Ka Makaainana, Volume II, Number 26, 24 December 1894 — Page 8
| This text was transcribed by: | Melissa Eskaran |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, DEKEMABA 24, 1894
Na Mare o kei Mau La.
Hora 10 o keia kakahiaka e hipuu polena ia ai e ka Ilaku Bihopa o Honolulu o Mini Priscilla Kahikinaakala Kaulukou, kaikamahine a J. L. Kaulukoa me Noble Noa Kauhane, ke kahi@ na keiki a ka Rev. J. Kauhane, maloko o ka luakino o Sana Anaru. Ke pau ka mare ana, e no hoi loa aku ana laua no kahi o na makua o ka wahine mauka o ke Awawa o Nuuanu, ilaila e koohala ai i na ma lua o ka nohona , maemae ana, a ma keia moku ae e @ hoi aku ai no ka aina kua makani o ke kane. He mau opio wale no laua. Ua noa ke anaina mare i na poe a pau e hele aku ana.
Auwina la Poaluna la 11 nei, I kau aku ai o ma ka Mikahala o Misi Maraea Kamaki, kaikamahine muli loa a T. P. Cummins, ke kaikuaana haole o Keoni Kamaki, a he moopuna hoi na Iona Piikoii i make kahiko, na ka mare aku me S. D. G. King (Kini) o Kilauea, Kauai. I keia Poanon iho laua a mareia ai.
Hora 8 o keia ahiahi Poakahi ae ma kahi noho o Keoni Kamaki ma Pawaa, e uoia ai o Misi Elizabeth Kahalelaukoa Baker, kaikamahine a R. Hoapili Beka, ia Charles Wallace Booth (Kale Keo Pu)
KELA A ME KEIA.
ALOHA KARISIMAKA A PAU LOA!
O ka Warimu ko keia la mai ka Akau mea.
Eia ke kukuluia nei kekahi mau nou telepone nunui a koikoi no na hui i hoohuiia.
E alawa ae i na rula o ka makou pepa no keia makahiki ae. E hooko piha aku ana makou e like me ia i hoikeia.
Ua holopono loa no ka aha fea o Kawaiahao, a ua oi ae mamua o $1,900 i loaa me ke koe no o kahi mau dala i na poe mawaho.
He mau heiehi kaa hehihehi wawae ko ka auwina la o ka la apopo ma Kapiolani Paka hora 2:30 paha. A he mau heihei lio hoi ko lalo o Waialua.
Laukanaka no na hale kudala elua i na po i hala iho la, a pela no i ka po Poaono nei. O na alanui a me na halekuai no hoi kekahi i ka po Poaono nei.
Poakolu a me Poalima nei i hoahe aia na poe hana pia o uka o Kaalaa, i hopuia ai i ka La Pule aku, a ua hookauluaia na hoopai ana ia lakou e like no me ke ano mau.
Aole o Pilini, aka, o Hanale Esepina ka inoa pololei loa o kela makai Pukuku Hawaii Pake i hanaino ai i kekah hoalahui o kona luani, a makou no hoi i hoike aku ai ina ka helu i hale.
Ua lawe aihue ia aku he elima dala mai luna aku o kekahi o na kaa hapaumi i ke kakahiaka Poakolu iho la, mauka o Kapalama, oiai ke kalaiwa iloko o kekahi halekuai Pake. Ua miono hoi ke kaloha.
Ua loheia e pau ana ka ko S. K. Kamaka noho hana aoa aku malalo o ka Hui Mokumahu Waila ke hiki i ka la pau o keia malama a hope loa hoi o keia makahiki, a e paniia ana kona makalua e ke kaikooke o Keoni Waila, oia a Kewiki Kalauninipaka.
Elima poe Pake i hoopaiia e uku i $10 pakahi a me na kona, imua o ka Aha Apana i ka Poakahi i hala, no ka piliwaiwai.
O ke awakea Poaono nei, o ka wa ia no ke kuai kudala ia o ka Halepai Holomua no kekahi aie ia Alani & Lopikana, aka, ua hoopaneeia a ke awakea o ka Poalima iho.
He aha hoolaulea Karisimasa kana keiki o ke Kula Kameham@ha e haawi ana i ka la apopo, maloko o kahi hale halawai o Keoneula aenei, no ka pomaikai o na keika keiki ilihunei.
Awakea Poakolu iho la, ua hoopanee ka noho ana o ka Aha Hookolokolo Kiekie no ka hoomanao ana i ka la i wehe ai ke Kula Kamehameha o na kaikamahine a me ka hoomanao ana i ka mea nona ka la.
