Ka Makaainana, Volume III, Number 4, 1 April 1895 — Page 3
This text was transcribed by: | Mapuana Kalaniopio-cook |
This work is dedicated to: | Papa Steven Koko |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, APERILA 1, 1895
HOOMANA KATOLIKA.
He kuhikuhi no ke Ao ana i na Hoahanau o ka Ekalesia Anagalikana.
APANA MUA - MAHELE 1.
OLELO MUA
(Hoomauia mai ka Helu 3 mai.)
O nia wanana, na hoailona, a me na kumu hoohalike o ke Kauoha Kahiko, ua loaa mai ko lakou hookoia ana iloko o Karisto ponoi la, a me ka Ekalesia Karistiano.
Ua pau a lawa pono ka Hoikeana o ke Kauoha Kahiko iloko o kela o ke Kauoha Hou.
O na Mohai kahiko, ua hookoia mai ia iloko o ka Mohai o ke Keiki-Hipa a ke Akua ma Kalavari, a me kona hoopiliia aku i ka Eukaritia Hemolele.
Ua hooko pono ia ke Kanawai Noho Pono iloko o na Kanawai he Umi, a ua hapaiia ae hoi e Karisto e kekahi wehewehe kiekie loa ana ae iloko o ka Haiolelo ma ka Mauna, a ua hooliloia hoi i mea paa maluna iho o na poe Karistiano.
Ua houluuluia ae a hoohemoleleia ka Oihana Kahunapule iloko o Karisto ke Kahuna Kiekie Nui, a hoomauia mai hoi iloko o ka Oihana Kahunapule Karistiano.
O ka Bapatema Hemolele ka i lawe aku i kahi o ke Okipoepoeia ana, a o ka Eukaritia Hemolele i kahi o ka Pakoa.
Ua nalo aku ke Sabati Iudaio iloko o ke Dominika (La o ka Haku) Karistiano.
Ma ka hoopokole ana ua ale a alapohoia ka Ekalesia kahiko iloko o ka mea hou; a o ka hoomana Iudaio hoi, 1 hoopihaia me ka ano hou a hoolakoia hoi me na maua hou mamuli o ka hele ana mai o ke Akua ma ke kino a me ka nininiia ana mai hoi o ka Uhane Hemolele i ka wa o ka Penetekota, ua komohia aku la ia iloko o KA HOOMANA KATOLIKA.
MAHELE II.
KA HOOKUMUIA ANA O KA EKALESIA.
Aia iwaena o kakou he anaina nui i kapaia o ka Ekalesia o ke Akua. Ina aole kakou i lilo e i poe lala no keia Ekalesia, ua maopopo nae hoi ia kakou eia ia iwaena o kakou.
Heaha mai la ke kumu o ka Ekalesia Karistiano; mai hea mai la kona hoea ana mai; owai la kona mea nana i hookumu?
He hookahi wale no pane no keia ninau,--"Na ka Haku i hookumu o Ziona, a e hilinai no auanei na poe hune o Kona poe kanaka iloko ona." O Iesu Karisto, ke Keiki a ke Akua i hooliloia i Kanaka, oia ka Mea Hookumu o ka Ekalesia.
Ua moakaka loa keia mai na olelo a ko kakou Haku ia Sana Petero, ka mea hoi o ka hooia koke ana aku Nona Oia no ke Keiki a ke Akua, -- "maluna o keia pohaku e kukulu ana Au i Ko'u ekalesia." Ua manao o Karisto no ka Ekalesia ma ke ano Nona ponoi ia, a ua hai ae hoi Oia no kona mea hookumu Oia no ka mea kaha-kii nana i hoolala i ka Ekalesia, ka mea kukulu hoi nana ia i hana iho mamuli o Kana i manao ponoi ai, ke kahua nui hoi o ka Ekalesia e ku nei. "E kukulu ana Au i Ko'u ekalesia." He mea pono loa hoi e hoomaopopoia o keia iho la ka hoopuka olelo moakaka mua loa ana a ko kakou Haku no ka Ekalesia. Me he la, ua unuhiia mai Kona mau lehelehe mai mamuli o ka hooia mua ana i ka oiaio o ka Hooliloia ana i Io. O Sana Petero ka mea mua loa i hooia ae i ka manaoio iloko o ka Haku i Hooliloia i Io: o kona ae ana ae la no hoi ia o "ke Keiki a ke kanaka," oia no "ke Keiki a ke Akua ola." Ua hookahuaia ka olelo paa no ka Ekalesia maluna o keia hooia mua loa ia ana o ka Hooliloia ana i Io, a ua ukali aku hoi ia mea me he mahele la no kela manao nui hookahi, a o ia maoli io no.
Ua hoea mai ke Keiki a ke Akua i ke ao nei no ka hoopakele ana i ke kanaka iloko o kekahi aupuni (moi). O keia aupuni, oia no Kona Ekalesia. O keia no hei ka hana hou ia ana i lilo ai Oia, ka Haku i Hooliloia i Io, i Poo. O ka Ekalesia no ke aupuni o ka Hooliloia ana i Io. "Aole mamuli o kekahi buke, aka, mamuli o Kana mau hana, Kana mai olelo, ke kumu o ka lokomaikai Ana i kauoha ai, a me ka Uhane Ana i haawi mai ai, i koho ai Oia e hookumu i ka Ekalesia."
(Aole i pau.)
Amioia e ke Kai a Make.
