Ka Makaainana, Volume III, Number 10, 13 May 1895 — Page 2
2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 13, 1895.
HOOMANA KATOLIKA.
-
He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanu o ka Ekalesia
Anagalikana.
-
APANA MUA - MAHELE III.
KA OIHANA KAHUNAPULE O KA
EKALESIA.
II. KE KUUNA MAI NA APOSETOLE MAI.
-
[Hoomanaia mai ka Helu 9 mai.]
-iii-
O ke kumu no keia loina akahele kamahao loa, o ia no ke kaupale ana ae mai ka nalohia aku o ke kuuna Aposetole, - he poino hoi ia e hoohua mai ai i ka make loa aku o ka Ekalesia e like la me kona hookumuia ana mai e ko kakou Haku. Ua ku a haule paha kekahi Ekalesia ma o ka hooilina Aposetole la. E ike ae ana no kakou ma kekahi pauku ae, o ke kuuna Aposetole, oia no ka hoopaa ana no kekahi Oihana Kahuna kupono, a o na Sakarema kupono loa hoi. O ka olelo "valid" (kupono), he hoike ana mai ia i ka hookoia ana o na kumu i hoopaa loa ia ai o ka mea i maopopo loa. O ka mea hoi i "kupono," ua kau iho no ia maluna o ka hoopaa ana o ka olelo aelike paa a ke Akua. Me kekahi Oihana Kahuna i loaa ole ko Karisto hoomana ana mai, alaila, aole loa he wahi hoomaopopo ana ua loaa mai ia kakou he mau Sakarema kupono e haawi mai ana i ka pono hooluolu i hoomaopopoia ma o ia mau mea, a ina hoi he hoomaopopo ole ana kahi no na Sakarema, alaila, aia no he hoomaopopo ole ana no ka hui pu aku me Karisto. Me ka nele hoi o ka Ekalesia me ka Oihana Kahuna a ke Akua i hoonoho mai ai, aohe hooia ana me kakou e mau loa mai ana no ke kahe ana mai o ka pono hooluolu i hoopaa aelike ia mai ai. Ina hoi e make aku ana ka hooilina Aposetole, alaila, he mea pono loa e loaa mai no ka elua o ka manawa o kekahi hoonoho pololei hou ia ana mai e ko kakou Haku, a o kekahi la Penetekota hou me ka ninini hou ia ana mai hoi o ka Uhane Hemolele. Mai no kakou a noonoo iho no kahi poino e like ae la peia, no ka mea, ua maopopo loa ke ku oiaio o ka olelo hoopaa a ko kakou Haku,
- "Aia hoi, Owau mau no me oukou, pela mau no a hiki aku i ka hopena o ke ao nei."
-iv.-
Ua hoike mua ia aenei no hoi ua hoike hoailona mua ia iloko o ke Kauoha Kahiko na loina ano nui loa a pau o ka Ekalesia Kairstiano. O ke kuuna Aposetole kekahi mea hoohalike no keia. O na poe lawelawe kiekie o ka Ekalesia Iudaio, o lakou no ke kahuna kiekie, a me na kahuna. Ua hoakakaia lakou o na keiki a Aarona," no ka mea, he poe ewe hoi lakou mai iaia mai ma ke kuauhau MAOLI, ua hooiliia mai hoi na mana kahuna mai ka makua a i ke keiki. Ma ke kuauhau UHANE mai hoi ke kuuna Aposetole, mamuli o ke kauia ana o na lima.
O Aaarona, ke kahuna kiekie mua, ua hea pololei ia mai no oia e ke Akua a ka oihana: o na Aposetole hoi, na Karisto ponoi maoli no lakou i hea mai. No ke Akua maoli no ka manao e hoomauia aku ke kulana oihana o ke kahuna kiekie mahope aku o ko Aarona make ana. I ka panina o kona ola ana, e heluhelu iho no kakou ua olelo mai ke Akua "e hoihoi pu ia aku ana no o Aarona i kona poe kanaka. . . . . E lawe oe ia Aarona a me Eleazara kana keiki, a e kai aku ia laua a luna o Mauna Hora: a e wehe ae oe i ko Aarona mau aahu, a e hookomo iho ia lakou maluna o Eleazara kana keiki. . . A wehe ae la o Mose i na aahu o Aarona, a hoaahu aku la ia lakou maluna iho o kana keiki o Eleazara."
