Ka Makaainana, Volume II, Number 14, 1 October 1894 — Page 8
This text was transcribed by: | James Kirkendall |
This work is dedicated to: | www.mohalahou.org |
Ka Makaainana.
[Mai ka aoao ekahi mai.]
wa i ke anu, a me ia anu no a hoouhiia i ke kihei-pili me ka manao he kihei paa, eia ka aole. Mai kaui e mai no ke Aupuni Repubalika a huki ana i ke kihei-pili mai ke kino puanuanu aku o ke Aupuni Manawa, a pohae aku la na kihie-pili la, a make loa iho la ke Aupuni Manawa no ka laau o kona kino i ke anu. A i keia wa hoi, ke aa@u nei ke Aupuni Repubalika i na kihei-pili pohae wale nei, a he hookahi wale no mea nana i hoomaopopo mai nei me ke pahaohao i keia kihei-pili pohae wale e aahuia nei, a me he la no e pohae aku ana ue. No ka mea, ua kapaeia mai nei na huaolelo @hoapono" a me "lahuikanaka," na poe i manaoia o lakou ke ki hei-pili pohae ole e mehana ai ke Aupuni Repubalika, eia nae, aohe he maliuia aku e ka lahui, na poe na lakou e apono aku. Aka, o ke au o ka manawa ka mea nana e hoike mai i na mea e hiki mai ana.
7—O S B. Kole, oia no ke kino o ke Aupuni Repubalika, a o kona maalo ana'e ua like ia me ke Aupuni i maalo ae a nalo aku. O kona mino aka ana aku i ka mea nana ka moe, ua like ia me ka mumule a me ka luuluu a hoea mai maluna ona a me kona mau hoa.
Ua Uoia a Lilo i Hookahi.
Ahiahi Poaono nei, hora 6, ma ka luakini o Malieokainalu, i uoia ae ai o M. G. Siliva, ona o ka halekuai Heiau o ua Paikini ia Miss Carolina G@nese, e ka Haku Bihopa @ Panopolisa. Pau ke anaina laahia, he papaaina ka na makua o ka wahine ma ko laua wahi noho ma alanui Moiwahine, Kakaako, makai aku o Kawaiahao, i ka hora 7. He aha ike a hoolauna hoi i ka hora 8:30 ae ma ka hale hui o na Pukiki ma kahi kokoke i ka Halemai Moiwahine, a hora 9 ae hoi he aha hulahula, i na keiki o ka Puali Puhiohe Lahui na leo mele. Ma keia mau anaina a pau ua nui a lehulehu no na poe i hiki ae e ike, e launa, e luana a e hauoli pu.
Apopo e ku mai ai ka Arawa mai ka Hema no ka Akau.
Ua lonoia mai ua pau aku ka Makai Nui o Maui a o Kapena Anaru kona pani, a o Kapena Waipa aku hoi ma ke kulana Kapena Poo ma ko Anaru wahi iwaena o na makai o Honolulu nei.
He 22 poe ona i ku aku imua o ka Lunakanawai Apana i kakahiaka Poakahi i hala no ka po Poaono aku ka hopuhopuia ana. Ua ae a pau loa i ka hewa a koe hookahi, ua pau no nae i ke kopiia.
Auwina la Poakahi i hala i hopuia ai o Lize Kukalia Kini, he moopuna na Okuu o Waikiki no ka aihue aua he 30 a 40 paha i-a lole silika eleele, mai ka halekuai aku o J J. Ikaua. Ua pinepine na kana hele ana mamua aku no ia apa lole, a ia Poakahi ua hele hou aku no oia no ia apa no, a i kona hoi ana ua nalo pu aku no me ua apa la. Ma kahi hoi e kona ku ae imua o ka Aha Apana no ia hewa, ua uku okoa oia no ua apa lole la, he $40 paha, a hoopau wale ia hoi ka hoopii iaia i kahi mau la mai.
KELA A ME KEIA.
Poaono ae ka Auseteralia e ku mai ai mai Kapalakiko mai.
Ehiku poe ma'i lepera a ka Hawaii i lawe aku ai no Kalaupapa, Molokai, i ka Poakolu nei.
He 3@ keneta o ka paona hookahi, oia mai nei ka lono hope loa no ke kumukuai o ke kopaa ma Amerika.
He pahu me $50,000 ma ke gula ka i hoea mai ma ka Mariposa no kekahi o na hauako kuloko o kakou nei.
Poakolu iho e weheia ai ke kau kiure o ka Aha Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Eha ma Kohala, Hawaii.
Aohe mea i koe iho o ka Hale Keaka Pake, o ke kahua lepo a opala wale no. Ua lilo aku la ia i mea no ke au i hala ae.
E hauoli piha ana ko ke Aupuni poe paaiia i keia la, no ka mea, o ka la keia e ohi ai o na opihi e ka malama i pau iho la.
