r niakou nae hoi e hilinai ole nei ua nele oia me ka hoomaumāu nku s aka, o ka paeli kihapai \i>ale no ka paha kana i haoa iho ai a eha.

ll© keu keiu u ka haawina oi Joa aku o k» k\i, a pio ole tm hoi im hani» eelma o keia'au npiki. Ua ike ne !a 110 kako'i o ka liooiiioni ka liewa, n ke ao ukii utv boi makou i uu Ewu i»\a e lioao akufkuln o keia poe holona $ houiuoui. © kuha uui i na

o ka haua pono hv)okuhi | wule uo iu i k< q iho u<> h>kou, h I 0 kapeo a kioU loa iiku ln»i ia j lukoa LLia ku'nio u toa kioMi ' huule'e !ou. Q kekuhi hoi ! kei-, oua anoano.a nu iuikatieī© | 1 kan.u ui uiaiuuli '> ka o !its>a j ana, eia uae keia lapuwa'e ke j hoi-hiUkau wale te iipi ho ma | kekuhi mea auo ole loa, ka ho- ! ike hji uo ke al >ha i w.ie.nt* o I kakou, tt ,ine lakou pu Lio kah.i # I ai he ia e ue.le aoa. | L'puwele nu. hui o na lapu- | w«le na hana a ka loio alakai i wa ktla nihia noi pal*pala kuu kino a Kama'iii Ka'aniauaole. Ua hoikeit mai ia makōu ua uoi ae ua iuio la i ka loio no ka mea noi e atia ka hoopanee ana i . M.a hana la 110 hookahi pule, ai. ila, ao!e no hoi oia e kue i ke I noi na. ka hookuuia o ka mea ! uoi mawaho nei mnialo o ka I

Vla. E keila tio hoii paha i ikfc?a ai he pnlau wa'e no ia pa hele oiai, ug maa i»o o Ilakawe» i, Ka f iua a me Kiui, o ka poai mlkanele, ma ia haua aleio I ka wa i noiia ai kix Aha no ka bels, ua kue koke kela aklo peiu, me ko LJalii kokua pu be, a hoka iho ia ka loio no ke nui, no ka mea s ; ua ae mua *iku oia i ka hoopauee iiuua o ka Aha t Makehewa loa no ka hilinai wale aku me ka paa ole i ke aiai oke kauana ame ka eleele'o ka iuikāj alaila, Bole e hiki ke alo ae. Ina paha i haoaia pela, aohe *na i koe i nei wa, aka, o ka hiliuai kuhihewa ana, alas ka hem&hema la. Ua like i.o keia le la me na aeio haua e ae aia poai e wahb wa i mt> iai i ka lahui, he mea mnkehewa loa ka puui wale aku; aiaj wule uo ka pouo a paa i ka hana palapala ia, alaila, aohe oljjlo alo ana ae e hiki ai. Nolaila, he mea makehewa loa no i ka lahui ke puui wale i»_ku no i ka lakou mau pelo a paiau ana|

Ko keahu no la hoi i as ole ai ka Piipa Ola i kela noi a ka Ilope Ilaiuuku, e hoihoiia mai iaia ke ! kaupaleua a hookaawale ana i | na liale hookamakaina Kepani, | Mulia ti,o hoi o aeia nsai, a ke j inauao *|ei makou he ihana pono j loa ia,-'j Eia nae paha hoi ka : liewa, e lioihoi ole paha hoi j at,anei na mikanele. Pinepine I na wa i hoaoia ai imua o na i kau Ahaolelo u>amua e hookaaj waleia kahi o na poe hookama- | k«ma, aka, he kue loa tia } mikai ele, Ma na aina e, ua { kaawale loa kahi o a poe, aohe i līoohuikāu me na poe hoopono *. pakaukpu o!e i na kino i wahi : e ei o kahi ol« A pt»hea I hoi maānei. ua hewn f Hō

m>i pouo keia a h Hope IlaMiuku, u e no hoi makou ' v " ■■ , "■ .V ,■■•. ■'•■• ' i iia i iiu kukoo u pa" f Y*ski ia miik'-u.

Hookahi im kope, oki helu mua t»o o kn opio omaka hou o ka Pot>knbi i h»la iho 1», Ke Aloha Aina, i loaa mai ia mhkou, a o ka puu ae la uo ka hoi ia, O ka uiaKou nae hoi e haohao nei no ua makaUiaka oili hou Ih, aohe i huai ae i kona kahua kilaiaina e ku ai, eirt nae, ua'lohe n£sjmakou m *a ua ka kona ho ikele, makua a lunahooponopono ika hoike ae t o umii a upo i koke i a jli o n o ka o n a inana oka maubwa, tJa oluo!ti nae hoi lakou e panai mai i kope o ka Ihkou puiea pule, a e lik.e no hoi me ka nele i ka U'Uh, p?la no hoi i neia, aohe kahua al akai hana ma ke £itio pili ka» laLiua a ano e ae pnha.