Ka Makaainana, Volume III, Number 2, 18 March 1895 — Page 4

4                                                 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 18, 1895.

 

MAKAINANA,

HE NUPEPA OILI PULE

 

W. H. KAPU,

Oua, Luna Nui a Lunahooponopono.

Wahi noho, ma Honolulu.

 

F. J. TESTA (Hoke),

Puuku.

 

       E hoopuka mau ia aku ana i kela a me keia Poakahi o na pule a pau.

 

UKU O KA NUPEPA

No Hookahi Kope – $ .10

No Hookahi Malama – .25

No Ekolu Malama – .75

No Eono Malama – 1.25

 

       A ina e hookaa mua, peneia iho ka uku ana:

No Ekolu Malama – $ .50

No Eono Malama – 1.00

No Hookahi Makahiki – 2.00

 

UKU O NA LUNA NUPEPA

5 Inoa – .15

10 Inoa – .20

Maluna aku o 10 Inoa – .25

 

       Aia a elima inoa a kekahi luna ma waho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.

 

 

POAKAHI, MARAKI 18, 1895.

 

       "MEA ia mai hoi la, ahea la ka hoi." Alia, aole no i pio loa ka manaolana. I nui no ke aho!

 

       "AIMOKU" o Kole ia wai? Aia no ia me Ka Leo o ka Lahui, aole loa hoi ia makou a me makou. Ua kaawale loa ia ano painuu wale aku mai KA MAKAINANANA nei.

 

       O NEHINEI ka la hoomanao hanau no ke Alii ka Moi Kamehameha III., ka Lokomaikai. Ua hala mua oia, aka, eia no ke waiho nei ka hana ona i kapaia ai he lokomaikai, i mea haapai a hoehaeha mau loa i kona lahui.

 

       E KALA i kiko ai ka huaelo, a e like no hoi me ke ano o ia mea, pela no i puahiohio wale ae ai no ka hana i hoeuia ae i ke ahiahi o Ianuari 6 i hala. Ka i no paha la hoi ua hana a kanaha na iwi, eia ka hoi aole ia mea i ikeia iloko o ke alakai lalau a hawawa o ia hana hoopopilikia wale. Hilikau hewa no hoi ka manao ana.

      

       "E KE kiai, heaha ko ka po?" Ua paneia mai, —"I nui ke aho a ola o Hawaii." Nolaila, e like no me KA MAKAAINANA mamua aku nei, pela mal@ no ia i keia wa, a pela mau loa aku ana no hoi. I ka wa i hala, i keia wa, i ka wa mau loa aku, no Hawaii kumu, oiwi, mamo, mole a ewe makou, aohe wa koe ole iho. Amama, ua noa!

 

       UA loheia mai nei mai na mokupuni e ae mai o na poe makai ka na luna hooikaika e hele la iwaena o ka lahui e koi ai no ko lakou lawe i ka hoohiki, me ka olelo aku ka o ka wa pono keia, a ina ka aole e hoohiki, alaila, pau nui i ka hopuhopuia. Ina ua oiaio keia lono ae la, o ka makou wale no e ao aku nei, mai noho puni aku.

 

NO KE ALIIAIMOKU.

 

       Ke noho a ke paa pio nei ko kakou Alii i aloha nui ia malalo o ke Aupuni e ku nei, he mohai, he ukana, a he koana mai no na kumakaia aloha a hilahila ole. Mai kona wa mai i hopuia ai a hiki mai i keia wa, aia no oia iloko o Halealii Iolani kahi i hoopaaia ai me ke kiaiia e na koa. Aohe ona hele iwaho e holoholo ai, aka, aia no iloko o kona keena pio e noho a e holoholo ai, a mawaho iho no ka hoi kekahi a hoea ma na lanai o luna, koe aku ka hele ilalo a iwaho iho o ka pa. Kupaianaha no hoi la!