Ma Kainaliu, Kona Akau, Hawaii, ua make iho la o Kuikahi (w), he kaikamahine hapa Pake iloko o ke kai. I hele oia i ka lawaia limu i kahakai a poiia e ka nalu a amioia a komo iloko o ka lua puhi no elua manawa a i ka hope loa no hoi ikeia aku la kona kino e lana ana mai ana. O ke kane hoopalau i ka hana no oia, a i ka lohe ana ua make ka wahine iloko o kekai, baslele koke iho la oia i ka hana o holo aku la i kahakai e hoopakele i ka wahine, eia nae ua hala mua ka hanu ola, a o ke kino puanuanu kana i hoihoi mai a hoomoe iloko o ka opu ana ole o ka honua. Mai Honolulu aku nei oia i holo ai a waiho na iwi i Kona.
LAUOMIDIHAE;
- KA -
UI I MOHAIIA I KE KOKO
- KA -
NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.
Ka Mea Huna Iloko o ke Kiana Waimea;
Ka ea Pohihihi i ke Maka o Ke Kuikele
- A O KE -
KEIKI NUMAREDINA
KE
KOMO LIMA MAKA POPOKI.
MOKUNA XVI.
Ka hooili kaua a ka mea i ike ole i ka hopena -- Ekolu kue i ka nui manu -- Numaredina e, auhea oe? -- Ka hoopai weliweli -- Naueue ka aina o ke Ao Olino -- Ka liuliu kaua iluaa o Laeahi no ka make a me ke ola.
(Hoomauia.)
I keia manawa aole e hiki ia Numaredina ke hoomaopopo i na mea a kona kaikaina e ka mailio iho la iaia, oiai, aia iloko on a i kela manawa na manao hakukoi o ke aloha no ka mea pohihihi i ka maka o ke kuikele Nolaila, ua hiki ole iaia ke hoomaopopo no ka mea e pili ana i ke komo lima maka popoki e paa la iaia.
Aka nae, aole i hookaulua iho kona kaikaina i ka pahola ana aku imua ona i kekahi papaaina i luluu i na meaai, a kauoha iho la i kona kaikuaaua e ai i na mea i hoomakaukauia. Aole hoi iaia wale no i loaa aku ai oia pela, aka, ua haawi pu aku la oia i meaai na kona (Numaredina) mau kaikuhine e noho la me ka eliseha iloko o ko lakou mau rumi o kela kakela.
I ka wa nae ona i lawe aku ai i meaai ua lakou, ua ike mai la e Rahe Bia@a iaia, a pane ae la oia i kona mau hoa:
"He kanaka nui eleale ae keia e hele mai nei. O ia nei no ke kanaka nana au i lawe mai ka poli mai o ko'u mau makua, he mau makahiki ae nei i hala Eia oia ke lawe mai nei i mau meaai na kakou.
Ia manawa i nana like aku ai ua poe kaikamahine la me ke kau o weli la lakou, aka u@e nana pono aku la uo o Murisedela a ike aku la oia aole kela he mea e ae, o ka mea no nana i kokua ia laua a o ka mea hoi nona ka onohi e paa la i ke komolima o kona kaikunane.
Waiho iho la na kanaka la i na meaai iluna o ka papaaina, a nee aku la na poe kaikamahine la e haupa i na mea e waiho ana a piha no hoi ka lua o inaina.
Ia lakou no e hoonuu ana, (e like no hoi me kekahi poe e noonuu hopuhopualulu ana i ka ha'i waiwai), ua komo mai la iloko o ko iakou o ko lakou rumi kekahi wahine me ka aahu keokeo a kamailio mai la ia lakou. --
"Ua pau ke oukou pilikia, e na keiki. Aole ae nei na enemi o kakou maanei i keia la."
"Auhea Numaredina? " i ninau aku ai o Murisedela.
"E kali oukou a hoea nai oia e paina aa oia i keia wa."
Aole i liuliu komo mai la o Numaredina iloko a kahi a lakou e noho ana a honi pakahi aku la ia lakou, ke kaikunane i ke kaikuahine.
Iloko o ia manawa pokole no i nalowale aku ai ke kanaka eleele me ka ike ole ia, a noho iho la lakou e kamailio i ko lakou mau moolelo pakahi o ka hoopaaia ana iloko o ia wahi. Aka nae, o ia mau olelo a lakou, aole ilaila ko ke kilokilo wahine mau noonoo, aia i kahi okoa loa kahi i kau mau ai.
No ia mea i hoeu koke aku ai oia i kana mau keiki e hele i kahi o ka makemake i anoi nui ai; he ae wale no ka Numaredina i kana mau olelo, no ka mea, nana keia huakai o ko Murisedela mauna ana i kona kino wahine e ukali iaia.
Aole hoi he olelo ana no ke kilokilo no ka mea, oia ke koo ikaika o keia hana nui o ka haalele ana i ka aina hanau a me na makua, a imi i ka wahine iloko o ka aina, i hunaia hoi e ka mana o ke kupua Habakudera.
Mahope iho o ka ae awiwi ana aku o Numaredina i ka ke Kilokilo mau olelo no ka hele ana, puka ae la lakou iwaho o ua halepaahao hoopahaohao la, a me hookahi o na hana mana kupaianaha ma ke ani ana aku i kana pahikaua @a hiolo iho la ua hale la a pau kona ku ana me ke anoano maluna o ka aina nani a ua kupua nei i hana ai me ko lakou mana. Eia ka hoi e lilo ana na keia haukae a huduhokake ipukai o Kikihale, e hehi ku i ka hai mea e luhi nei.
Ku iho la lakou me ke pahaohao nui no na hana a ua wahi luahine la, a iloko o ia manawa i oili mai ai na ilio mai loko o ka hale, a hoike mai la ua pau ka laua hana, aole he mea i kue iloko o ka hale me ke kino ola.
(Aole i pau.)