Ua hoomauia mai keia ano hana i na makahiki mahope aku, e like me ka kakou e ike ae ai ma Pukaana XXIX. 29, 30, - "A o na kahiko laa o Aarona, na kana mau keikikane ia mahope aku ona, e poniia aku ana lakou ma loko o ia mau mea, a e hoolaaia aku hoi maloko o lakou. A o ia keiki i lilo i kahuna ma kona hakahaka e aahu iho no oia ia mau mea no ehiku la, i kona manawa e hele aku ai iloko o ka halelewa o ke anaina kanaka, no ka lawelawe ana aku hoi ma kahi laa." O ke kahuna kiekie i hookahuna hou ia ae la, nana no e aahu aku i na lole laa o kona mua aku ma ka oihana, i mea hoi e hoike ai no ka mau (nee papa) ana mai o ke kulana oihana, a i mea e hoomoakaka loa ia ai hoi ua hookahi ke kulana me ko kona mua. Iloko o keia ae la a pau, ua loaa ia ka kou he hoike aka mua ano nui no ka hooilina (ke kuuna) Aposetole iloko o ka Ekalesia Karistiano
(Aole i pau.)
-
Ua oleloia ae e ole kela houpuupu hoohaunaele mai nei a Hona o Lahaina, loaa aku nei ona mau pu hou nana me kona lilo ole mai ke Aupuni aku, i mea ki kao ka no Kaanapali ma kekahi pea a no Launiupoko ma kekahi huli. Pokole no ka imi ana o kahi pono luhi a lilo ole. Ua akamai no ua maka kihi la.
WEHEWEHE NANE.
-
Huai ka Ike Kilokilo i ka Nanea
Moi Kauikeaouli.
[Hoopau ana.]
Owai ana ka mea nana e hoomalu i ke Aupuni o na lahui like ole? O Hoku a me Mahealani anei? O Kokolopao anei? Oia paha o kolopa, ka mea nana ka uneune a me ka hoonioni. A ke kapaeia o ko, e loaa ana o 'alopoko' he eu, he kolohe, he hoolapa.
Ma keia e hoakaka ana au no ka 'Ohualiko.' 1 - Ohua, 2 - Liko.
1 - Ohua, pili i ka ohana a me ka lahui. 2 - Ohu; ina e kapaeia o a, ma ka akau o ohua, ua pili ia i ka wehi i kauia ma ke poo e like me ka lei, a he ohu hoi no ke kanaka, a i ole, he ohuohu i na lahui like ole, a he ohu lanakila paha. 3 - Ahu, e kapae ia o, a e hoonee ia a, ma ka hema o h, alaila, loaa ka haina he 'ahu.' pili i ka waiwai i hoahuia. 4 - Hua; e kapae ia o, a e koe ilio ka haina 'hua,' pili i na mea hanau, hua mai ka pono i kinohi, hua mai no ka hewa, a hua mai na lahui like ole. 5 - Liko; pili i na lau opiopio omamaka hou, oia na hooulu pomaikai, a hooulu kue paha iloko iho o ka lahui. 6 - Koli, e hoonee ia ko, ma ka hema o li, alaila, loaa ka haina 'koli', pili i ke kolikoliia a me ka okiokiia o na pono kumu o ka lahui a me ko na alii mau pono. Aka hoi, ina e hua mai ana ka hope o keia kolikoli ana, alaila, e hua mai ana a pa-tausani, a pela aku. O keia ae la paha ka Kauikeaouli mau mea i ike e ai iloko o ka Ohualiko e hoea mai ana.
O ka Ohualiko, he ekolu mahele ano o keia i'a 1 - I ke kakahiaka nui, he keokeo pu kona ano. 2 - I ke awakea ana ae, ua ikeia kona iwi o loko a me na kahakaha. 3 - I ka aui ana o ka la, ua hauli a eleele mai la kona ano. O keia paha na anuu ekolu o ka hookahuli Aupuni, ina io no oia, alaila, ua ike mua no ka o Kauikeaouli ia mea.
