Ka Makaainana, Volume II, Number 24, 10 December 1894 — Page 4

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 10. 1894

 

KA MAKAAINANA.

HK NUPEPA OILI PULE.

 

W. H. KAPU,

Ona, Luna nui a Lunahooponopono.  O na kanohi nupepa a me na palapala oili oinana a pau, e hoouna pololei iaia.  Wahi noho, Mia Honolulu.

 

F. J. TESTA (Hoke),

Puuku.

E noopuka mau ia aku ana i kela a me keia Poakahi o na pule a pau.

 

UKU O KA NUPEPA.

No Hookahi Kope - $.10

No Hookahi Malama - .25

No Ekolu Malama - - .75

            Ina e hookaa n us ia, penei iho ka auhau ana:

No Ekolu Malama - $.50

No Eono Malama - - 1.00

No Hookahi Makahiki - - 2.00

 

UKU O NA LUNA NUPEPA

5 Inoa - - - .15

10 Inoa - - - .20

Maluna aku o 10 Inoa - .25

            Aia a elima in a a kekahi luna niawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa i aia me ka uku ole.

 

POAKAHI, DEKEMABA 10,1894.

            AUWE no ka hoi kakou e lolii nei ahea ka hoi?  Alia, aia no a polopolona ae, alaila, loaa ka mea walaau e mea ai, mea aku a mea iho, ke ole nae hoi e pau e i ka mu a me ka popo.

            HE lono palapala no Ladana, o Novemaba 23 aku nei, ka i hoika ae no ko Lunakanawai Wih@@na, kekahi o na aloha aina a hoa’loha oiaio o Hawaii nei, pae ana akui i Enelani, mamuli o ka hoounaia ana aku e ke Aliiaimoku, a pau ilaila ua holo aku oia no Geremania, a mai laila mai oia e hoi loa mai ai no Hawaii nei me ke ala mai o Nu Ioka.  Aohe pomaikai i loaa ma kana huakai, a o ia no hoi ka makou i koho mua ai.  Aka, heaha ana la kana hoike? E hoohiki loa mai ana oia ma ka Mariposa o ka la 20 ae.

            O KEIA ano hana a ke Aupuni e holapu a e heleuluulu nei i ka hopuhopu, mamuli hoi o ko na makai komo kaubale ana e huli i na lako kaua iwaena o ka lehulehu, ina iwaena o kekahi lahuikanaka okoa aku, ulu koke he nana maka oluolu wale ia aku no ia.  Iloko hoi o ko kakaou hoonaukiuki, hoonalulu a hoeaeaia mai, ua noho mahe wale ia aku no, he haaiua hoi i loaa ole i na lahuikanaka e ae; iea nae, o na hana keia e lalapa koke ai o ke kahi ahi enaena loa, aka, ua uumi no kakou.  Ae, he mea oiaio loa he mau hana keia e nauki ai a hana e I ko.  Haohao nae hoi makou, uo ka mea, he mea maa mau aia a he mokumahu holo aku no Kapalakiko, alaila, hanaia kahi mea hoohikilele manao; aka, i keia ha@a ana hoi, ua hala aku @ei ka Auseteralia, holapu ae nei na akua-lapu o ua poe pakaha nei.  O ka hoomaka ana keia, aole ka hopena a me ka panina loa i ikeia aku.

 