E niuauinauia ana ko Kauai poe kumukula olelo Enelani e ke Kahukula Nui ma Lihue i ka Poalima a me ka Poaono iho.
He wahine Pukiki ka i ahewaia a hoopaiia e uku i $100, imua o ka Aha Apana i ka Poalima nei, no ke kuai laikiui ole i ka waiona.
E hoomanao na poe a pau i hookaa ole mai i ke ola o ka pepa, aole loa e hoounaia ka pepa ia lakou no keia hapaha hope e hela nei.
Ua ahewaia kekahi makai imua o ka Aha Apana i ka Poaha iho la, no ka hoeha ana i kekahi Pake, a ua hoopaiia e uku i $50. Kanono a lolo!
Ua hookahakaha paikau ae na waapa o ka Haiakina ia loko nei o ke awa i kakahiaka Poalima nei Lehulehu na poe makaikai makai o na uwapo.
Hora 5 o ke ahiahi Poaono nei i holo aku ai ke Keoni Kamaki me na poe makaikai i kahi o ke kiapa Keoki Wilikoki i ili ai, a i ke ahiahi nei i ku hou mai ai.
Hauoli aku la no hoi paha ko Waikapu, Maui, poe i ka lilo hou ana ae o ko laila mahiko ma ke kuai ia Bila Konuwela a me ia kaikoeke ona, me Ferede W. Makapolena.
Hora 3 P. M. o ka la apono e weheia ai kela aha fea no ka Ekalesia Katolika, a pela no hoi i ka hora 7:30 iho o ia ahiahi. E nui ana no paha na poe e hele ae ana e ike ma Manamana.
He $700 paha ka mea i loaa mai ma ke kuai kudala ia ana i ke awakea Poakahi i hala o na waana, na ipakukui, a me na mea e ae i koe mai o ke kiapa ili Keoki Wilikoki.
I ka po a ao ka Poakolu i hala mamuli o ka wehe hemahema ia o ke ki wai o luna, ua pulu na koena o luna a me lalo o ka hale o ka Ona Miliona, ma alanui Papu, e lawelawe oihana ia nei o lalo e W. G. Iwini Ma a me ka banako ae o Kalausa Sepekela Ma.
Ua paikaa hookahakaha hooio ae ke Comapani A, o na koe Repubalika, ma kekahi mau alanui i ka auwina la Poalima nei. Hele a pau, noho ka lali i kahi poe a puhipuhi makane hoi kahi poe no ka wela. I ke kuu pau ae no paha hoi kahi i ko lakou ike a pau i ka wa hookahi me ka hookuanui o ka hana ana.
Mai ka Poakahi i hala mai ka hoopaneeia ana o kela hihia ohumu ino a Kaninahama kue i kekahi poe lehulehu a ka Poakolu iho e hooloheia ai.
I ka la 15 ae i manaoia ai e ku mai ana ka mokumahu hou no ka Hui Hookolo Mokumahu Pili-Aina, he pani hoi no ke C. R. Bihopa i lilo aku i mea no ke au i hala.
Apopo e ku mai ai ka Osianika mai Kapalakiko mai a holo loa aku no Kina a me Iapana. Ua lehulehu no ma Pake e hoi ana i lawe nui ae i na palapala ae o hoi hou mai.
Ua noi ae o Lilikalani Pern, ka wahine a Lipine Fern, imua o ka Aha Kaapuni, e ukuia aku iaia i $5 o ka pule no kona ola, oiai kana hoopii oki mare e waiho ana imua o @a Aha.
O ka Poalima nei ka la hanau o ka Moi o Potugala a ua welo ae na hae o na kanikela lehulehu a me ko ke Aupuni. Ua heleia aku e haawi i na hoomaikai ana o ka la ia Kanikela Kenerala Kanavaro.
Ua hookui aku he kaapie me kekahi Pake ma ka huli makai o alanui Kaahumanu e komo aku ai i alanui Moiwahine, mamua iki iho o ke awakea o ka Poakahi i hala. Aohe popiolikia kukonukonu i loaa i ka Pake.
Aohe ka mokumahu Kaala i holo aku no ke kahua o ka moku ili G. N. Wilikoki ma Molokai e like hoi me ka makou i hoike hewa ai ma ka helu i hala. O ke kumu, aole i nui loa na poe ohua i ake e holo makaikai ilaila.
I kahi o keia mau la iho la i lilo ae ai ia Kale Makate ma ke kuai ka hale inu raina Karaitiriona (Criterion). Ua oleloia he $10,000 ke kumukuai i lilo mai ai. Aia ua mea kakoo mahope o na aloha aina, he aku ilaila e lu ai.
Ua kau aku ka malamamoku a me na luina o ke kiapa ili Keoki Wilikoki ma ka Monowai o ka Poaono, Sepatemaba 22, no Beremena, Geremania. O ke kapena ka mea hookahi i koe iho mahope nei no kekahi manawa.