       Aole makou i ike aku iaia, a he kakaikahi loa no hoi na poe hoa'loha e ike nei iaia, aka, ma ko makou lohe mai nae hoi mai kekahi mea e ike mau nei iaia, he oluolu a he maikai no kona ola kino. O ka mea nui no ia, a o ia no hoi ko makou hauoli, a pela mai no hoi paha me ko oukou a me ko kakou no a pau loa. E olo like ka pule ana nona, o ka makou uwalo ia.

 

O KA IKAIKA KA PONO

 

       Mamuli o ka eleu a me ka mikiala o ke Aupuni, i awili pu ia hoi me kona makaukau, lako a ikaika, ua pio a hoopioia hoi na haua hoala kipi a hoohaunaele o na la kinohi o keia makahiki. O ka hana ka i omaka ae, aka, ua kinai koke ia no. A mamuli mai hoi o ia hana i omaka ae i hoopaa kumu ole ia ai kekahi poe ma na wahi paa ma lalo o ke kanawai koa i kukalaia ae ma Oahu nei, e hoike mai ana no hoi ia i ko ke Aupuni eleu a makaukau e kinai i kekahi hana kue. No makou iho hoi, kekahi mai o na koena mai ka hale paahao mai, he mahalo ko makou no ke Aupuni eleu a makaukau, a pela i ko ai ka mea i oleloia ma ke poo maluna ae, no ka mea, mamuli o ka ikaika a lanakila e lilo ai na ano hana a pau e lawelaweia ana i "mea pono" a mea "pololei" paha no ia manawa. Ina no hoi paha pela ka hanaia ana i ko kakou au mamua aku, aole no la hoi paha kakou e poino a pilikia i keia wa. Nolaila, aia no a ikaika, alaila, pono.

 

PEHEA, —E HOOHUI ANEI?

 

       O ka ninau e pili ana no ka manao hoohui aku ia Hawaii nei me Amerika Huipuia, o ia kekahi o na ninau ano nui e nuneia nei iloko o keia mau la iho la iwaena o kekahi poe o kakou. Ua hookahakahaia mai nae hoi makou, oiai no makou e noho ana iloko o kahi paa, i ka lohe ana ua hoala ae ka keia poe makamaka i ka ahahui no ka hooikaika ana aku i keia manao hoohuiaina iwaena o ka lahui kumu. A hemo mai nei hoi makou me ke kina ole, aohe i "anahulu" na poe i uhai aku  ma ia meheu. He manao kuhihewa ia paha o ia poe na alakai e maliu aku ai o ka lahui,—he noho hookohukohu wale mai no iluna o ka nohopaipai a pana mai hoi i na manamana lima mua (kuhikuhi), alaila, he hele wale aku no ko ka lahui me he poe pio a kauwa kuapaa la, a me he kakahe ana la na pua-i'a i loko o ka makaha loko. Aole no keia he palu maunu i makemakeia, ole loa no hoi ka hoihoiia, no ka mea, e kala kahiko no i ikeia ai "ua ino ka i'a a Umiamaka, he okea o loko." Ina paha i hoihoiia, a ole la hoi e kuhaia. E noke wale aku no aohe o loaa, oiai, aohe kakou i makemakeia mai, a he makehewa hoi ka hoonahili a hoonaulu wale aku no. A ma ko makou aoao hoi, eia mai a eia iho ka makou pane no ka ninau maluna ae, me ka hoololoiahili hou ole iho ma ke kualehelehe wale ana aku no i keia wa,—aole! AOLE!! AOLE LOA!!!

 

O KE ALOHA NO KA MEA NUI

 

       E kala kahiko i o kikilo loa i hoike aku ai o Paulo Hemolele, ka lunaolelo, i ko Korineto poe me ka olelo aku: "A ke mau nei no ano ke manaoio, ka manaolana, ke aloha, o keia mau mea no a ekolu; aka, o ke aloha nae hoi ka oi loa aku o keia mau mea ae la."