NA OULI O KA MANAWA

            Aohe a kakou hana i koe, o ke kali wale aku no paha no ka hua o kela huakai imi pono iwaho, ina no ka pono a no ka pono ole paha, a i ole no hoi ia, o ka hoomanawanui ae no a hoea mai ka elele, oiai, ua lohe e ia mai nei aohe ka i holopono kana huakai, a ma kahi hoi ua loaa wahi pono no.  Ma na ouli e ikeia aku nei, aia mau no ka pono ma ko ka lahui aoao, a aohe wa e hiki ai o ia pono ke pio. Aka nae hoi, no kela huakai imi pono aku nei i Europa, aohe o makou wahi manaolana iki he mea kahi e loaa mai ana no ko kakou pono  O ko makou hilinai a manaoio maoli eia no ka pono i o kakou nei, aia no imua pono o kakou, eia no ia ia kakou a me kakou, a hookahi no hana nui i koe, aia no ia me kakou, oia no ka lawelawe iho a hooko aku i ka hana no ka loaa mai o ia pono.  Ke mau nei no ka olino a me ka anapa ana o ia pono, a oiai hoi, ua hehikuia, o ka makou hoi ia e olelo ae nei, iloko o ko kakou hoomanawanui ana i na ino a me na hoonauluulu a hoonaukiuki ana i hanaia mai, aohe i nui ka hana i koe, he wahi mea iki wale no, a o ka lalapa ae no paha ia o ke ahi enaena e lilo ai i mea hana nui ke hoao e kinao a e hoopio, a ma na mea hoi e ikeia aku nei, me he la ua olino mai ka wa no ia hana.  A ma keia wahi la, ke uwalo hou aku nei no nae hoi makou, e ku mamao mai no kakou mai na ano hana maalea ia mai, aka, me ka makaukau mau e kinai aku i na hooie a hoeaeaia mai, a a nai pauaho ole aku no hoi no kela pono e hiki ole ai ke hoopioia a hiki i ka loaa ana o ka lanakila oi  kelakela a kau i ka hiwahiwa loa e haaheo ai kakou a e lea ai hoi kulou ana a ka lawaia.  E umi ka inaina a e moni i ke koko iloko o ka uiha a me ka pauaho ole.  O ka leo no ka mea nui, a o ia @o hoi ka kakou e hoolono aku me ka hoolohe pono loa

 

“HUAI KA ULU O LELE.”

            Ahea no la hoi pau na hana hoomakeaka o keia au oehaa a ka hemolele (?) nui wale i noho alii ai.  O ka lawe maoli ana ae o kahi mea i kona ola me kona mau lima ponoi iho, he hewa ia i hiki ole i ua mea la i make pela ke loaa kona pule a hoolewaia ma ke ano i kuluma i na anaina Karistiano, a aoho no hoi kahunapule Karistiano i hiki ke aa e lawelawe aku i na haua pili haipule Karistiano maluna iho o ke kino o ia ano kupapau, me ka nele loa hoi me na hoohiwahiwaia aku.  Aka, heaha la ka mea i ikeia no keia Aupuni no kel haole Lukini i ki iho neo iaia ponoi iho me ka pu.  Ua haawiia aku he pula Karistiano a he hoolewa koa hoohiwahiwa nona, he mea hoi i hiki ole loa ke loaa iaia ma n@ anaina maauao e ae o ke ao @ei.  Malia he hoike ana keia no kona ma keeia iloko o kona ano pulepule e keia au e ku nei kaean no ko lakou hemolele loa a ka launa ole mai. Huro!

            Makehewa loa ko ke “Kuokoa” olelo ana i ka Poaono nei na kakau palapala aku na alakai o ka aoao “anee alii’ i na poe ma na kuaaina aohe make hookaa i na auhau, a pela no hoi me na houpuupu no ka hoounaia o na koa a me na makai no ka hookina ana aku i ko Maui poe e hookaai i na auh@u.  No ka mea mua, aole loa e hiki i ke “Kuokoa” ke hooiaio ae no ia mau olelo kaha wale; aka, no ka mea hope iho, o kela manu pikake no o Maui ka mea hooia no ia mea, a nana hoi ke koi i ke Aupuni e noouna i na koa e kinai i na poe e paikau la ma Puunene a me ka hookikina pu aku no hoi no ka hookaaia mai o na auhau.  O na “anee repubalika” no ka i hophop a makau. 

            Eia ke Aupuni ke hoomaka mei e komo a e huli na kauhale o kekahi poe no na pu a me na lako kaua.  Ahiahi Poalua iho la ka hoomaka ana ma ke kikoo ana ia D. damiena, he hapaPake i noho makai mamua a hoopauia, me ka huliia aku o kona hale ma ke kihi komohana o na alanui Moiwahine a me Alakea, makai iho o ka hale inu ti Pake ma ke kihi ponoi.  He neo ka mea i loaa aku ia Lutanela Kanae a me Makaikiu Puhi, a pela no hoi ia Makai D. Kaapa a me kahi i@@ ma ko Pakala hale.  I kauhale no ka mua a ua hele ka hope iho ma kana hana, he hoehoe w@apa pailata iwaho o ka Warimu, oiai hoi @ekahi e kali aku ana no ke ku o ia moku a manao ae ka loaa o kahi hana e ola ai keia noho ana hune. 

