Ka Makaainana, Volume III, Number 7, 22 ʻApelila 1895 — Page 2
This text was transcribed by: | Brennan Doane-alcos |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Makaainana.
Honolulu, Oahu, Poakahi, Aperila 22, 1895.
LAUOMIDIHAE
KA
UI I MOHAHA I KE KOKO
KA NANI I ALANAA IA I KA OI O KA PAHIKAUA
Ka Mea Huna Iloko o ke Kiaha Waina;
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.
A o ke
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki.
Mokuna XVII.Ke ala hele no ke Kihapai pua o Numere--Ke aloha welawela, aole i nalohia aku--Owai ke kupua, o oe? -- Hehihehi kulana i ka nani o ke Ao Olino--Huhuhui na opua i Awalau.
[Hoomau@]
Hao mai la na kupua i ko lakou mana, ke nee mai la hoi na kiai o ka @ka hikina imua no ka hook@ ana i ke kauoha a ko lakou haku, hoonaueueia ae la ka aina mai o a o, pii mai la na ale o ka moana a uhi maluna o ka aina, a iloki o ia manawa i pau aku ai ma kamahele i ka lana iloko o ke kai a uwe ae la me ka weliweli.
O Numaredina i keia wa ua pau ae la kona ike i kona wa i piholo ai iloko o ke kai, a o kaua mea wale no i hoomaopopo ae mahope iho o ia wa, e hoomoeia ana oia iluna o kekahi waapa ulaula a o koma mau kaikuahine e noho ana lakou ma kona poo. A oia kana i au ae ai ma o a maanei me ko nana hoomau ana i ka mea nana e uneune ana mahope o ka waapa, oiai, o kona kau kana i haawi mai ia lakou a o ke alo i kahi e.
Nana iho la oia aia lakou i ka moana kahi i hele ai, aia hoi ua ale ke popoi la maluna o ko lakou wahi waapa. I ka manawa nae i hookokoke aku ai ma ka haone, oia no ka wa o kahi kilokilo i pane mai ai iaia.
"E hoomakaukau, e Numaredina i ke alahele no kakou; eia na kiai o ka aina ke hele mai nei me na ohe waiwela, kekahi o na mea make a kou enemi."
Ia manawa no i lele aku ai ke kanaka eleele mahope o ka waapa a nalo aku la, a o ka lakou mea i ike aku mahope o ia manawa he popoki eleele e holo ana iwaena o ka lapalapa ahi a nalowale mai ko lakou ike ana aku. Lele awiwi iho la kahi kilokilo a hoopae aku la i ka waapa i kula, a ukali akula o Numaredina mahope ona me na ilio elua.
Iloko oia manawa i hookikina aku ai o Dimerata ia Numaredina e hele imua e paio me na enemi, a oia ka ua keikialii la i hooko aku ai me na manao uilani o ke koa iloko ona, oiai hoi kona mau kaikuahina e hahai aku ana me ka piha i ka makau. No ka mea, ua ikemaka aku la lakou i ka welewele o na mea i hanai maluna o lakou, a ke kue aku nei hoi ko lakou kaikunane i ka nui o na kupua me ka lakou mau mea make i oi papalua aku i kana. Aka nae, o ko lakou kokua, aole ia i hopo iho no ia mau mea.
Me ka eleu i holo aku ai o Numaredina imua me ka hahai aku o kana mau ilio mahope ona, a paio aku la me no kupua ia lakou na kapuahi keleawe a me na ohe wai wela me ke kokua pu ia e Huneta a me Liona, a hiki i ka lukuia ana o lakou a pau loa a koe oleiho kekahi mea iluna o ka aina. A aole no i pau ka nee ana mai o na kupua e paio me ia, no ka mea, aia no kekiai o ka waoakua ke lele mau la imua me ka hoiki mau ana hoi i ka lohe i na kiai a pau e hoomakaukau no ka hana.
Ke paio nei o Numaredina me kekahi hapa, aia hoi kona kaikaina ke hakaka la me na liona he umi tausani, a na ia paio ana a ke kaikaina me na kupua hoala ae i ka hiamoe o ka ui o ke Ao Olino a hele holoholo ae la ma ka lani o kona halealii. A i kona wa i ike mai ai i kona makuakane me kona kookoo mana e paa ana ma kona lima a me kona papale mahiole ma kona poo, ua nina mai la oia, penei:
"heaha keia o ka aina e paa pu nei i ka uwahi a me keia halulu au e lohe nei?"
Pane aku la kona makua iaia ma ke ano kuio:
"He kaua ko ka aina i keia wa, a o keia mau hiohiona ano e au e ike nei, oia no ka hooko ana o kona mau kanaka i ka hana, e kue ana i na enemi iluna o ka aina i keia wa, e kuu keiki, a e hele mai ana e kaili ia oe mai kuu poli aku, ka mea au i hanau me ka wai o na pua" (Aole i pau.)
Ua ohi hapukuia mai nei na kiure o ke kau kaapuni o Kau mai na wahi like ole mai, oia hoi, no Kauai, Molokai, Maui a me ko Hawaii iho no hoi. He Kamalii ka nui.
ONENE KAUA KULOKO
Hoakaka Ano Nui no na Hana i Lawelaweia a Pahua.
Hoopaeia ana o na Lako Kaua.