O Uilani Iosepa ka hoi kekahi koa o loko o loko o ua puali pualu i keia wa keiki a kela hahunapule muhee hololua e noho Hope Makai Nui mai la no Hana. He hu ka aka i kana hapai ana i ka pu, aole e pau ke kahea ana a ke aliilkoa ua haule e kana pu ilalo.
Ma keia holo ana mai nei a ka Mariposa i lele aku ai kekahi ohua helu elua, nona ka inoa o Kenede, iloko o ke kai a analo loa. Ua oleloia no ka nui o kona lilo ma ka pepa piliwaiwai mai ke kumu o keia hana ana pela. Ho ohua oia e holo loa ana no Kikane.
Kakahiaka Poakahi i hala i weheia ai ke kau ma ka banako o ka Aha Kiekie. Ua noho ae o Lunakanawai Kaapuni Kupa ma kahi o Kokua Lunakanawai Elua Faria, i noho mamuli o ke omaimai. Eia no ke hana nei, aohe i hookuu ae, no ka pau ole no o na hana hoohalahala.
Kakahiaka nui wale o ka Poalima nei i ku mai ai ka Malulani a i keia kakahiaka no e au hou aku ai no kona mau awa mau, me ka hii pu ana aku i ka kakou koa wiwo ole KA MAKAAINANA, ka ipukukui pio ole i ka makani, a hoohiki hou mai i ke kakahiaka Poalua, Ianuari 1, 1895.
Ua haule iho la he Pukiki paahana i ka hora 3 o ka auwina la Poakolu, la 12 nei, mai luna iho o kela hale hou i hoomoeia ai ka pohaku kihi ma ke kahua kula o Punahou, a na eha loa ia ma ke ka kikala. E waiho ana paha oia ma ka@ moe no ekoulu pule. Ua hoihoiia ae no oia no kona wahi ma Auwaiolimu.
La Pule i hala, i ke anaina pule awakea, i pahu ae ai ka upa makani o ka ogana o ka luakiki o Sena Auaru. I keia La Pule hoi, ua maikai hou i ka ha@ ia ana iho nei e na haole na laua aku e hoomaemae ka ogana o ka luakini o Malieokamalu, a ua nui ole ka hana a ka mea nana pauma i keia wa.
Elua mau wahine o uka o ke Awawa o Manoa i ululu hakaka lawelawe lima ae i kahi wa o ka Poaono nei, oia no ka wahine a J. Paaluhi a me Kualii. Ua komo owao aku aku kekahi wahine okoa ae mawaena o laua, a oiai hoi e huli ae ana ko Paaluhi wahine mau maka iluna, ua nao a kui maoli ia iho paha a loaa pono ka maka akau, a loaa he eha, pehu a uli me ka hele o ke koko a me ka wale. I ka Halewai ae o Misasa Paaluhi kahi i hoopii ai.
Auwina la Poaono, la 15 nei, i hookuku kiki pu ae ai he mau puali o umi kane haole pakahi, poe mare kue i na poe mare ole, he 420 kue ia 389. Ua manao wale ia e eo ana la hoi i na poe mare, no ka mea, o lakou hoi ka i maa mau loa i ke ki a komo pololei ma ka “maka-bulu,” eia ka e pahua ana ko lakou maa i na poe mare ole ia.
Ua hopuia kekahi o na keiki hana ao hou loa o ke Kalaudine, he hapa haole, mamuli o ka hoohuoi wale ia nana paha i mio ke dala a kekahi Kepani i ka hoi ana mai o ka moku i kela pule aku nei mai Kahului mai. He ohua oneki ua Kepani la, a e paa ana oia he eke me $130 iloko, a iaia i lilo ai i ke poluea moku ua miki mai la ka aihue a lilo ana ua mau dala la.
Awakea Poalima, la 15 nei, i hopuia ai o John Leal [Keoni Leala], he keiki hapa-Pukiki lawe nupepa, no ka aihue ana i kekahi kaa hehihehi wawae a Keoki Parisa o ka Halepai Ke kake. Ua ae aku oia i kona hewa imua o ka Aha i ka Poakahi i hala iho la a hoounaia no umi la hoopaahao ma ka hana oolea ma ke kule hoopololei o Keoneula, e uku i $5 me na koina.
Eia ke eliia nei na auwaha ma alanui Beritania no ka hoomoe ana i na ohewai hou. Aumoe o ka po Poakahi i hala, ua hauleaku na wawae mua o ko Lare Di lio kaa iloko o ka auwaha mauka pono iho o ka pa o ka Hotele Hawaii, a e ole e hoopihapiha hou ia ka lepo, hemo ai. Aohe i lawa pono na kukui, oia ka ke kumu, a no ke sahio paha hoi ona a me Seo, kona kokoolua o ia po.