            Na na kiu keia mau hana i hoike aku i ka @amuku, a i ka loaa ole ana, ua pii ae paha kona kai.  Ua kauohaia aku o Dami ena e hoea ae imua o Kapena Poo Waipa i ka hora 9 o kahi kakahiaka mai, a ua hooko aku oia ia kauoha, a i ka @ie@ieleia ana mai, ua hookuuia ma la o@a e hele me ka laelae.  Aka, i @ehinei iho la i lea ai kulou a ua Ilamuku nei a pioloke ka Oihana Makai, a loaa hoi ka mea e kaui ai o ka aka o ko Kawainui nuku. Ua hiki, o ko oukou wa paha hoi keia o ka olioli.

            I olioli hoi paha oia i ka paa ana o Ailuene Buki a me Nawahi i ka hopuia, e hoike mai ana oia iho la no ka pahuhopu o ko Kuauau lo@@, a akake wale ai no ka naka honua o na au o ua poe kolohe nei.  Aohe no la hoi kolohe e nele me ia haawina.  I hooi loa ia paha hoi keia makau o akou nei ma ae i ka loheia ana mai nei ma na nupepa o Kapalakiko no ka nui o na lako kaua i hoounaia mai no onei, aohe nae hoi i maopopo iki kahi i hoopaeia mai ai.  O ka lakou no nae hoi ia e noke ae a o ka pala no ka mea e ahu a e muu mokako iho ana na lakou.

 

Kanikela Hou no Iapan.

            Mai Vanekouva mai neo ka lono, o Novemaba 21, ua hookohuia ko laila Kanikela Kepani, Shimezu Murakami, i Kanikela-Kenerala ma Honolulu nei, he pani hoi ma kahi o Kanikela-Kenerala S. Fujii i hoi aku nei, a ma keia moku ae oia e hoea mai ai.  A o kona wahi hoi malaila, e pa@iia aku ana ia e Tusogora nori, ko Iapana luna ma Korea i ka wa i ulu ae ai o ke ano e me Kina

 

Ko ka Holomua Namu Laibila.

            Mahope iho nei o na hoopaneenee pinepine ana, i ka Poaha nei iho la no i hookolokoloia ai ka hihia laibila o Lunahooponopono Nore o ka Holomua name.  Ua hoolohe mus ia nae he hoopii no ka hoowahawaha i ka Aha ma ka helu o ia nupepa o Novemaba 24, e olelo ana no ka Aha e ko ana no ka Repubalika i na ano a pau ke ku aku ka hihia laibila o kona lunahooponopono @@@a o ia Aha, a ua ahewaia a hoopaiia mai e uku i $10, a ua hookaaia aku no.  Aka, no ka laibila iho noi, no ka hoolaha ana ma kona helu o Novemaba 21 i kekahi mea hoowahawaha i ke poo o keia Aupuni oehaa, ua ahewa a hoopaiia mai la ka mea i hoopiiia e uku i $100 a me na koina.  Ua hoikeia aku ka hoohalahala i ka Aha kiure o keia kau ae, ke ole e hoopau wale ia ae no e like me ka mea maa mau.

            Elua mau lawehala no Molokai i laweia mai nei e ka Mokolii o kakahiaka Poaono nei, no laua na inoa o Kaoliki a me Nakai, malale o ka malu o Hauale Luulo@, makai.  No Ka laupapa mai nei laua, malai@a i hopuia ai, hookolokoloia, ahewa ia a hoopaiia no ka hewa aihue bipi no IS malama hoopaahao pakahi ma ka hana oolea.  Ua hoohalahala laua imua o ke kau kiure o ka Apana Hookolokolo Elua iloko o @une, 1895, a hoihoiia wai nei i Kawa e hoomalu ai.