Po Poaha, Dekemaba 27, o ka makahiki i hala, i hoopae mua loa ia mai ai na lako kaua ma Mañana, he wahi mokupuni e ku nei ma kahi mamao iki mai Waimanalo aku. Ua kau a noho o Kale Warena a me Keoki Taonasena i luna o ka moku no kekahi mau la, me ka haawi mau ana i hoailona i ka po i kekahi poe e kiai ana ma au wai mokupuni la. Oiai, i ke ao e hoomamao ana ka moku mai ka aina aku, a poeleele hookokoke mai la. I au po la au panai hoailonaia aku la, he kukui ulaula me ke bolu, a hoe aku la ka waapa me kekahi mau kanaka iluna, a kokoke ma moku, ua ninauia mai la--"Heaha ka hua"
Paneia aku la, he "mikanele."
aeia mai la e hoopili aku i ka moku a hooiliia mai la na mea kaua, a oia na mea i hoohanaia iho nei iwaho o laeahi. Maluna mai hoi o Waimanalo i lawe loa ia mai ai i ka Poaha, Ianuari 3, me ka manao e hoopae ma Kakaako, aka, Lohe e ia e na owau a ke Aupuni a luia iwaho o Kaalawai me Kahala. Na keia mau kanaka no i hoike na mea a pau i wahi no laua e pakele ai mai ka noho paahao ana ma Kawa. Laki no.
Na Lono Lauahea o ke Kahua Kaua.
Ua hoounaia aku he lehulehu wal o na pu a na poe kipi i pau iho nei i ka loaa ma na mokupuni a pau. I hoolakoia aku nei ka i na haole a ua kuaaina aku nei, i mea kiki ka i kanaka.
O Ianurari 17 aku nei ka la e piha ai ka elua makahiki o ke ku ana o keia Aupuni oe haa, aka, no ka uli e ana o kela haunaele iho nei, ua lilo ole i la hauoli piha no lako nei, ua ki pu hoomanao ae no nae lakou me 21 pu ia la.
Ua hoike ae na poe mea kakau o na nuepa namu o kakou nei, he ekolu poe make i loaa aku iluna o Laeahi iwaena o na poe kipi. Heaha la hoi ka mea i hoihoi ole mai ai, a i ole ia, kanu iho la hoi. Kiekie ka hoopunipuni.
Ua hopuia no ka i ka La Pule, ianurari 13, o Owana ilalo o Moanalua me ka bebe, mamuli o ka hoohuoi wale ia ua lohe a ike no paha oia i na mea a pau a Wilikoki ma, a hookuuia no.
I ka wa e noho ana ka aha koa i ke kakahiaka Poaha, Ianurari 24, o ka hora 10:30 paha ia, ua haule ia iho la he papaa puna nui iluna pono o ke pakaukau o na komisina, a pakele mahunehune lakou mai pau i ka palahe. Laki loa o ka ea nui ana ae no ia o na poo o ua poe la mai ke pakaukau ae, a haule ua papaa puna la o ka papahele ae o luna.
I ka wa i lohe ai o Kapena Poo Paka, ua paa o Lota Lene a ma Paterika, ua pane aea oia.
"Aole au e hooluhi wale hou ia."
E hooluhi wale ia no paha a e pono, no ka mea, he dala ka ke Aupuni e uku nei ia oe ke pau ae ka mahina.
O Huakini Mila, ka hakumele kaulana i hiki iho nei i o kakou nei a hoi aku nei, oia kekahi i makaikai pu i ke kaua o Manoa, a olelo iho ai oia,--"Akamai maoli na kanaka i ke ki pu." Aole loa oia i ki i kana pu raifela, oiai oia he koa Aupuni.
I ka wa i kiia aku ai ka pukuniahi i na koa aloha aina, ua moe iho la kekahi kanaka, o Bila Ihu ka inoa, a pakele oia mai make. a oia ka ka manawa o na haole i kahea ae ia, "kanaka make, kanaka make!" Ia manawa ua oki iho la ke ki ana o na pu, a ia wa i haawi pio ae ai ua kanaka la. Pakele oia.
Wahi a Samu Nolena i hoike aku ai ia Porofesa Sekota, i kona wa i ninauia aku i ke kumu o ko lakou hoala ana i ka haunaele,--"Aole au malaila i ka wa i hauaia ai ka hana, a aole no au i kie." ua hooili aku oia i na hewa a pau maluna o Wilikoki, me ka ninau pu aku i na paa oia; ua hooleia aku nae. Akaka no hoi ka muhee.
Na Paiaina i hoike ka noa huna, mamuli o kona ni@aninauia ana, ua kauohaia oia e Nolena ma e hele e huli i waapa no lakou e mahuka ai. Ua hele oia a ninau ia uilama olo ma kahi o Kale Luka, a ia paneia mai aohe waapa, he waa wale no. Nana no i hoike i ka inoa o ke kaikamahine nana e hanai ia Sam Nolena me kona mau hoa i ka ai me ka ia.
A puka hou aku.
E lawe i Ka Makaainana, o oke i na mea hou.
F. J. Testa, (Hoke).
MEA OHI I KOI AIE.
Mea Huli Moolelo Aina a Waiwai e ae paha.
Mea Unuhi a Mahele Olelo Hawaii a Enelani paha.
Mea Hana Palapala Kanawai o na Ano a pau.
Mea Kuai Mikini Humuhumu Lole.
Mea Hoolimalima a Hoo@ Aina.
Mea Kuai Waiwai no ka Uku Komisina Haahaa.
Ua makaukau mau oia e lawelawe i na hana a pau e haawiia mai ana iaia. He kuike ka rula.
E loaa no ia oia ma keia keena. apr. s. lmk