       Ke manao nei makou ua pili pono loa keia mau olelo ae la no makou i keia wa, a no makou ponoi iho no hoi ka makou e olelo ae ai. Mamuli no hoi o ko makou manaoio mau ana no ko kakou pono i paio ai makou ma ko ka lahui kumu aoao, me ka mau no nae hoi o ka manaolana no ka loaa hou mai o ko kakou pono i pahuluia iho, i hooikaika aku ai makou i ke ao aku i ka lahui e hookolo mau aku no ma ia meheu, a i hooia loa ia nae hoi e ke "aloha kukuni paa i ka iwihilo," ka mea hoi i hiki ole ke holoiia a pau me ka wai; a mamuli paha hoi o ia mau mea ae la i umiiia iho ai hoi makou me ka pupuahulu a noho ana he pio ma kahi paa o ke Aupuni. Aohe i maopopo ko makou hewa, koe wale no paha ko makou hoomaikeike mau ana aku no na mea i hanaia a e hanaiana no kakou, ko kakou pono a pamaikai paha, a me ko kakou poino a kinai loa ia aku paha. Eia nae, aohe e hiki ke hooleia ko makou noho pio ana, no ka mea, ilaila makou no 49 la, a he 53 hoi la o ko makou puuku; a oiai no hoi makou e paa pio ana, e mau ana no kekahi mau lilo e pili ana i ko makou oihana, a i ka hemo ana mai nei ka hooponopono ana me ka pau a lawa pono ole.

       Aole no hoi makou e olelo ae ana no ko makou poe makamaka heluhelu keia hewa, a ua hiki ole no hoi ia makou ke olelo ae no makou ia hewa, nolaila, ua pai a pai kakou ma ia kulana like o ka hewa ole. Ua poino nae hoi na makamaka ma o ko makou paa ana, a pela pu no hoi me makou, oiai nae hoi, ina no aole makou i paa, ina no ua hoomau makou i ka hoopuka ana aku i KA MAKAAINANA nei, aka, na ka paa ana hoi i hoopio a i kinai mai i ka mahana no ka manawa a eia mai no ke oili aku nei. A no ka mea hoi, o makou hoi ka i noho i ka inea no ke aloha i ka aina, i ka lahui a i ke Alii, me ka hoomanawanui a me ke kaniuhu ole, oiai, heaha auanei hoi ka makou wahi mea e hiki ai ke hana ae, no ka mea, ua paa ka mea lako ole a nawaliwali i ka mea lako a ikaika, me ka hookuu aku hoi e imi, e noii a e nieniele i na mea no makou e hewa a e pilikia ai me ka hiki ole ia makou ke alo ae, a o ka panina hoi, ua hookuuia mai la makou e hele me ke kina ole. Ua kina ole mai la makou, aka, i ko makou puuku nae hoi i kau aku ai ka Ilamuku i kona leo no ka mea e pili ana no keia nupepa, a ma ia wahi hoi i kaa wale aku ai ua puuku la mai ia makou aku. Aia no maluna o kona hokua na olelo a ka Ilamuku, aole loa hoi maluna o makou, no ka hoolaha ana aku hoi i na lono a me na nu hou oiaio a pau, koe hoi na manao kue a hoinoino i ke Aupuni, oiai no e mau ana ke kanawai koa, me ka olelo aku no hoi iaia aole oia i hookuu loa ia, aka, ua hiki no oia ke hopu hei ia aku i na wa a pau e manaoia ana e hana aku pela. He mea ole nae hoi keia mau hoakaka ae la, o ka mea nui hookahi wale no, o ka makou hoi ia e hookolo aku nei, oia no ke aloha ma ko oukou aoao mai, oia hoi, ma kahi o ka hoemi i ka uku o ka pepa, e uku mai no na makamaka ia makou i ELUA DALA no keia makahiki 1895. Aia ma ia wahi ke aloha a makou e ui a e imi aku nei iwaena o kakou oiwi ponoi, a o ka hoike mai hoi ka oukou ia aloha e imiia aku la. Oia, hoikeia mai hoi ke aloha no makou, a mai hookananuha mai hoi, aka, e laulima like mai no.

 

       E lawe i KA MAKAAINANA, i ike i na mea hou.