Mauka o Niup@ipai, ma kahi noho o ka Bihopa o Honolulu, i malamaia ai he halawai i ka hora 3 P. M. o ka Poaha iho la e na wahine e liuliu nei no ka aha fea o ka Ekalesia Enelaui, i mea hoi e hoomaopopo lea ai no na hana like ole. E malamaia ana ka fea a me ka ahaaina i ka Poaono, Novemaba 24.
He paku pukaaniani no ka rumi o kekahi wahine Kepani, malalo aku o ko makou keena nei, kokoke i ka uwapo Haaliliamanu, ka i holapuia ae e ke ahi i ka hora 11:30 o ke aumoe Poalua i hala iho la. Ua puka ae no na kaawai, mahope iho o ke kani ana ae o ka bele kikowaena, aku, ua pio e no mamua o ko lakou hiki ana ae i na lima kokua.
Ua hala aku nei e Peresidena Kole no Hawaii, oia no a me Kumahumahukole, a me kahi mau pilikana e ae. I ka hoopuka ana o ke Kinau i ka Poalua i hala me keia ukana makamae ana, oiai, na hae Hawaii a me Amerika e welo ana iluna o na kia, ua uina kuilua ae na pu o kai o Kakaako. Makai ae no ka hana o ka uwapo kahi i hoolealea ai.
Hora 4 o ka auwina la Poakahi i hala i hoea mai ai ka Warimu mai Vanekeuva, B. K. He 750 tona ukana ana i lawe mai no keia awa. Ua hala lea aku oia no ka Hema i ke awakea o kahi la ae.
Ma ka Warimu mai o ka Poakahi i hala i huli hoi mai ai o Lunakanawai Pekekona, wahine me ke keiki me na ola maikai. Iaia no a hoi, hoomaka koke no e hana a lawa pono iho la no hoi na kahu o ka Aha Kiekie o ka hana ana i keia mau la iho la.
I keia ahiahi e mare ai kahi kupakako o ka Malulani Wm. White, me Miss Bruna [Burune], kekahi kaikamahine a ka haole kupa pahu. E paniia aku ana kona wahi ma ka Malulani e F. Pua, oiai hoi oia e hoohala ana i na la mua o kona noho mare ana.
He makai ka i loaa aku i kai o ka uwapo o ka Hui Hooholo Mokumahu Pili Aina na pauhia loa i ka hiamoe iluna o kekahi ahua o na eke kopaa i ka po Poakolu iho la. Ua iaweia ae kona papale me ka newa e Lutaueia Haka, a lilo hoi ia i mea hoopahaohao i ua makai la.
Makai o ka uwapo Kinau i ka @ la Poalua iho la, ua @hiaia kekahi Pake me ka mai huki kuhewa. Ua hapaiia ae oia a hookauia ma kekahi kaa a lawe loa ia no kekahi hale kauka. Hele a hoea ilaila, ua pohola hou ae la oia me ka loaa ole o ka hopena awahua iaia.
Kakahiaka Poaha nei i ku mai ai ka Mariposa mai Kapalakiko a ma ka hora 8 iho no o ia po i holo loa aku ai no no Panalaau Beritania ma ka Hema. He elua mau haole holo mahuka ana i lawe mai ai, a ua lawe loa ia aku no laua no ka nele limahana o ka moku mamuli o ka pau ana o kekahi poe paoahi i ka ma'i.
He mau pule i hala ae ke noi ana aku o Vikani Fenana a me Pita Kuini no ko laua kuikaiaia mai e ka Ahaolelo kuikawa, i loaa hou ai hoi ko laua mau pono kivila, a ua haawina ka laua mau palapala hoopii i ke Komite Hookolokolo. Ua hoike hoapono aku ua komite la i keia Poaha iho la a ua apouoia ia hoike. O ke kalaia mai paha hoi koe o laua.
Ma ke Kinau o ka auwina la Poalua i hala i hoounaia aku ai he 36 poe paahana mai ka Halepaakao o Kawa aku no ka hana ana ma ke alanui Lua-o-Pele. Ua laweia aku lakou malalo o ka hoomalu ana a Lutanela Ka@ae a me kekahi makai, J. Kupihe. Hiehie no lakou i kaalo nui ae ai ma ke alo o ko makou nei keena me ko lakou mau aahu kinikohu like.
He paina hoomanao la hanau ka C. D. Wiliokai a me kana wahine i haawi ae ma ko laua wahi noho ma alanui Rikeke, mawaena o na alanui Moi me Moiwahine, i ka auwina la a me ka po iho o ka Poakahi i hala, no ka piha ana o ka makahiki hookahi o ka laua kaikamahine. Lehulehu na hoa'loha i hiki aku. Ilaila ka Hui Himeni Kawaihau kahi i uhene nui ai ia po. Aole i maopopo ia makou na mea i hauaia, no ka mea, aole makou ilaila e ikemaka ai.