Ma ka Mariposa i kauoha aku nei ua hui waapa Leilani a me Makala i Meleboa, Auseteralia, no elua mau waapa hoehoe hoomaamaa, hookahi pakahi, he 40 kapuai ka loa, 22 iniha ka laula a he 12 iniha ka hohonu. Ua oi loa aku ka emi malaila mamua ae o ka hana ana ianei a i Kapalakiko paha. Iloko o Maraki ae paha e hoea mai ai. O ka hui Healani no ka hoi kekahi i kauoha aku nei.
Mamuli o ke koi a ke Kuhina Kalaiaina, ma o ka Luna Nui la o na Hana Hou, a oia hoi ia W. H. Jarrett, ke kaimana uwapo poo o ke Aupuni, na makemakeia na paahana oiwi i makaukau ma ka hana uwapo e lawe i ka hoohiki i ka Poaha iho la. A ma kahi hoi o ko lakou ae e hoohiki, ua waiho aku la he 15 o lakou i ka hana, mamuli no o ko lakou aloha i ka aina a me ke Alii. He iwakalua ko lakou nui, a ua auaia aku la hoi kahi poe iho.
Ahiahi La Pule, la 2 nei, i make ai o Amosa P. Keoni (A. P. Jones) i ke 80 o na makahiki, a no Maine, Amerika Huipuia, kona hau@nia ana. He mea kanu ko oia no kakou nei ma Maui i na la kinohi o ia oihana, a i Maui no hoi kana wahine i koa make ana me ka haalele iho iaia mahope nei e paiauma ai nona, oia a me ekolu keiki, he hookahi kane a he elua wahine. O kana hana i lawelawe iho nei iloko o kona mau la aoo loa, oia no ka hana a kalewa kele o na ano a pau, a ua kamaainaia no hoi oia.
Mawaho ae o eha ohua haole a ka Osianika, ua lawe aku la oia he 155 Pake (128 kane, 6 wahine a me 21 keiki) a me 26 Kepani. (32 kane a me 4 wahine).
Kakahiaka Poaha nei i ku mai ai ka Mariposa mai Kapala kiko mai a i ka hora 3 iho no o ia auwina la i niau loa aku ai no na Panalaau Hema me elua mau ohua papa ekahi mai keia awa aku.
Ia Akoni Rosa, loia, ma ke kau kiure aku nei ma Lahaina, ua aihueia aku he $50 mai iaia aku. A iaia i huli hoi mai nei, ua no@ia a loaa na kolohe, he mau hoahanau hapa haole, no lauana ino ao Hanale a me Bile Moa. Ua hookolokoloia mai nei a waihoia ko laua hihia no ke kau kiure ae o Iune, 1895, ma Wailuku. Eia laua ma Kawa e hoomaluia nei, na Makai Simeona Diaza i lawe mai nei ma ka Malulani o kakahiaka Poalima nei.
KA MAKAAINANA
NO. 1895.
“Iluna no ka Ua, Waele e ku Pulu.”
UKU O KA NUPEPA.
No Hookahi Kope $.10
No Hookahi Malama .25
No Ekolu Malama .75
No Eono Malama 1.25
Aka, ina e hookaa mua ia mai iloko o ka malama mua o ka hapaha [ekolu malama makahiki, a i ole ia, o ka hapalua makahiki a makahiki holookoa paha, alaila, peneia iho ka auhau ana:
No Ekolu Malama $.50
No Eono Malama 1.00
No Hookahi Makahiki 2.00
UKU O NA LUNA NUPEPA.
5 Inoa .15
10 Inoa .20
Maluna aku o 10 Inoa .25
Aia e elima in a a kekahi luna mawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.
O na kauoha nupepa, ua hoolaha a pela aku, e kakauia ae ma ka ino a ka Luna Nui a Lunahooponopono, a pela no hoi me na palapala a me na manao no ka hoolaha aku. Aole e hoopukaia kekahi manao ke ole I hoikeia mai ka inoa oiaio.
O na hoouna a kikoo dala ana a pau, me ka Puuku hookahi wale no ia, oia o Mr. F. J. Testa [Hoke], a o kana palapala hookua wale no ka mea mana.
Aole loa e loaa ke pepa i kekahi mea makemake mai ke ole e hookaa mua ia mai ke dala.
KEENA HANA: Helu – Alanui Moi, ma Kapuukolo, maluna mai o ka Uwapo a Haaliliamanu, ma ka huli Waikiki ma ke aoao makai.
W. H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono