Ka Makaainana, Volume II, Number 15, 8 October 1894 — Page 6
This text was transcribed by: | Kainani Hartnett |
This work is dedicated to: | Kameko Yagi |
Ka Makaainana.
HONOLULU , OAHU, POAKAHI, OKATOBA 8, 1894.
mua, a pela like ana no ka hoi ma ka halekuai o kekahi haole o ia apana no. He keu a ka apiki a me ka epa o keia poe haole pakaha hilahila ole. O ia na ano hana, i wahi no na poe makau wale a naauao pono ole paha, e ai aku ai i ka lakou maunu kapulu. E kapae loa aku i na ano hana poholalo pa pau a mai no a puni a hoohiki aku. Aohe o kakou wahi pono iki ma ia ano hana ku o i ke aloha ole a me ka ekaeka pu. E kupaa mau aku!
__________
Ua imi na ko@ o keia au kamehai e loaa ko ka la hui hoohiki aku. I aha ai? I oolea ai hoi lakou a ano ponopono iki ke hoike aku i ke ao holookoa, aole hoi e nui loa ka hilahila. Ina aole lakou i makemake iki i ko ka lahui oiwi kakoo aku, ina no aole lakou e koi wale mai ana. Aka, no ko lakou ike aia no ilaila ko lakou pono, nolaila, aohe a lakou nana ae i ke ano o ka apoia ana aku o ka lakou maunu, aia wale no ka nana o ka hoohiki aku. Oiai hoi, o ka Poaoao nei iho la ka la hope loa no ka hoohiki ana, ke noho nei makou me ka manaolana aole no i nui loa na poe o ka lahui kumu i lilo aku ma kela aoao.
__________
Eia nae hoi, iloko o ka noho ana o ka hapanui me ke kupaa mau, ua lilo aku nei kekahi poe o kakou, mai na ili ulaula a na ili-puakea, no kahi hana e lawelawe ana a no ka uluhua hoi kahi i ke kali loihi loa me ke akaka ole o ka mea e hanaia ana no ko ka lahui hopena. He mea ano oiaio no paha hoi kahi o ia, aka, aole ka hoi e hiki ia noe ke hoomanawanui iki iho e like ia me makou a me ko ka hapanui ae. Akaka loa no @ pokole o na naau o ia poe, a mahope aku e mimihi nui ai.
__________
Iloko hoi o na haooia e ae aku ke Aliiaimoku i haawina uku hoomau nona, ina nae hoi oia e haawi pio aku ana a hoohiki aku malalo o na pakaha, aole oia i ae iki. A iloko iho la hoi o na la i aui iho la, ua nui ka walaau o kela ohua palemo alaula e haawiia i haawina uku hoopau loa i ka Hooilina Moi, ia Kama’liiwahine Kaiulani. Ke manao nei no makou e like no me ka ae ole o ke Alii ka Moi pela ana no ka Hooilina o ka Leialii o Hawaii nei, no ka mea, ua kupaa oia ma kona aloha makua, aloha lahui a me ke aloha aina. He mau maunu ekaeka wale no keia i wahi e ko ai o ko lakou iini e hehiku loa i ka lahui oiwi ma o na Alii la o kakou.
___________
Ua oiaio loa e hoea hou mai ana ka Piladelepia, a oia ana
Hoi ka mokuhae o Adimerala Biadali (Beardslee). Aohe ana ka ana mau akeakea ana mai i na hana maanei, oiai, na ka lahui no e hoomaopopo i ke ano kulana hooponopono Aupuni a lakou e makemake ai, a na Hawaii no hoi e hookele iaia iho. Me he la nae oia ana paha ka mea nana e hana mai maanei i ka manao o ka Peresidena o Amerika Huipuia, aka, e noho no hoi kakou me ka nana aku, ina no ko kakou pio loa aku, a i ole ia, no ko kakou lanakila ae paha hoi maluna aku o kuewa pakaha.