Ma ka nana ana i na aui ouli o keia i'a, he kupanaha no. I ke kakahiaka, keokeo pu keia i'a; oia no paha ke au o na Kamehameha IV. me V. I ke awakea ana ae, ua ikela ka iwi a me na kahakaha o keia i'a, oia ke au o Kalakaua I. O keia ke au holomua loa i ikeia iloko o ka aina. Ua ulu nui mai na kula hoonaauao, ua hoounaia na keiki i na kula o na aina e, ua hoounaia na elele Hawaii, ua hoonohoia na kanaka Hawaii ma na kulana kiekie, ua ikeia na mokuahi lehulehu, na kaaahi, na uweaolelo, na kukui uwila. Ua noi mai na lahui moana e hoohui ia lakou, a ua noi na poe mahili i kuikahi, a ua hookoia e Kalakaua I., a ua pae mai na limahana o ko na aina e. O keia ka mahele hope o ka inoa Ohualiko, oia hoi ka liko; ua liko a omamaka mai na lau o na hoopomaikai ana iloko o ka aina. I ka aui ana o ka la, ua hauli mai la ka Ohualiko a eleele; o ke au keia o na Kakaikahi Aui ae la ka la, aui ae la na hana, hauli eleele ka no noo, eleele na hana, pouli ka pono, a malamalama ka hewa, pouli iho la na naau o na kanaka, hawahawa iho la na lima, kuli ae la na pepeiao, paa ka leo i ke kunu, a makapaa iho la na kanaka. Ma ka nana ana, he keu no ko Kauikeaouli ike mua loa ana i keia mau mea.
O ka Ohualiko; he i'a keia i maopopo ole i ka mea wehewehe kona makuahine. Aka nae, ua oleloia keia i'a, ua hoea mai ia mai loko mai o ka hupe kohola. He aiai e like me ka hau, a he like ke ano me he eke la, a i kona lana ana maluna o ka ilikai a pa i kahi mea a nohae, oia ka wa e puka mai ai keia i'a makalii a noho ae iloko o na makalae a lilo lakou i lahui no na ako'ako'a a me na mawae lua. Nolaila, o ka Ohualiko, he lahui pae mai ia; nolaila, ua ike no o Kauikeaouli e piha mai ana ka aina i na lahui like ole ma o ka makemake la o na poe mahiai
"Hookahi kanaka me ka laauoniu me ke koko i kona lima." O keia kekahi o na kanaka i ike mua loa ia e Kauikeaouli, a hoike e mai la ia i kona ano, he kanaka ia no ke ahi a me ke koko, ua oniu iho nei i kana laau he pahi, aole nae i hiki i ka palena o kana hana. A ina he pani ko ua kanaka la, alaila, ina aku paha iloko o Hoku a me Mahealani, a mawaho ae paha o laua. DIMERATA.
-
Hihia Haumia Pelapela.
No Kahului mai nei ka lono i loaa mai hei ia makou no kekahi wahi hihia ku i ke ano ekaeka. Ua hoopiiia o Beni Davisi no ka hoeha i kana wahine, a i ke ku ana imua o ka Lunakanawai Apana ma Wailuku i ka Poakahi, Aperila 22, ua ae aku oia i kona hewa. Eia nae hoi, aole i lawe keia ae ana i ka hewa i ka manao o ka Lunakanawai, ua hinau pono aku oia i ke kumu, a ua hahai aku oia i huhu a hoeha oia i kana wahine i ka weawoa i kekahi kaikamahine opio e noho ana me laua me kekahi haole. Nolaila, ua ninauia ae ka wahine no ka oiaio o keia, a ua ae aku no oia, me kona hoike aku na kekahi kapena makai haole hou i hookokono iaia e hana pela, i loaa ai hoi ona wahine lealea na ke kapena o ka mokumahu Kahului. Mamuli o keia kumu i hookuu ai ka Lunakanawai i ka mea hoopiiia me ke ao aku no nae hoi iaia. Aia no ka hoi la a he wahi maikai a ano makee lahui iloko o Elia Helekunihi.
-
E lawe i KA MAKAAINANA, i ike i na mea hou.