___________
No ka manawa mua loa nae hoi ma ka moolelo o ko Amerika Huipuia launa pili Aupuni ana me Hawaii nei i hookohuia mai nei ke Kanikela-Kenerala maanei i hope a i kakauolelo hoi na ke Kuhina Noho o ia Aupuni ma Hawaii nei, o ia kekahi mea a kela ohua palemo alaula i hoike akea ae ai i keia mau la iho la. Pololei! A ke hala ole ka makou koho ana, e kaawale aku ana o Kuhina Wilisi i ka aina e, a na Kanikela-Kenerala Mila mai hoi e hooko i ka hana e uwi ai na niho a e nau ai hoi na kui o na kolohe. Oia ana paha ke kahuna nui nana kakou e lapaau a ola, a e pule umi ae ai hoi ia lakou nei ma ae a make. Ae paha, oia paha, aole paha! Oiai aole i maopopo ia makou ia mea, o ka nana aku no ka pono ia mua.
___________
Ia makou i hoaiai ai mamua aku nei no ke ake o ka Papa Ola e kuai ia Kaimiloa, a pela no hoi me ka iini o ka Hui Hooholo Mokumahu Pili-Aina e hoolilo aku no $14,000 (kumukuai pokeokeo nui), ua poina makou ia Keoni Ina (Ianua), oia no ka Hope Peresidena o ua hui mokumahu la a he lala pu no hoi oia no ka Papa Ola. He keu io no hoi a ka apiki o keia poe, me ke ake nui no e hoopomaikai pilikino ia lakou iho mai ka uwi maloo ana aku i ka hipi-waiu (waihona) o ka lehulehu, ina no he pono a he pono ole ka hana e loaa mai ai. O keia paha kekahi o na hana pono ole loa, eia nae paha hoi, aohe a lakou nana ae no ka lehulehu—e hele loa lakou pela, heaha ka lakou?
___________
Pomaikai no ka mea i lilo i koo ikaika no keia Aupuni kamehai, no kamea, ke pa leo aku no paha, he ko ka manao. Pela makou i manao ai no T. B. Mare, ke poo o ka Ligi Amerika oiai oia eia ke kukulu nei i kekahi hale kui kanawai maloko mai o na palena pale ahi. Eia keia hale ke pii nei a kokoke loa e paa ma alanui Moi nei no,
ma Ewa iho o ke kahua o ka Halewai kahiko a hali papu pono makai aku o ka palena makai loa o alanui Konia (Kamika mamua). He hale kua laau i uhiia na pou me ka piuia a he piula no hoi o waho ae o ka hale holookoa.
_____________
He ku kahiko no paha ko kekahi hale o ke ano e like me keia e hanaia nei, e kala loa, ina i aeia e ke Aupuni, aka, no ka ae ole ia a akahi wale no, nolaila, lilo mua ole ai no kela kahua kalepa maikai loa i na Pake. Aia no ka makemake o ke Aupuni a he uinihepa a pohaku paha, a no ia mea i makauia ai a loihi ai ka waiho wale ana a oia wahi. Aka, i ka ikaika ume manao o Timi Mare, ua palahe mai ka palu o keia poe a aeia oia e hana aku e ka Aha Kuhina me ko Hoki Rowela kokua pu aku. Ua kue maopop loa ia ka manao o ke kanawai pale ahi, eia nae, aohe a lakou nei nana ae, oiai, o iakou no ia. Hookahi nae a makou mea i mahalo ai, he Hawaii aloha aina (Hanale Kipili) ke poo kamana a he poe oiwi aloha aina aku no ka hapanui o na paahana malalo aku ona. Ua pale loa ia ae na manao pili kalaiaina ma ko Mare aoao ma keia hana ana i haawi ai i na oiwi aloha aina.
___________
Aohe mau mea ano nui loa i hanaia iloko o ka Ahaolelo kuikawa i keia Poaha iho la mawaho ae o na hana maa mau a me na hana i pau ole. Ua hoike ae nae hoi ke Kuhina Waiwai laenui he $3,531,625.49 ka huina nui o ka aie lahui. Aohe no he nanaia mai no ka lahui, o ko lakou pono wale no ka lakou i ike iho. Nui ka haawe la a auwe ka make e! Ea, maewaewa wale.
___________
Ua haawiia ae e ke Kuhina Kalaiaina i ka Hui Hana Hao Honolulu ka aelike no ka hoolako a kukulu ana pauma wai mahu no ka Oihana Wai o Honolulu.
Auwina la o ka Poalua iho la, hora 1:45, i ku mai ai ka Osia nika inai Kapalakiko, a mahope iki iho o ke awakea Poakolu i haalele mai ai no Iokohama me Honokona. Ua lawe aku oia he 361 Kepani a me 75 Pake mai keia awa aku.
Po Poalima, Sepatemaba 28, ua ki o C. Kanudesona, kela makaikiu i hoopauia ai no ka hana i@iapa wale a me ka ona pu, no ke ki pu ana i kekahi ki nana moa a J. Hina a make loa, he $1.50 ka waiwai io, no ka hana i na mea ino wale. Imua o ka Aha Apana i ka Poalua iho la i hoahewaia ai oia a hoopaiia e uku i $3 me na koina. A i kakahiaka. Poakolu mai hoi ua ahewaia oia no ka ona, a ke huiia na hoopai a elua a me na koina, ua piha ka $10 a keu aku. No ka hiki ole ke uku ae, ua lawe loa ia oia no Kawa e hana oolea ai no 22 la.
___________
Kela Aha Fea Katolika
E like no hoi me ka mea i hoikeia, pela no i malamaia ai ka aha fea a na wahine Katolika Roma no ka pomaikai o ka hoomaemae hou ana i ka ogana kahiko o loko o ka luakini o Malieokamalu i ka hora 3 o ka awuina la Poalua i hala iho la. Ua nui a ua lehulehu na poe i hele aku e ikemaka ma Manamana a ua nui pu no hoi me ka laki iloko o keia wa hune. Malaila ka Puali Puhiohe Lahui kahi i hoolaule@ ai ia auwina la a i ka bana Aupuni ia po iho. O ka huina nui o na loaa he $1,281.85, hoolawe na hoolilo he $158.15, ua koe iho he puu nui okoa o $1, 123.70.
___________
Ko Malie Kahai Waiwai
Poakahi i hala i hooloheia ai ke noi a S. M. Damona no ka aeia o ka palapala kauoha hope loa a Malie Kahai imua o Lunakanawai Kaapuni Waitina ma ke keena. Ua waiho aku o S. M. Damona i kona hookohuia i lunahooko-kauoha malalo o ka palapala kauoha. Nolaila, ua hookohu mai ka Aha ia Keoni Kamaki i lunahooponopono waiwai malalo o $12,000 bona, a nana hoi e hoolaha aku no na poe aie a e waiho aku iloko o 30 la i ka hoike helu o na waiwai a pau loa F. M. Haki no ka mea noi, J K. Kaulia a me E. Johnson no na poe pili a i luleanan. I ka Poaha iho la i waihoia aku ai ka bona me W. G. Iwini ma ke ano hope.
___________
Ua lawe o J. M. Poepoe a me S.M. Kaaukai, he mau loio, a me Alapaki me Uilama Makana [McGurn] a me J. Rosa, he poe hoonoho hua kepau, i ka hoohiki e kakoo i ka Repubalika, a pela no hoime C.J. Makate, no kona wa@ laikini kuai waiona.
Ma kahi hoi o ko Kapena R. P. Waipa hookiekieia ana ae i Kapena Poo no ko Honolulu nei Oihana Makai, ua lilo ae o Anaru A. Rosehila, mea malama keena hookipa o ka Halewai, i Kapena no ka Wati Ekahi, a ua lilo ae hoi kona wahi ia A. Hama, kekahi keiki a C. Hama hana ili, i noho kiai iho nei no ka Oihana Dute.
I waena o na ohua kamaaina i huli hoi mai ma ka Auseteralia o ka Poaono nei, ua ike aku makou ia Piliki Wilihema me kana wahine a me ka laua kaikamahine me na ola kono maikai Oiai lakou ma Kaleponi, ua loohia no o Mrs. Wilihema me kona mai pili mau, ka hano, aka, ua palekana mai no nae hoi a ike hou no i ka aina oiwi.
Ua haawi makana ae o C. Hama, mea hana ili, i kekahi pine gula omau leiai ia J. Akina, kekahi makai kumau o ka wati elua, ma ke ano mahalo a hoo maikai iaia, no ke pani ana i ka ipuka o kona hale hana ili i ke wa i loaa aku ai ua hemo i ka po a ku kiai oia malaila. He hoku elima kihikihi ke ano o ua pine la me ka huaolelo “Aloha” mawaena. O ka ukuia no ka hooko pono ana i ka hana